Tomris Xan . Əhməd Haldun Dərzioğlu

Чтение книги онлайн.

      roman

      İgid, mərd, qəhrəman türk qadınlarını hörmətlə salamlayaraq…

      Dəyərli həyat yoldaşım Fikriyyə Dərzioğluna

      Çöllərin hakimləri

      Köklərinin müqəddəs Göy üzünə söykəndiyinə, Göy Tanrının buyruğu ilə bütün cahanı idarə etmək üçün yaradıldıqlarına inanırlar. Onlara rəhbərlik edən və Göy üzünə bağlı olan xaqan ailəsi ilahi qüvvəyə sahib olur, bu qüvvənin köməyi ilə bütün cahanı idarə edir. İnanclarıyla üst-üstə düşən, keçmişdən gələn təcrübələrlə bərkimiş, güclü və dəyişməz ənənə sahibi olmaq şərəfini daşıyırlar.

      Çayların, göllərin sahillərində dünyaya göz açırlar. Çətin çöl şəraitində yaşayır, dağlarda, düzənliklərdə böyüyürlər. Lazım gəldikdə canları bahasına olsa belə, vəhşi heyvanlarla dolu mağaralara da sığına bilirlər. Atları onların hər şeyidir, ən böyük var-dövlətləri olan sürülərinin arxasından ayrılmırlar.

      Çöllərin hakimi olmaq yaşamaq üçün ən vacib səbəbləridir. Çöllər onlarındır, onlar da çöllərin.

      Məhsuldar torpaqlar axtarır, tapdıqca özlərinə yurd seçib ora köçürlər.

      Köçdükləri yer yurddur. Toxunulmazdır.

      Həyatlarının bütün mərhələlərində çətin təbiət şərtləri çıxar qarşılarına. Yaşamaq üçün var gücləri ilə mübarizəyə başlar, davam gətirər, təslim olmazlar. Güclü olmalarının bir səbəbi də bu mübarizələrdən qalib çıxmalarıdır. Ən kiçik yaşlardan etibarən mübariz olmaq üçün təlimə başlayarlar. Çünki buna məcburdurlar. Hər biri yaxşı döyüşçü, əsl qəhrəmandır.

      Döyüş həyatlarının mənası, həqiqəti və dəyəridir. Bütün cahan döyüş təcrübəsini və döyüş meydanındakı hünəri onlardan öyrənib, igidlik onların adı ilə eyni tutulub. Qızları, igid ərləri və bütünlükdə xalq at minməyi, ox atmağı, qılınc oynatmağı, bıçaq işlətməyi, nizə sancmağı ustalıqla bacarır.

      Başqa cür var ola, yaşaya bilməzlər.

      Tanrı onları çöllərə güclü olsunlar deyə göndərib. Yumşaq döşəkdə yatarkən ölmək ən böyük qorxuları, ən böyük utanclarıdır. Ən böyük duaları yay çəkə bilməyə gücləri yetərkən, at belində döyüşərkən uçmağa varmaqdır¹. Tanrının yazdığına boyun əymək isə ən böyük vəzifələridir.

      Sonda qalxdıqları mərtəbə inandıqları Göy üzüdür. Göy Tanrının sonsuz çölləri döyüşçü kimi yaşayıb döyüşçü kimi Tanrı qatına yüksələnlərin, müqəddəslik zirvəsinə qalxanların sonsuza qədər xidmətində olacaq.

      Sonsuzluğa, əbədiliyə inanırlar, çünki Göy üzü sonsuzdur.

      Çöllər ucsuz-bucaqsız genişliyi ilə onlara göy üzünün sonsuzluğunu xatırlatdığı üçündür, bəlkə də, çöllərə olan bu sevgiləri.

      Göy üzü sonsuz, çöllər sonsuz.

      Deməli, son yoxdur onlar üçün.

      Günəşə, aya, ulduzlara – Göydə olan nə varsa, hamısına hörmət edirlər. Onlardan gələn hər işarəni bilir, ulduzları izləyərək yolu tapır, Göy işarələrini oxuyaraq gələcəklərini qururlar.

      Göy üzünün müqəddəs qəhrəmanları yol göstərir onlara. Öyrətdikləri ilə önlərinə düşür, yollarına işıq salırlar.

