Hekayələr. К. Г. Паустовский

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ – deyə faytonçu cəld çevrildi. – Həkim Andrey Petroviçin qızı Olqa Andreyevnanı deyirsiniz. Keçən qış Moskvadan gəlib, atasının evində qalır. Həkimin özü iki ildir ki vəfat edib.

      Fayton yırğalanıb cingilti ilə çuxurdan çıxdı.

      – Sən yoluna bax, – mayor narazılıqla məsləhət verdi, – ora-bura çevrilmə.

      – Yol da elə vəziyyətdədir ki… – faytonçu donquldandı. – Bu yolu gərək gündüz gedəsən. Birtəhər mənzilbaşına çatmaq olur, amma gecələr çala-çuxur görünmür axı!..

      Faytonçu sözünü deyib susdu. Kuzmin bir papiros çəkib özünü kabinənin lap içinə verdi. Yarıyadək qaldırılmış üst hissəni narın yağış damcıları döyəcləyirdi. Uzaqdan it hürüşməsi eşidilirdi. Şüyüdün, yaş hasarların, çay rütubətinin qoxusu gəlirdi.

      “Saat, yəqin, ən azı gecə birdir”, – deyə Kuzmin düşündü. Elə fikrinin təsdiqi kimi hansısa zəng qülləsində, həqiqətən də, gecə saat biri vurdu.

      “Belə yerdə bütün məzuniyyəti qalasan… – mayor düşüncələrinə davam etdi. – Buranın təkcə təmiz havası bəsdir ki, hər şeyi – yaralanmadan sonrakı xoşagəlməzlikləri də unudasan. Bağçaya pəncərəsi açılan balaca bir ev götürmək olar. Belə gecələrdə pəncərəni taybatay açıb bürünərək uzanasan, yağışın səsinə qulaq asasan…”

      – Siz onun ərisiniz? – faytonçu soruşdu.

      Kuzmin cavab vermədi. Faytonçu düşündü ki, hərbçi onun səsini eşitməyib, ikinci dəfə soruşmağa da cürət eləmədi.

      “Aydındır ki, əridir, – deyə kişi fikirləşdi. – Camaat da boş-boş danışır ki, o, ərini hələ müharibədən qabaq atıb. Yalan deyirmişlər…”

      – Ax, şeytan! – faytonçu qışqırıb sümükləri çıxmış atı qamçıladı. – Elə bil bunu xəmir yoğurmaq üçün tutmuşam! Diri tərpən!

      “Nahaq, gəmi gecikib gecəyarısı gəldi, – mayor düşündü. – Axı nəyə görə Başilov, palatadakı qonşusu, onun Navolokidən keçəcəyini biləndə məktubu arvadına şəxsən çatdırmağı xahiş elədi? İndi gecənin bir aləmində camaatı oyatmaq lazım gələcək, Allah bilir nə düşünəcəklər!”

      Başilov ucaboylu, masqaraçı adam idi. Həvəslə, özü də çox danışardı. Nəsə gülməli bir söz deməmişdən əvvəl özü uzun-uzadı qəhqəhə çəkərdi. Orduya çağırılmazdan qabaq Başilov kino rejissorunun köməkçisi işləmişdi. Ona görə də hər gecə palata yoldaşlarına məşhur filmlər barədə ətraflı söhbətlər edərdi. Yaralılar Başilovun hekayətlərini xoşlayardılar, hər axşam bu söhbətləri həvəslə gözləyər, onun yaxşı yaddaşına təəccüb edərdilər. İnsanları dəyərləndirməyə qaldıqda isə Başilov sərt və inadkar idi, ona etiraz edənləri ələ salardı. Amma bu rişxəndi də hiyləgərcəsinə – eyhamla, zarafatla edərdi, ələ salınmış adam isə yalnız iki-üç saatdan sonra birdən ayılardı ki, Başilov onu lağa qoyub, bu zaman sancmağa cavab axtarardı. Amma cavab vermək üçün də artıq gec olardı.

