Nowa swoboda?. Cordula Ratajczakowa

Чтение книги онлайн.

      Cordula Ratajczakowa, Budyšin w juniju 2020

      Měr stanje so z problemom, hdyž so jako diktat jewi

      Měrko Brankačk (* 1969)

      Započało je so to hižo jako dźěćo, jako běch ze swojimaj staršimaj při Baltiskim morju w lětnim dowolu. Tam zetkachmy přećelow z Berlina, a na kóncu dowola smy sobu do Berlina jěli. Běch tehdy snano wokoło pjeć lět stary. W NDRskej telewiziji bě wusyłanje »English for you«, a to sym sej rady wobhladał, to je mje zajimowało. Woni rěčachu jendźelsce a pokazowachu wobrazy z Londona, hdźež su dwuposchodowe busy wokoło jězdźili, a to bě wulkotne. Stejachmy potajkim na balkonje tam w Berlinje a naraz widźu tajki dwuposchodowy bus po dróze jěć. »Mama, tam je London«, prajach. Mama pak mi wotmołwi: »Ně, to njeje London, to je Zapadny Berlin.« »Kajki Zapadny Berlin?« »Tam njesměmy.« »Čehodla tam njesměmy? Njejsym tola ničo sčinił, čehodla tam nje­směm? Chcu tola jenož raz chětře tam, chcu z tym busom jěć«, prajach. Staršej pak staj mi dźěsću rozkładowałoj, zo tam njesměm. Z tym bě to zašćěpjene w mojim wědomju, zo tu něšto njetrjechi. A z tajkim začućom sym potom wotrostł, zo jowle něšto prawje njeje.

      Mějach rjane dźěćatstwo a rjanu młodźinu, sym pak tež prašenja stajał. A dóstach wotmołwy. Smy tu w Budyšinje na Serbskej rozšěrjenej wyšej šuli diskutowali. Njebě tomu tak, zo to stasi dla móžno njebě abo zo smy ćeže dóstali. Smy tam wotewrjenje z našim tehdyšim wučerjom za staćanowědu rěčeli. A tón je wot nas takrjec na frasu dóstał – smy so prašeli, a wón je w kućiku stał a njeje nam prawje wotmołwić móhł. Jako młodostni sej myslachmy, zo smy w prawje, wšako smy naše měnjenje wopodstatnić móhli. Diskutowachmy wo temach kaž na přikład pjerjestrojka, hranicy, swobodne měnjenje, abo čehodla njemóžemy do zapada hić. Chcychmy něšto polěpšić w kraju, kotryž nam njedowěrja. Cyle jednore, tež naiwne wěcy.

      Mějach kruh němskich přećelow. Běchmy horstka młodostnych wokoło Budyskeje hudźbneje skupiny Honky Tonky. Nan přećela bě nawoda tuteje skupiny a tak mějach přistup k hudźbnej scenje. Nic jenož k oficialnej scenje, ale tež k skupinam w NDR, kotrež su bóle w podspódku skutkowali. Naraz přińdźe něchtón ke mni a so praša: »Ty tola klawěr hraješ. Nochceš pola nas sobu činić?« »A što je ›pola was‹?« »Trjechimy so w Bobolcach, tam je stara bróžnja, tam móžemy zwučować.« »Cool!« A naraz sedźu w starym Trabiju a pódla mje e-gitarist, basist, drummer a spěwar. Běchmy pjećo w tymle Trabiju, bě pak jenož jedne sedło za šofera – skurilny to wobraz. Znajmjeńša smy won jěli, a potom je so to započało.

      Moja wowka běše tehdom něšto zdźědźiła. To bě dobry fenk, a wot tohole dobreho fenka je mi wowka w Berlinje keyboard kupiła – zapadny keyboard, cyle cool keyboard. Sym w NDRskim času z tajkim profe­sionalnym instrumentom wokoło běhał, to su mje ludźo narěčeli, hač jón za tysacy hriwnow njepředam. Zawostajich ze swojim nastrojom wulki zaćišć, njemějach pak žane zdaće, kak jón wužiwać, kak z tutej technologiju wobchadźeć, kak programěrować atd. Jeničcy, kiž w Serbach w tymle nastupanju zdaće mějachu, to bě skupina Servi. Njejsym sej pak zwěrił so jich prašeć, kak keyboard wužiwać. Tróšku hordy tež běch, tuž dyrbjach sam za tym přińć. W nocy, ze słuchatkami. A naša mać je přišła prajo: »Je rano w třoch, nochceš skónčnje jónu do łoža?« Běch w tajkim tunlu a wědźach, to budźe cool. Smy so tydźensce dwójce, trójce w Bobolcach zetkali a započinachmy někak »klinčeć«. A jako je so nam zešlachćiło derje klinčeć, smy prajili: »Okay, kak chcemy rěkać? Što chcemy СКАЧАТЬ