      Bəzən çöllər həyatlarını çətinləşdirər. Elə bil yoxlayar, sınaqdan keçirər onları. Quraqlıq, qıtlıq və şiddətli soyuqlar əzab verər. Sürüləri qırılar, ac qalarlar. Nə qədər qəhrəmanlarını alar Göy üzü.

      Çöllər hər zaman vermir, alır da.

      Amma yenə çöllərdən imtina etməz, onu atmazlar. Əhd edər, qurbanlar kəsər, Göy üzünə bağışlar və çölləri razı salarlar ki, rahat yaşamalarına kömək etsin.

      Çöl onların anasıdır. Onları var edən, onları bəsləyən ana. Heç vaxt çöllərdən küsə bilməzlər.

      Baş əyməz, əyilməzlikləri ilə saylarından, güclərindən qorxmadan bütün cahana, bütün xalqlara meydan oxuyarlar. Boyunduruq altında yaşamağı əsla qəbul etməzlər. Qolları zəncir götürməz. Yox olmayacaqlarını, unudulmayacaqlarını, qəhrəmanlıq və igidliklərinin dünya durduqca danışılacağını bildikləri üçün qorxmadan həyatla üz-üzə durarlar. Onlar var olduqca həyat onlardan çəkinər.

      Möhkəm iradələri və igidlikləri ilə heç bir çətinlikdən qaçmazlar. Üsyankar olsalar da, yalnız Göyün qarşısında əyilərlər. Sağ dizlərini yerə vurub baş əyərək salamlayarlar Göy üzünü.

      “Yerdə sağlam və dik dururamsa, yer məni qəbul edirsə, sənin sayəndədir!”

      Dastanlar yaradarlar igidlikləri ilə. Övladlarına, nəvələrinə bu dastanları əmanət qoyub gedərlər. Onlar üçün dastanlar ilahi duadır. Dünya var olduqca söylənilən, dillərdə əzbər olan dua.

      Onlar çox qədimdən var olublar və ulu babalarından qalan həyat tərzini davam etdirirlər, bu müqəddəs amaldır.

      Sayları az olsa da, özlərindən sayca çox yağı düşmənə qalib gəlmələrinin də, azad yaşamalarının da səbəbi budur.

      Göy altındakı hər yer yurdları, Göy üzü isə çadırları, evləridir.

      Köçəri həyat yaşamaları onları araba üstündə hərəkət edən çadırlar düzəltməyə məcbur edib. Tez-tez yurd dəyişdikləri üçün daha çox dörd, altı, səkkiz təkərli arabaların üstündə qurduqları çadırlarda yaşamağı seçərlər. Təkəri onlar ixtira edib, bəşər sivilizasiyasına tanıdıblar. Tanrının hədiyyəsi olan keçə onlar üçün var edilib. Hər yerdə əllərindən tutur. Çadırlarda, örtüklərdə, səccadələrdə, geyimlərdə…

      Tez-tez özlərinə bu sualı verməyi xoşlayırlar:

      – Keçə olmasaydı, nə edərdik?

      Ailələr boylar şəklində birlikdə yaşayar, hakimiyyət bölgülərini özləri müəyyən edərlər. Haranı özlərinə yurd seçmək istəsələr, oranı almaq üçün mübarizə aparar, istədikləri yeri yurd edənə qədər savaşarlar.

      Onları yurd seçdikləri yerdən uzaqlaşdırmaq asan olmaz. Bu, ölüm-qalım məsələsinə çevrilər hər zaman.

      Onlarda mübarizəni yarımçıq dayandırmaq anlayışı yoxdur, can alıb-can vermək onlar üçün müqəddəs amaldır.

      Tanrı onlara güclü qalmaları üçün çox mükafatlar verib. Keçə bunlardan yalnız biridir.

      Ən əsas və ən dəyərli mükafatları isə onları qanadlandıran atlarıdır. Dünya, yer üzü at minməyi, qılınc oynatmağı onlardan öyrənib, lakin onlar qədər yaxşı öyrənə bilməyib.

      Dünyanın ən nüfuzlu, ən sürətli, ən güclü və ən dözümlü atları onlarındır. Çöllərə yayılmış böyük at sürüləri zənginlikləri və qürurlarıdır. Atlarının müqəddəs Göy üzündən, Tanrı tərəfindən göndərildiyinə inanırlar²².

      Qanadlı atlardır onların atları.

      Yaşayan igidi mükafatlandıracaq, СКАЧАТЬ