Окна / Тәрәзәләр. Рафаил Газизов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ кысасына да сыймаган совет суды Габделкаюмга 15 ел бирде.

      – Миңа ничек тә ярый, сыер гына… – дигән икән соңгы сүзендә Габделкаюм абыйлары.

      Әнисенә зур гәүдәле, күркәм холыклы, күп сөт бирүче сыерны Түбән Ушмага «Кызыл Флаг» колхозына төшеп күрергә генә калды. Сөтлебикәне суд карары белән шунда тапшырганнар иде.

      Арган атның арык гәүдәсенә сыенып, шыр сөяктән торган тәнен җылытырга азапланганда, менә нәрсәләрне хәтерләде Саяф. Ул инде ничә сәгать, ничә тәүлек аты белән янәшә ятканын да хәтерләми. Әнисе үз авызыннан өзеп җибәргән күмәчне дә атка каптырды. Озак карашып тордылар бахбай белән малай. Икесенең дә күзе күктән аларга багучы түгәрәк ай сыман мөлдерәмә иде.

      Торып басты ат, атлап та китте, нинди генә җылы сүзләр әйтмәгәндер аңа Саяф. Төне буе Демьян урманы, басулар, авыллар аша теркелдәделәр. Ачлыктан, арганлыктан, йокысызлыктан йончыган, күз аллары караңгылангач, арба кырыена ябышучы малай тик бер әйбер өчен генә шүрләде: мичкә арбадан тәгәрәп, керәчин агып, Габделкаюм абыйсы сыман төрмәгә генә тыкмасалар ярар иде.

      Ходай Тәгалә ташламады! Арташ зираты янындагы шомлы чокыр да «бер сүз әйтмәде», ат аннан җиңелрәк тә менде, кем булышкандыр. Саяф эткән сыман итте инде анысы. Саурыш тавын да тезәнлекләп алдырды бахбай, тезләре канап беткәндер мескенкәйнең.

      Урыс Юлына җиткәндә, таң сызыла башлады. Үз вакытында кайтмагач, әнисе бик өзгәләнәдер. Авыл башындагы кое сиртмәсенә тотынып көтеп торадыр. Шул якка күз салгач, ниндидер ак шәүлә шәйләгән сыман булды. Җеп өзәр хәле калмаган, күзләре әлҗе-мөлҗе килгән малайның, саташам, ахры, дип уйлавы булды, ак шәүлә очып килеп тә җитте, кочаклап та алды, кычкырып елап та җибәрде.

      Малайны дөньялыкка кайтарган бу тавыш, һичшиксез, әнисе тавышы иде. Аның яңакларын учына салган кул Бөек Ватан сугышының бар михнәтен сеңдерсә дә, җылылыгын, назын югалтмаган, һәр күзәнәгеннән яшәү дәрте бәреп торган гүзәл татар хатынының кулы иде. Бу мизгелдә күктәге изге ай бар яктылыгын, таң җилләре бар сафлыгын шушы Анага биргәндер.

      Авыр тормышның кара җәбере җанына үткән, күңеле менә сынам, менә сынам дип торган малай бу изгелеккә түзә аламы соң?! Елады да җибәрде Саяф, үзен тыеп кала алмады.

      Ә ай, тау түбәсендәге бу манзарага карап, күккә кадакланды.

      Онытма, тарих: үрә сулап торган үтә күренмәле ат. Улын күкрәгенә кысып, таң аттырган Ана.

      Озын Басуда: «Исән калсам, кабат ат җикмим, хуҗалык көтүен алам», – дип ант иткән Саяф сүзендә нык торды. Бригадир Нургали абыйсы да аңлады аны, сатмады. Ат җигәргә атлыгып торучы малай-шалай да булгандыр.

      Демьян авылын чыгып, Озын Басудан барганда, Саяф менә шуларны хәтерләде.

      Хуҗалык көтүе алса да, башка көтүчеләр кебек, өй чиратыннан ашап йөрергә горурлыгы рөхсәт итмәде. Беренчедән, кешеләрнең үзенә дә юк, икенчедән, ул кунак сыенда йөзгәндә, әнисе, сеңлесе, энесе ач утырсынмы? Көз көне исәп-хисап ясарбыз, дип килештеләр.

      Тагын бер ел узды. 1953 елның мартында СКАЧАТЬ