Müdrikliyə ədalətə uğura 40 çağırış /müntəxabat/. Mehman Kərimov

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ isə zala hər dəqiqə, hətta filmin ortasında da daxil olub göstərilənlərə əsasən, filmin əvvəlində nələr olduğunu anlamağa çalışırdıq (sonra, film yenidən başlayanda, baxmadığımız hissələri düzgün başa düşmüşükmü deyə yoxlayardıq, film xoşumuza gələndə zalda qalıb ona bir də baxmaq olurdu). Bəli, həyat da bizim vaxtlarda kinonu seyr etməyə bənzəyir. Biz həyata yüz min illər ərzində baş vermiş hadisələrin ortasından daxil oluruq və bizdən əvvəl baş verənləri anlamağımız vacibdir. Bu, indi bu qədər çoxlu hadisələrin niyə baş verdiyini anlamaq üçün lazımdır.

      Bu gün məktəbdə (sən öz oxuduqlarından əlavə) sənə sən doğulmazdan əvvəl baş verənlər haqqında öyrətməlidirlər, görünür, onlar bu işi yaxşı görmürlər. Çünki bəzi araşdırmalar göstərir ki, bu günün uşaqları, hətta universitetə gedən gəncləri, əgər 1990-cı ildə doğulublarsa, 1980-ci ildə nə baş verdiyini bilmirlər (bəlkə də bilmək istəmirlər). Bəzi statistikalara görə, əgər bəzilərindən soruşsaq ki, Aldo Moro kim olub, cavab verəcəklər ki, “Qırmızı Briqada”nın başçısı olub. Halbuki, Aldo Moro elə məhz “Qırmızı Briqada” tərəfindən öldürülüb.

      “Qırmızı Briqadalar” siyasi səhnəni cəmi otuz il bundan əvvəl tərk etsələr də çoxları üçün sirr olaraq qalırlar. Mən 1932-ci ildə, İtaliyada faşistlər hakimiyyətə gələndən, on il sonra doğulsam da “Romaya Yürüş” zamanı kimin baş nazir olduğunu bilirdim. Bəlkə də faşistlərin dəyişdiyi bu baş nazir haqqında məlumatları mənə öyrətməkdə faşist məktəblərinin məqsədi onun (“qorxaq Fakta” – Luici Fakta) axmaq və pis nazir olduğunu göstərmək idi. Olsun, amma yenə də ən azından onun haqqında məlumatlı idim. Bundan əlavə, məktəb bir yana qalsın, mən doğumumdan iyirmi il əvvəl səssiz filmlərdə çəkilmiş Francesca Berlinini tanıdığım halda, bu günün gəncləri iyirmi il əvvəlki kino aktrisalarını tanımırlar. Bəlkə də, mən evimizdə köhnə əşyaların saxlandığı otaqdakı köhnə jurnalları vərəqləməyi sevdiyimdən bunları bilirdim. Yeri gəlmişkən, sənə də köhnə jurnalları vərəqləməyi məsləhət görərdim, çünki belə etməklə də sən doğulmazdan əvvəl baş verənləri öyrənə bilərsən.

      Bəs keçmişdə olanları öyrənmək niyə bu qədər vacibdir? Çünki belə biliklər çox vaxt indiki hadisələrin gedişini anlamağa kömək edir və istənilən halda, futbol klublarının heyətlərini bilmək kimi, yaddaşımızı zənginləşdirir.

      Nəzərə al ki, yaddaşını məşq etdirməyi yalnız kitab və jurnallarla yox, internet vasitəsiylə də edə bilərsən. Belə ki, sən internetlə yalnız dostlarınla deyil, dünya tarixi ilə də “çatlaşa” (belə demək mümkündürsə) bilərsən. Hetlər kimlərə deyilir? Komisard kimdir? Kolumbun gəmiləri necə adlanırdı? Dinozavrların nəsli nə zaman kəsilib? Nuhun gəmisində sükanın olması nə qədər mümkündür? Öküzlərin əcdadına nə deyilir? Yüz il əvvəllər də pələnglər mövcud idimi? Mali imperiyası haqqında nə bilirsən? Və bu haqda tarixə kim məlumat verib? Tarixdə ikinci Roma Papası kim olub? Mikki Maus nə zaman ekranlaşdırılıb?

