Bahçıvanın Bir Yılı. Karel Čapek

Чтение книги онлайн.

      Evet, insan o ana kadar eskimiş olarak gördüğü deyimlere ancak bahçıvanken değer verir. Mesela “amansız kış”, “hiddetli kuzey rüzgârı” ve diğer şiirsel şeyler, ama bahçıvan daha da şiirsel deyimleri kullanmakta: “Kış bu sene canavarca lanetli, uğursuz, edepsiz, kör olasıca!” Şairlerin tersine sadece kuzey rüzgârlarına değil, doğu rüzgârlarına da homurdanır. Kar yığınına, sessiz ve sinsi ayaza nazaran daha az lanet okur. Mesela “baharın darbelerine karşı kış mevsiminin kendini savunduğu” yönündeki özdeyişlere daha yakındır ve bu zalim kış mevsiminin öldürücülüğüyle açığa çıkan savaşta galip gelemediğinden dolayı kendini küçük düşmüş hisseder.

      Eğer kışa karşı kazma, çapa, silah veya teber ile hücum edebilseydi zafer çığlıkları atarak savaşa girerdi fakat onun yerine ancak akşamları radyo başında meteoroloji enstitüsünün hava durumunu bildiren haberlerini bekliyor. Biz bahçıvanlar için halk deyimleri de çok geçerli. Biz, “Aziz Matta’nın buzları kırdığına” inanırız ve eğer öyle yapmazsa “Kutsal Cellat Aziz Yusuf’un kırmasını” bekleriz. Biliyoruz ki “Marttır, sobanın arkasına gir.”4 Aynı zamanda “üç buz adam”a, “bahar ekinoksu”na, “Medardin damlası kırk gün damlar.” iddiasına ve buna benzer şeylere inanırız. Bütün bunlardan, insanların ta eski zamanlardan beri hava durumu ile ilgili kötü tecrübelere sahip olduklarını açıkça anlarız. Hiç şaşırmamak gerekirdi eğer şöyle denseydi: “İşçi bayramında kar erir damlarda.” veya “Aziz Nepomuk Günü’nde buz tutar elini ve burnunu.” veya “Aziz Petr ve Pavel Günü’nde şallara sarınalım.” yahut “Cyril ve Metodej Günü’nde su buzlanır kuyuda.” veya “Aziz Vaclav Günü’nde bir kış biter, bir kış başlar.” Yani kısacası bu halk deyimleri çoğunlukla bize kötü ve kasvetli şeyleri haber verir. Yine de bilin ki bunlara rağmen her sene baharı karşılayan bahçıvanların iflah olmaz ve mucizevi iyimserliği hakkında bize tanıklık ediyorlar. Bahçıvan olmuş insan keyifle yaşlı ustaları arar. Bunlar biraz yaşlıca ve azıcık dalgın insanlardır, her baharda böyle bir baharı görmediklerini söylerler. Eğer hava soğuksa bu kadar soğuk bir baharı hatırlamadıklarını söylerler. Bazı zamanlarda ise “Bir gün, tam altmış yıl önce Hazreti Meryem Yortusu’nda öyle bir sıcak vardı ki menekşeler çiçek açtı.” derler. Bunun aksine eğer hava biraz sıcaksa “Bir gün, tam altmış yıl önce Aziz Yusuf Günü’nde kızakla kayardık.” derler. Yani kısacası bu yaşlıların tanıklığına göre de hava durumu keyfe bağlı ve buna karşı bir şey yapamayız.