Мифы и легенды Севера = Хоту дойду үһүйээннэрэ уонна номохторо. Группа авторов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Ааҥҥа туран көрүтэлээбит. Ким да дорооболоспотох, арай маннык диэбиттэр: «Киһи ыалдьыттыы кэллэ».

      Ол кэннэ киһи биир кыыс аттыгар олорбут. Ону ким да бэлиэтии көрбөтөх. Олорон аһаабыттар. Ол эрээри кинини ким да аһылыкка ыҥырбатах. Киһи биирдии ньуосканан ылан аргыый аһаабыт. Ол аһыырын көрбөтөхтөр эрээри, эппиттэр: «Тоҕо аспыт аччаан иһэрий?» Онно киһи толкуйдаабыт: «Арааһа, миигин көрбөттөр быһыылаах. Кинилэри тыытан көрүүм». Биир кыыс аттыгар кэлэн, кинини тыытан көрбүт. Анарааҥҥыта өлөрдүү хаһыытаабыт. Маннык үс күн сылдьыбыт. «Бу дойдуттан хайдах тахсарбын билиэхпин наада», – диэн толкуйга түспүт. Ол кэннэ биир кыыһы буулаабыт. Онуоха икки ойууну кыырдара ыҥырбыттар. Ойууннар сатаан көмөлөспөтөхтөр. Эппиттэр: «Улуу ойууну ыҥырыахха наада». Ол ойууну аҕала айаннаабыттар.

      Барбыттарын кэннэ, киһи кыыһы соруйан кууспаҕалаабытынан барбыт, онуоха кыыс өлөрдүү хаһыытаабыт. Ол кэмҥэ икки харах сырдыга киһиэхэ кэлэн түспүт. «Ойууммут иһэр», – диэбиттэр. «Миигин хайыаҕай?» – диэн киһи толкуйдаабыт уонна кыыс сыттыгын анныгар саспыт. Хайдах да саспытын иһин, ойуун хараҕын сырдыга кинини тэһэ көрөр эбит. Ойуун киирээт, тута киниэхэ саба түспүт, үрдүгэр олорунан кэбиспит. Киһи туох баар күүһүнэн мөхсө сатаабыт. Ол эрээри ойуун кинини ыыппатах уонна эппит:

      – Дьону тоҕо сордуугун?

      Онуоха биһиги киһибит хардарбыт:

      – Мин манна бэйэм баҕабынан кэлбэтэҕим, сир хайаҕаһыгар түһэн хаалбытым. Ыарыыттан сордоно сыттахпына, бу үс кыыстан көмө көрдөөбүппүн көмөлөспөтөхтөрө, ол иһин мин кинилэри сүгүннээбэппин.

      Онуоха ойуун эппит:

      – Дьэ, кырдьык, билигин эн киниттэн арах. Мин эйигин төрөөбүт дойдугар тиэрдиэм.

      Хаппыт мас үрдүгэр олордубутугар, онто ат буолан көтөн хаалбыт. Өйдөнөн кэлэн көрбүтэ: хаппыт мас үрдүгэр бэйэтин дойдутугар сытар эбит.

      Ительменский фольклор=Ительмен фольклора

      Кутх и краб

      Жил-был Кутх с женой Мити. Стал Кутх собираться на мыс. Сказал:

      – Дай-ка, Мити, мою шапку, рукавицы и пояс!

      Мити сказала:

      – Ты, Кутх, коли хочешь, прямо сейчас отправляйся!

      Пошел Кутх на мыс. Дошел до мыса. Морских зверей, которых встречал, всех ногами пиная, говорил:

      – Вот как с вами поступать надо!

      Еще дальше пошел, видит – морской краб спит. Стал он будить его. А краб крепко спит.

      – Эй, краб, проснись!

      Открыл краб глаза и сказал:

      – Я спать хочу, Кутх, не мешай мне!

      Кутх сказал:

      – Ладно, краб, вставай, довольно спать!

      Встал краб. Кутх просит:

      – Эй, краб, покатай меня!

      Сел Кутх ему на спину, пошел краб в море. А Кутх песню запел:

      – По воде меня катают. Тебе, Мити, лучше дома посидеть!

      Стал краб его катать, Кутх закричал:

      – Эй, краб, отпусти меня, утопишь!

      Краб СКАЧАТЬ