      Kuzminin getməyinə bir gün qalmış Başilov arvadına çatdırmaq üçün ona bir məktub vermişdi. Bu zaman mayor ilk dəfə Başilovun üzündə çaşqın təbəssüm sezmişdi. Gecə isə Kuzmin Başilovun çarpayısında qurcalanıb burnunu çəkdiyini eşidirdi. “Bəlkə, elə də şit adam deyil, – mayor düşünmüşdü. – Bax, deyəsən, ağlayır. Deməli, sevir. Özü də çox sevir”.

      Ertəsi gün Başilov Kuzminin yanından ayrılmamışdı. Ona uzun-uzadı baxmış, suqabı bağışlamışdı. Gedişinə az qalmış isə ikilikdə Başilovun gizlətdiyi bir şüşə şərabı içmişdilər.

      – Niyə mənə elə baxırsınız? – Kuzmin soruşmuşdu.

      – Yaxşı adamsınız, – Başilov cavab vermişdi. – Siz rəssam ola bilərdiniz, əziz mayor.

      – Mən topoqrafam, – Kuzmin demişdi. – Belə baxanda elə topoqraf da rəssam kimidir.

      – Niyə ki?

      – Səfil olurlar.

      – “Sürgün olunmuşlar, səfillər və şairlər, – Başilov istehza ilə dedi. – Kim bunlardan olmaq istəyibsə, heç nə bacarmayıb”.

      – Bu kimin sözüdür?

      – Voloşinin3. Amma məsələ bunda deyil, mən sizə həsəd apardığım üçün baxıram. Vəssalam!

      – Nəyə görə həsəd aparırsınız ki?

      Başilov stəkanı diyirləndirib stula yayxanaraq gülümsəmişdi. Onlar hospitalın qurtaracağında həsir masanın ətrafında oturmuşdular. Bayırda külək cavan pöhrələri yırğalayır, yarpaqları xışıldadır, tozu ətrafa yayırdı. Çay tərəfdən şəhərin üzərinə qara buludlar gəlirdi.

      – Nəyə görə həsəd aparıram? – Başilov təkrar soruşub qırmızı əlini mayorun əlinin üstünə qoymuşdu. – Hər şeyə, hətta sizin əlinizə də…

      – Heç nə başa düşmədim, – deyə Kuzmin ehtiyatla əlini çəkmişdi. Başilovun soyuq əlinin təması ona xoş gəlməmişdi. Amma Başilov bunu duymasın deyə elə etmişdi ki, guya şüşəni götürüb şərab süzmək üçün əlini çəkib.

      – Heç başa düşmək də lazım deyil, – Başilov əsəbi şəkildə cavab verərək susmuş, sonra baxışlarını yerə dikərək cavab vermişdi. – Kaş ki yerimizi dəyişə biləydik! Nə isə, bunların hamısı boş şeydir! İki gündən sonra Navolokidə olacaqsınız. Olqa Andreyevnanı görəcəksiniz. O sizin əlinizi sıxacaq. Bax buna görə də sizə həsəd aparıram. İndi, heç olmasa, başa düşdünüz?

      – Belə deməyin! – karıxmış mayor cavab vermişdi. – Siz də arvadınızı tezliklə görəcəksiniz.

      – O mənim arvadım deyil! – Başilov sərt şəkildə cavab vermişdi. – Yaxşı ki, “həyat yoldaşı” sözünü işlətmədiniz.

      – Bağışlayın… – Kuzmin mızıldanmışdı.

      – O mənim arvadım deyil! – Başilov bayaqkı kimi sərt şəkildə təkrarlamışdı. – O mənim hər şeyimdir! O mənim həyatımdır! Eh, nə isə… bu qədər kifayətdir.

      O ayağa qalxıb Kuzminə əl uzatmışdı:

      – Əlvida! Mənə qəzəbiniz tutmasın. Mən başqalarından heç də pis deyiləm.

***

      Fayton torpaq bəndə qalxırdı. Getdikcə daha zülmət qaranlıq əmələ gəlmişdi. Qoca söyüd ağacı mürgülü kimi yırğalanır, yarpaqlarından yağış damlaları süzülürdü. At nalları ilə körpünün döşəməsini СКАЧАТЬ