Müsibəti-Fəxrəddin / Seçilmiş əsərləri. Наджаф-бек Фатали-бек оглы Везиров

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ ə h m a n b ə y. Arvad, dünən sən mənim başıma nədən ötrü o müsibəti açırdın? Məgər övrətdə səbr olmaz, ağzına gələn hədyanı söylər? İndi necə oldu?

      X ı r d a x a n ı m. Necə olacaq, şükür olsun Allahın dərgahına. Gözünü sil, dürüst bax gözümə… İndi bilirsənmi arvadın da qoçağı olar.

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y. Xa! Xa! Xa! Arvad. Mənim qoçaq arvadım. Xa! Xa! Xa! Daldan atılan daş topuğa dəyər… Təklifini sevdim.

      X ı r d a x a n ı m. Gördün bu qara nərin hünərini? Gərək əlimdən, ayağımdan öpəsən.

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y. O qara nər ikicə pula dəyməz və hər nə iş tutsa özün biabır elər, necə ki dünən dedim.

      X ı r d a x a n ı m. Kişi, Allahı sevərsən sən məni qorxuzursan. Nə var, tez ol, tez de görüm?

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y. Nə olacaq? Sənin İskəndər bəyinin arvadı bu saat faytondan düşdü, yanında balaca oğlu.

      X ı r d a x a n ı m. A Nurcahan, a dərviş, bu kişi nə danışır? Dəli olmusan, a kişi, nədi?

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y. Mən niyə dəli oluram? Dəli sənin kimi olur ki, belə bambılı dərviş başına ip salıb dəli kimi oynadır.

      X ı r d a x a n ı m. Əbdürrəhim, Pəri, Nurcahan, bu saat mənə bir xəbər, ay, ürəyim çatladı!.. Mənə bir az su! Tez! Öldüm, ay su.

      Ə b d ü r r ə h i m. Xanım, doğrudur, mən özüm İskəndər bəyin gədəsini gördüm.

      X ı r d a x a n ı m (Əbdürrəhimə). Vur boyunlarına bu bihəya uşaqlarının, çıxart çölə, çıxart çölə bunları… Ay, ürəyim çatladı…

      Ə b d ü r r ə h i m (Nurcahanı və dərvişi çıxardır). İtilin buradan bihəya uşaqları. (Xırda xanımın ürəyi gedir.)

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y (Xırda xanımı qucaqlamış). Özünü toxtat, yassar olma. Əbdürrəhim, su! Tez, tez ha! Ay aman su. A qız, özünü toxtat deyirəm sənə. (Səkinə və Pəri tələsik daxil olurlar, qucaqlayırlar Xırda xanımı.)

      S ə k i n ə x a n ı m. Ana, sənə qurban olum, nə qayırırsan? Uy Allah, uy!..

Pərdə1890

      SONRAKI PEŞMANÇILIQ FAYDA VERMƏZ

      (3 məclisdə)

ƏHLİ-MƏCLİS

      S ə l m a n b ə y – təzə evlənmiş dəftərxana mirzəsi

      S ə l b n a z x a n ı m – onun övrəti

      S ə t t a r b ə y – onun əmisi oğlu

      F a t m a x a n ı m – onun anası

      Ş a m a m a x a n ı m – Səttar bəyin övrəti

      Ç i ç ə k x a n ı m – onun qayınanası

      K ü r d Ə l ə k b ə r – Səlman bəyin nökəri

      ƏVVƏLİNCİ MƏCLİS

      Əhvalat vaqe olur Səlman bəyin otağında; Səlman bəy əyləşib otağın bir tərəfində, yanında dəftərxana kağızları. Səlbnaz xanım oturub bir tərəfdə, yanında podnos və neçə stəkan-nəlbəki.

      S ə l b n a z x a n ı m. Genə çay içməmiş getdi.

      F a t m a x a n ı m. Dədəmin dərdin içsin. Neyniyim içmədi, çox mənim vecimə idi!

      S ə l b n a z x a n ı m (kənara). Allah, sən özün xətadan saxla, genə pis başlayıb.

      F a t m a x a n ı m. Vallah, mən özüm bu saat bir haldayam ki, nəinki Səlmanı, qardaşlarımı da gözümün qabağında doğrasalar, əhvalıma təfavüt eləməz.

      S ə l b n a z x a n ı m (kənara). Genə bərk tutulub, Allah sən özün xətadan saxla. (Ələkbər daxil olur, əlində samavar, çaynik üstdə, samavarı qoyur Səlbnaz xanımın yanında.)

      F a t m a x a n ı m (Ələkbərə). O boynunu yerə soxduğum getdi?

      Ə l ə k b ə r. Kimi buyurursan, xanım?

      F a t m a x a n ı m. O adı batmış oğlum.

      Ə l ə k b ə r. Bəli, getdi.

      F a t m a x a n ı m. Getsin, neynək. Boynu ha yanının altında qalmayacaq, həlbət gələr. Mən bu gecə sabaha kimi can vermişəm, səsimi qonşular eşidibdi, buradanca bura bir gəlib deyən olmayıbdı ki, niyə ölürsən. (Ələkbər gedir.)

      S ə l b n a z x a n ı m (kənara). Bu canım ölsün ki, başdan-ayağa yalandı, görəsən ürəyinin qurdunu tərpədən nədi?

      F a t m a xanım. Deyən gərək mən nəyə gərəyəm, niyə ölüb qurtarmıram, Allahın çox əziz bəndəsi olmuşam?

      S ə l b n a z x a n ı m (bir stəkan çay əlində). İsti-isti bu çayı iç, bəlkə tərliyəsən.

      F a t m a x a n ı m (çayı tullayıb). Apar özün boğmalan… Mən həmişə çay içənlərdən deyiləm.

      S ə l b n a z x a n ı m. İçmirsən, deyinən içmirəm, daha stəkanın taxsın nədi sındırırsan?

      F a t m a x a n ı m. Sındırıram, belə bu əllərimin ortasından gəlir. Dədənin ha xarabasının qabın sındırmıram?

      S ə l b n a z x a n ı m. Beş gün deyil ki, onları oğlun alıb gətirib.

      F a t m a x a n ı m. Sənin ha qardaşın alıb gətirməyib, mənim oğlum gətirib, sənin nə borcun?

      S ə l b n a z x a n ı m. Hər kim gətirib, gətirib. Evdəcə şeydi, axı niyə sınsın?

      F a t m a x a n ı m. Çox artıq danışarsan, duraram hamısını cilik-cilik elərəm.

      S ə l b n a z x a n ı m. Səndən hər nə desən çıxar. Qorxuram mənim özümü də döyəsən.

      F a t m a x a n ı m. Səni deyəndə sən Çingiz xanın nəvəsisən? Səni döymək olmaz? Anan sarımsaq, atan soğan, sən haradan oldun belə gülməşəkər, balam?!

      S ə l b n a z x a n ı m. Çox artıq danışma, sənin də atanı tanıyırlar, mənim də.

      F a t m a x a n ı m. Səndə taxsır yoxdu. Taxsır mənim o arvadağızdı oğlumdadı. Elə oğlun boyuna ip ölçüm… Mən öz əlimlə öz başıma daş salmışam, sənin ananı görə-görə, gedib səni alanda.

      S ə l b n a z x a n ı m. Sən alanda başımıza tac qoymusan? Sən almazdın, həlbət СКАЧАТЬ