Marksizm. Отсутствует

Чтение книги онлайн.

      Teoria grawitacji Newtona, teoria względności Einsteina, mechanika kwantowa, marksizm, freudyzm, wszystkie one są programami badawczymi, każdy z charakterystycznym, uparcie bronionym, twardym rdzeniem, każdy z bardziej plastycznym pasem ochronnym i każdy z wypracowanym mechanizmem rozwiązywania problemów. Każdy z nich, w dowolnym stadium swego rozwoju, ma nierozwiązane problemy i nieprzyswojone anomalie. Wszystkie teorie w tym sensie rodzą się obalone i obalone umierają. Czy są jednak równie dobre? (Lakatos, Pisma z filozofii nauk empirycznych, s. 358).

      Szanowni Państwo,

      W trzecim tomie fundamentalnej pracy Główne nurty marksizmu. Powstanie – rozwój – rozkład (Instytut Literacki, Paryż 1976–1978) prof. Kołakowski pisze, że mija czas, w którym można by dokonać opisu powojennego marksizmu w Polsce i w innych krajach opartych na ideologii marksistowskiej. Twórcy i zwolennicy tej teorii wykruszają się i odchodzą. Apelował o podsumowanie osiągnięć i analizę błędów. Jednakże bodaj nikt nie podjął tej pracy i wydaje się, że marksizm odchodzi w przeszłość bez rozgłosu. Rozczarowani nie chcą o nim myśleć, nieliczni orędownicy odkrywają go na nowo, często w wersji sztampowej, przekręconej lub powierzchownej. Czy marksizm zasługuje na takie właśnie odejście? Nie wiemy i dlatego pytamy tych, którzy mogą orientować się lepiej od nas – czyli Państwa.

      Liczymy na to, że każdy z Państwa zechce dokonać jakiejś oceny marksizmu – jego osiągnięć i niepowodzeń, a także ewentualnych szans odrodzenia się na nowo. Będziemy zaszczyceni, jeśli zechce Pani/Pan napisać artykuł o objętości 1–1,5 arkusza do tomu Marksizm: nadzieje i rozczarowania, który zamierzamy wydać pod patronatem „Przeglądu Filozoficznego”.

      Prosimy, by zechcieli Państwo odnieść się do jednego lub kilku pytań z poniższej listy:

      1. Co było ciekawego w marksizmie, gdy pretendował do statusu teorii naukowej lub filozoficznej?

      2. Czy kiedykolwiek marksizm miał moc predykcyjną – jak głosił w materializmie historycznym – czy jego miniona popularność (w latach siedemdziesiątych co najmniej połowa ludności świata żyła w systemach nominalnie marksistowskich) była efektem autorytarnych zabiegów socjotechnicznych?

      3. Czy w skali masowej marksizm znajdował zwolenników tylko w krajach zacofanych, niezorganizowanych, skłonnych do myślenia naiwnego i utopijnego, niemających własnej tradycji politycznej?

      4. Czy był programem moralistycznym wdrażanym przy użyciu wynaturzonych metod – jak pisał prof. Bocheński?

      5. Czy była to filozofia partyjna – co w różnych czasach i z przeciwstawnymi intencjami twierdzili prof. prof. Schaff i Kołakowski?

      6. Gdzie obecnie słychać echa marksizmu?

      7. Co Pan/Pani osobiście cenił/a w marksizmie, a co Pan/Pani zdecydowanie odrzucał/a?

      Będziemy wdzięczni za udział we wspólnej pracy nad zamierzonym tomem. Mamy nadzieję, że nie jest jeszcze za późno na poważne intelektualne rozliczenia, choć wiemy, że stosowny czas mija.