      Bu siyahını sonsuza qədər uzada bilərəm və hamısı da sənə gözəl araşdırma macərası olar. Və bütün bunları yadda saxlamaq sənin xeyrinə olar. Gün gələcək, sən də qocalacaqsan və sənə elə gələcək ki, minlərlə həyat yaşamısan. Sanki, sən də Vaterloo döyüşündə iştirak etmisən, Yuli Sezarın qatilinə köməklik etmisən və Bertoldo Şvarz qızıl hazırlamaq üçün müxtəlif maddələri qarışdıran zaman səhvən barıtı kəşf etdiyi və partladığı (elə ona haqq olub) yerin yaxınlığında olmusan. Öz yaddaşlarını zənginləşdirməyən digər dostların isə sadəcə bir həyat – öz həyatlarını yaşayacaqlar ki, bu da çox cansıxıcı və böyük emosiyalardan məhrum bir həyatdır.

      Buna görə də öz yaddaşını zənginləşdir, elə günü sabahdan “La Vispa Teresa”-nı öyrən.

İtalyan dilindən tərcümə etdi: Abuzər Cəfərov

      Bilmirəm indiki yeniyetmələrin böyümək imkanı hələ qalır, ya yox. Amma gözləri mobil telefonlara dikilmiş böyüklər həmişəlik itiriliblər.

U.Eko

      T. CEFERSON SƏMƏRƏLİ KEÇƏN ÖMRÜN 10 ŞƏRTİNİN OLDUĞUNU QEYD EDİRDİ:

      1. Bu günün işini sabaha qoyma.

      2. Özün edə biləcəyin işi başqasına gördürmə.

      3. Nə qədər ki, pul əlində deyil, onu xəyalən də olsa xərcləmə.

      4. Sənə lazım olan şeyi, “ucuzdur” deyə dərhal alma, fikirləş.

      5. Təşəxxüs, iddia bizə aclıq və soyuqdan baha başa gəlir.

      6. Biz az yediyimizə görə heç vaxt peşman olmuruq.

      7. Həvəslə görülən iş adamı bezdirməz.

      8. Baş verməmiş, amma baş verə biləcək şeylərə görə nə qədər əzab çəkmişik.

      9. Hər bir işin asan tərəfindən yapış.

      10. Qəzəblənmisənsə, nəsə deməzdən əvvəl 10-a qədər, bərk qəzəblənmisənsə 100-ə qədər say.

      HƏZRƏT ƏLİDƏN BEŞ HİKMƏT

      Beş şey yaxşıdır, hər adamda ola. Amma sahibində olsa daha yaxşıdır: elm, ədalət, səxavət, səbir və həya. Elm alimlərdə, ədalət hakimlərdə, səxavət varlılarda, səbr kasıblarda, həya qız-gəlinlərdə. Elmsiz alim tavansız ev kimidir. Ədalətsiz hakim susuz arx kimidir. Səxavətsiz varlı meyvəsiz ağac kimidir. Səbirsiz yoxsul işıqsız lampa kimidir. Həyası olmayan qız-gəlin duzsuz təam kimidir.

      Müsəlmanın boynunda beş haqq var: salamın cavabını vermək, çağırışa getmək, qonşuluqda sülh etmək, xəstəyə baş çəkmək, dəfndə iştirak etmək.

      Elm beş şeydə cəmləşir:

      Çox sual etmək, çox məşğul olmaq, pak işlər görmək, dahilərə xidmət etmək və Yaradandan kömək istəmək.

      Beş şey böyük nemətdir: Can sağlığı, əmin-amanlıq, ruzi bolluğu, müvafiq munis (yaxın adam, sirdaş, ürək dostu), yaxşı övlad.

      Beş şey insan üçün sirdir: Qiyamət nə vaxt olar, nə vaxt yağış yağar, hamilə qadının qız və ya oğlan doğması, sabahkı qazancının nə olacağı və nə vaxt öləcəyi.

      Xeyirli meyvə beşdir: Nar, alma, heyva, üzüm, tər xurma.

      Beş şey alqışlanar: öz ailəsinin qeyrətini çəkmək, səxavətli olmaq, yumşaq xasiyyətli olmaq, doğruçul olmaq, şücaətli olmaq.

      Beş şey qəbahətdir: qoca adamın eşqə düşməsi, padşahın hiddətlənməsi, şərəfli adamın yalan danışması, dövlətlinin xəsisliyi, alimin tamahkarlığı.

      Beş şeyin – zülm, təkəbbür, həsəd, СКАЧАТЬ