…Кўзимни очсам, тепамда онам, холамлар, опам, акам туришибди.
– Эртага дадамга бегойи жума, тур, Бонужон, бунча ухладинг, – деди опам.
– Дадамни қабрга ким қўйди? – сўрадим. Акам:
– Мен қўйдим, ўзим қўйдим, – деди…
Ҳа, ўғил ана шу кунга керак экан-да… Оталар шунинг учун ўғил фарзанд сўраркан-да, деб ўйладим.
– Ҳай, борингизга шукур, раҳмат сизга, – деб пичирладим.
– Нима учун раҳмат? Дадам мениям дадам-ку! Ўғилман менам, – деди акам елка қисиб…
19 октябрь
Шундай қилиб, тўй номаълум муддатга сурилди. Бу ҳақда гапириш тугул ўйлаш ҳам кўнгилга сиғмасди.
Дадамни жойларига қўйганимиздан кейинги куни Олмос амакилари билан кўнгил сўрашга келди. Албатта, ёнига боролмадим. Узоқдан кўрдим, бошида дўппи, қадди эгик… Дарвозахонадаги ёғоч эшакда ўтириб узоқ тиловат қилишди.
У кунлар, назаримда, бировнинг ҳаётидан олинган парчадек, қайсидир асарда ўқиганим лавҳадек бегона туюлади. Ўша китобда: “Отаси ўлган эркак тўлақонли эркин ва мустақил бўлади, аёл эса баттар ожиз ва қарамга айланади”, деган аччиқ сўзлар ёзилгандек эди…
20 октябрь
Учлик маърака берилди. Ундан кейин еттилик…
Йиғи оддий машғулотга айланиб, мотам моҳиятини йўқота борди. Энди эшикдан оёқ товуши келса, аёллар беихтиёр ўринларидан туриб, бириси тиззасига шапатлаб, бошқаси қўшқўллаб бошини тутганча йиғи-сиғини бошлаб юборар, ора-чора “Фалончи кўринмадими, пистончининг кийиб олган кўйлагини қара!” каби мавзуларда гап ташлашиб олишарди.
Дадамнинг тобути ердан узилган куни мен учун ҳам ҳаёт тугагандай, қиёмат қойим бўлгандай туйилган, ҳовлида ивирсиб юрган одамлар ўта аҳамиятсиз, майда кўриниб қолган, ўтин ёриб, сув ташиётганларга қараб нега буларнинг кўнглига бу қадар икир-чикирлар сиғяпти, нега булар осмонни ёриб фарёд кўтаришмаяпти, деб ҳайрон бўлардим. Билсам, бу қайғу меники, бу андуҳ фақатгина менга қарашли экан.
Хонадон дадамнинг йўқлигига кўникиб бўлган, бир-бирини етаклаб келадиган маърака, расм-русум ўз маромида ўтиб борарди.
Ўлдинг – ўчдинг экан.
Кунлар захкашнинг сувидай ортига қайрилмай сокин кетаверди…
– Бу йил Наврўз бўлмайди. Янаги йилга қолдирилди, – деди қишлоқ вакили.
Амакию аммамлар:
– Акам тадбирларни, маъракаларни яхши кўрарди, ўтказаверинглар, – деб розилик беришди…
Йигирма биринчи март куни эрталаб бир челак ҳалим келтириб ташлаб кетишди…
Дадам ҳалимни яхши кўрарди. Қишлоқ вакилининг ўғли байрам учун солим пулига келганида:
– Эрта билан бориб бир коса ҳалиса еб, битта йўрғалаб ўйин тушиб келаман, – деб ҳаммани кулдирган эди…
Афсуски, насибаси қўшилмаган экан.
Ҳар Наврўзда чоллар билан вақтли бориб исми-расмини қилиб, ҳалим қозонини СКАЧАТЬ