Hacı Murad. Лев Толстой

Чтение книги онлайн.

      – Mənim üçün pul qiymətli deyil. Mən namus yolunda sənə qulluq eləməyə həmişə hazıram. Səni bu dağlarda tanımayan yoxdur. Ruslara necə divan tutduğunu hamı bilir.

      Batanın sözləri doğru olsa da, Hacı Muradın onu dinləməyə vaxtı yox idi. Ona görə də dilləndi:

      – Yaxşı. İpin uzunu, sözün qısası!

      Bata razılaşdı:

      – Düz buyurursunuz, danışmaram.

      Hacı Murad sözünə davam elədi:

      – Arqunun burulduğu yerdə, sıldırımla üzbəüz meşənin içindəki talada bir cüt ot tayası var, görmüsənmi?

      – Görmüşəm, – Bata inamla cavab verdi.

      – Orada atlılarımdan üçü məni gözləyir. Xan-Mağomanı soruşarsan. Nə eləmək, nə demək lazım olduğunu Xan-Mağoma bilir. Onu rusların böyüyü knyaz Voronsovun yanınacan aparıb çıxarda bilərsənmi?

      – Apararam.

      – Apararsan, sonra da geri qaytararsan. Bacararsan?

      – Bacararam.

      – Apararsan, qayıdanda yenə də meşəyə gələrsiz. Mən orada olacağam.

      – Hamısı baş üstə! – Bata ayağa qalxdı, əlini döşünə qoyub baş əyəndən sonra otaqdan çıxdı.

      Bata gedən kimi Hacı Murad üzünü ev yiyəsinə tutdu:

      – Bir adam da Hexiyə göndərmək lazımdır. Hexidə belə eləmək lazımdır…

      Hacı Murad çuxasının vəznəsindən birinə əl atıb mətləbi anlatmaq istəyirdi. Amma içəri girən iki qadını görcək əlini aşağı salıb susdu. Qadınlardan biri Sadonun arvadı, o biri də qızı idi. Qız qırmızı çaxçur, yaşıl bəşmət geyinmişdi, sinəsi gümüş pula tutulmuş döşlüyü vardı. Kürəyinə düşmüş yoğun qara hörüyünün ucundan gümüş manatlıq asılmışdı. Qadın üstündə yemək-içmək olan dəyirmi stol götürmüşdü. Qızın əlində aftafa, ləyən, bir də məhrəba vardı.

      Gizli məktub

      Qadınlar süfrə açdıqları müddətdə Hacı Muradla Sado susdular. Eldar da gözlərini dizlərinə zilləyib heykəl kimi hərəkətsiz oturdu. O yalnız qadınlar çıxandan sonra rahat nəfəs aldı.

      Hacı Murad çuxasının döşündəki vəznənin ağzına tıxanmış gülləni dartıb altından lülələnmiş kağız çıxardı.

      – Oğluma çatasıdır, – deyib kağızı ev yiyəsinə göstərdi.

      – Cavabı hara? – Sado soruşdu.

      – Sənə. Sən də mənə çatdırarsan.

      – Arxayın ol, – Sado kağızı alıb öz vəznəsində gizlətdi. Sonra aftafanı götürüb ləyəni Hacı Muradın qarşısına çəkdi.

      Hacı Murad arxalığının qollarını əzələli ağ biləklərindən yuxarı çırmayıb əllərini Sadonun aftafadan tökdüyü dupduru soyuq suyun altına tutdu. Cod dəsmalla əl-üzünü qurulayandan sonra süfrəyə əyildi. Eldar da onin kimi elədi. Qonaqlar süfrəyə əl uzadanda ev yiyəsi dönə-dönə dil-ağız elədi. Hacı Muradın layiq bilib qapısına düşməsi onu çox sevindirirdi. Qapının yanında oturan uşaq da qara gözlərini Hacı Muraddan çəkmirdi. Sanki öz təbəssümü ilə atasının dediklərinə şərik çıxırdı.

      Dünəndən bəri dilinə heç nə dəyməsə də, Hacı Murad azacıq pendir-çörək yedi. Sonra bıçağını çıxarıb yuxanın üstünə bal çəkdi.

      Qoca özü çəkdiyi baldan Hacı Muradın yediyini görüb xoşlandı:

      – Bizim bala söz yoxdur. Bu il Allah verib, keçən illərə baxmış həm boldur, həm də yaxşı.

      Nəhayət, Hacı Murad “Əlhəmdülillah” deyib əlini süfrədən çəkdi. Eldar hələ doymasa da, mürşidinə baxıb yeməyini bitirdi. Aftafa-ləyəni götürüb Hacı Muradın yanına qoydu.