Azərbaycan yazıçılarının həyatından dəqiqələr. Kamran Məmmədov
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Azərbaycan yazıçılarının həyatından dəqiqələr - Kamran Məmmədov страница 3
Название: Azərbaycan yazıçılarının həyatından dəqiqələr
Автор: Kamran Məmmədov
Издательство: Hadaf Neshrleri
Серия: Milli ədəbiyyat
isbn:
isbn:
Lakin şairin qəlbi hərarətlə döyünür, coşur, yuxu gözünə haram olur. O, qoca vaxtında öz varlığını unutmuş, daha yeni bir əsər yazmaq arzusu ilə
alovlanmışdı:
– Pərvanələr üçün yeni bir şam yan-dır-malı, barlı bir ağacın tumunu sancmalıyam.
Şairin iradəsi qalib gəlir, “İsgəndərnamə”
böyük sənət eşqi ilə yazılır və başa çatdırılır.
Nizami öz ölməzliyinə, əbədi yaşayacağına möhkəm inanırdı:
Yüz il sonra desən: Haradadır, o?
Hər yerdən səs gələr: buradadır, o!
17
***
Ölü siçan kimi suyun axını ilə axanlara, insanlıq şərəfini ləkələyən alçaqlara müraciətlə, Nizami deyirdi:
Neçin alçaqlara boyun əyirsən?
Oyuncaq olursan namərdlərə sən?
Nə üçün boynuna min yük alırsan?
Zalımın zülmündən razı qalırsan?
Qəlbi yumşaqlığı bir dəfə unut,
Çiynini dağ kimi ucalıqla tut! …
Acizlik ürəyi ağrıdır, bilsən,
Bir alçaqlıq olar, hər zülmə dözsən.
Tikan tək çiynində tut yarağını, O vaxt qucaqlarsan gül budağını.
18
QİVAMİ
MÜTƏRRİZİ GƏNCƏVİ
XII əsr
Mütərrizini təzkirəçilər ya Nizaminin qardaşı, ya da onun əmisi oğlu kimi yazır. Şair çö-rəkçi olması və şairliyi ilə fəxr edirmiş: Şairlikdə yoxdur mislimi görən,
Çörəkçilikdə də hələ təkəm mən.
Dövrünün narazılıq edən, “bir quşam, dünyadır mənimçün qəfəs” deyən şair gördüklə-rinə acı-acı gülürdü:
Əcəb zəmanədir, türfə xəlayiq,
Cəhalət meyindən tapılmaz ayıq,
Nə adil bir şah var, nə doğru hakim, Nə dindar zahid var, nə təmiz alim.
19
MƏHSƏTİ XANIM GƏNCƏVİ
XII əsr
Yoxsul qızı olan, gözəl musiqiçi və şairə kimi tanınan Məhsətinin Gəncə xətibinin oğlu Əmir Əhmədlə sevgi münasibətləri haqqında çoxlu rəvayətlər yaranmışdır. Məhsəti xanım rübai ustası kimi daha çox şöhrət qazanmış, Ömər Xəyyam-dan təsirlənmişdir. Şairənin hər bir rübaisi oxucu-nu fikir dəryasında üzdürür. Məsələn: Bu dünya bir qızıl kuzəyə bənzər, Suyu gah şirindir, gah da ki zəhər Çox da öyünmə ki, uzundur ömür,
Əcəl köhlənində hazırdır yəhər!
20
Hünərin səfası acıdır, müdam,
Odur ki, hünəri içmir bir adam,
Alçaq adamların cəhalət odu
Hünəri küləyə vermişdir tamam.
ƏVHƏDƏDDİN ƏVHƏDİ
127…-1338
Rəvayətə görə, bir məclisdə eşqbazlığı ey-ib bilənlərə Əvhədi demişdir:
– Eşqbazlığı heç də özümüzə eyib hesab etmi-rik, bu yolda bizdən əvvəlkilər də çalışmışlar, biz də çalışırıq.
***
Əvhədi səyahəti çox sevirmiş. Ömrünün çoxunu da səyahətdə keçirmişdir. Onun nə üçün səyahət etdiyini xəbər alanda şair demişdir: 21
– Səyahət kamilliyə dəlalət edir. Özün ki, bir şey bilmədiyini hiss edirsən, səfərə çıxıb bütün dünyanı gəzməlisən. Mən də elə. Bir şey bil-diyimi hiss edincəyə qədər gəzəcəyəm …
***
Doğma vətəni hədsiz məhəbbətlə sevən Əvhədi, uzun illər qürbətdə yaşamış və peşman olmuşdu. O demişdir:
– Mən kiməm?
Özü-özünə cavab vermişdir:
– Mən behiştdən qaçıb cəhənnəmə girmiş, yolunu azmış, karvandan geriyə qalmış, səbəbsiz çöllərə düşmüş, fədakarlıq və mərdlik vaxtı baca-rıqsızlıq göstərmiş bir şəxsəm.
Şair səhvini düzəltmiş, tezliklə vətəni Az-ərbaycana qayıtmışdır.
22
SEYİD İMAMƏDDİN NƏSİMİ
1369-1417
Hələb şəhərində Nəsiminin çox istədiyi şagirdlərindən biri onun qəzəlinin ucadan, avazla oxuyurmuş. Eşidənlər gəncdən:
– Bu qəzəl kimindir? – soruşduqda gənc:
– Mənim şeirimdir, – cavabını verir. Gənci tutub qətl etmək istəyəndə Nəsimi özünü hadisə
yerinə çatdırır və deyir:
– Şeir СКАЧАТЬ