Müsibəti-Fəxrəddin / Seçilmiş əsərləri. Наджаф-бек Фатали-бек оглы Везиров

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ üç ayda öyrədə bilmədi.

      Ş a h m a r b ə y. Mətləbdən uzaq düşdük… Mənim əzizlərim, sualıma cavab!

      Ə s g ə r (kənara). Füzul oğlu füzul, bəsdir də!

      S ə f d ə r q u l u. Əgər şüur yoxdur, tərbiyə yoxdur, dəxi bizdən nə istəyirsiz? Allah xatirinə, dəxi bəsdir, bizi incitməyin, yazığıq, qoyun bu sabah ertə görək nə var.

      Ş a h m a r b ə y. Səfdərqulu, bildim sən nəkarəsən. Kifayətdir… Rəsul, qardaşım, sən niyə əmin evə girəndə ayağa durmadın, əzizim?

      R ə s u l. Ağlıma gəlmədi, durmadım.

      B a y r a m ə l i b ə y. Hələ belə işlər dursun kənara… Dərsə niyə getmirsən, bişüur oğlu bişüur? Mən axır hər bir saata iki manat pul verirəm…

      R ə s u l. Pul vermirsən, o da dərs vermək istəmir, mən də getmirəm. Qurtardı getdi.

      B a y r a m ə l i b ə y (kitabça çıxardıb). Mən pul vermirəm? Mən pul vermirəm? Yalan danışma, qotur oğlu qotur!.. Şahmar, bircə otur burada, bir dəqiqə buyur bir-bir deyim, sən sal. (Şahmar bəy çotgəyə salır.) Yanvarda vermişəm əlli manat, sal.

      Ş a h m a r b ə y. Bu əlli manat!

      Ə s g ə r (kənara). Əvvəl-axır çotgə gələcəkdir ortaya… Öləsən elə, ay milyonçu!

      B a y r a m ə l i b ə y. Mart ayında yetmiş səkkiz manat.

      Ş a h m a r b ə y. Yüz iyirmi səkkiz manat.

      B a y r a m ə l i b ə y. Mayda yüz on bir manat pul və üç putdan on girvənkə kəm yağ, putu on iki manatdan, bu da elər, bu da elər… Əsgər, neçə elər?

      Ə s g ə r. İki putu iyirmi dörd, o da doqquz, otuz üç manat elər.

      Ş a h m a r bəy. Bərəkallah, Əsgər. Bu elər iki yüz yetmiş bir manat… Çox puldur, bunun altından çıxmaq olmaz.

      Ə s g ə r (kənara). Onda boğazınıza çatı salın!

      B a y r a m ə l i b ə y. Bu hesaba baxanda mənim on illiyim geri düşür, ay mürtədin balası. Canıma od düşür, ay qotur oğlu qotur!.. Ölürəm, ay zalım oğlu!..

      Ə s g ə r (kənara). Öl ha… Öl ha!

      Ş a h m a r b ə y. Dadaş, ondan keçib. İndi nə eləmək gərək barı heç olmasa bunlar bitərbiyət olmasınlar, əmiləri içəri girəndə ayağa dursunlar?

      B a y r a m ə l i b ə y (Səfdərqulunu ortalığa çəkib). Sən bundan tərbiyət gözləyirsən? Bir buna bax, sifətinə bax. Bığına bax, bığına…

      S ə f d ə r q u l u. Kişi, Allaha bax, əstəğfürullah!

      B a y r a m ə l i b ə y. Əstəğfürullah deyəndə məni döyəcəksən? Çıx çölə, çıx! (itələyir.) Gör necə murdardır a! Yaxın duranda it iyi verir, sürün!

      S ə f d ə r q u l u (gedə-gedə). Qorxma, o iy məndən gəlmir…

      Ş a h m a r b ə y. Tfu! Belə övlad olarmı? Allah qırsın sizi… Mən belə hərəkətlərə dözə bilmərəm. (Gedir.)

      (Rəsul getmək istəyir.)

      B a y r a m ə l i b ə y (kağızı cibindən çıxardıb). Dayan, oxu. Oxu, qotur oğlu qotur! Oxu! Əlli manat pul istəyir. Beş yol dərsə getməmisən, məlun oğlu məlun! Özü yazır ki, getməmisən… O mənə borc deyil deyir… Belə iş olar?

      R ə s u l. Oxumuram, oxumuram, oxumuram… Məndən nə istəyirsən, öldürəcəksən? Qabiliyyət yoxdur. Oxumuram.

      B a y r a m ə l i b ə y. Dərzi Arakelin oğlu bugün-sabah həkim gəlir, ay şüursuz oğlu şüursuz! Karapetin oğlu injenerdir, niyə ölmürsən? Niyə çatlamırsan, ay binamus oğlu binamus? Mən axır od tutub yanıram!

      R ə s u l. Belə tək sənin acığına oxumayacağam, ölsən də oxumayacağam!

      Ə s g ə r (kənara). İş yoğunladı, mən qaçım. (Qaçır.)

      B a y r a m ə l i b ə y (Rəsulun qulağından tutur). Oxumayacaqsan? Oxumayacaqsan? (Qulağın bərk dartıb) Yaxşıdırmı, yaxşıdırmı?

      R ə s u l. Əl çək, əl çək, əl çək deyirəm sənə… Əstəğfürullah!

      B a y r a m ə l i b ə y. Dəxi mənim canımı boğazıma yığdın sən… Yaxşıdırmı?.. İti döyməzlər, ay itin balası!..

      R ə s u l. Əl çək demirəm sənə?! (Boğazından tutub yıxır taxtın üstə) Bu da yaxşıdırmı? Sən məni təngə gətirdin, bu da yaxşıdırmı?..

      Ə s g ə r (daxil olub). Odu aayy! Heylə, başına dönüm, heylə!..

Pərdə1875

      DALDAN ATILAN DAŞ TOPUĞA DƏYƏR

      (Komediya)

ƏHLİ-MƏCLİS

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y – əlli iki yaşında, çinovnik, qulluqdan çıxmış.

      X ı r d a x a n ı m – onun övrəti

      S ə k i n ə x a n ı m – onların qızı, on səkkiz yaşında

      Ə b d ü r r ə h i m – nökər

      P ə r i – qarabaş

      N u r c a h a n – aralıq övrəti

      H e y d ə r ə l i – dərviş, iranlı

      İ s k ə n d ə r b ə y – cavan həkim

      D ə l i Ş i r i n

      ƏVVƏLİNCİ MƏCLİS

      Əhvalat vaqe olur Əbdürrəhman bəyin otağında. Əbdürrəhman bəy kürsü üstə əyləşmiş, qabağında stol, stolun üstündə bir stəkan çay, əlində qəzet. Xırda xanım döşəkcə üstə əyləşmiş, dalında püştə.

      X ı r d a x a n ı m. Xudavənda, görəsən, mənim kimi də dünyada bədbəxt varmı? Qumun, torpağın sayı var, hesabı var, mənim dərdimin hesabı yoxdur. Az qalıb ciyərim od tutub yana… Daş doğaydı mənim əvəzimdə dərin yatmış anam… İçərim özümü yandırır, çölüm özgəni… Xırda xanım budu getdi, Xırda xanım odu getdi… Xırda xanım Əbdürrəhman bəy arvadı. Bəli, bəxtəvər başımıza, ağrım Xırda xanıma da, onun ərinə də… Ah, ah!..

      Ə b d ü r r ə h m a n b ə y. Arvad, yaxşı başlamısan, durma heyfdir!

      X ı r СКАЧАТЬ