Branki w jasyrze. Deotyma
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Branki w jasyrze - Deotyma страница 23
Название: Branki w jasyrze
Автор: Deotyma
Издательство: Public Domain
Жанр: Зарубежная классика
isbn:
isbn:
17
królowa Kinga (1234–1292) – córka króla Węgier Beli IV, żona polskiego władcy, Bolesława V Wstydliwego, święta Kościoła katolickiego. (Formalnie Kinga była księżną, nie królową). [przypis edytorski]
18
Tatarzy – tu: Mongołowie; w ściślejszym znaczeniu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]
19
Pieczyngowie – związek plemion, które w VIII-XI w. wędrowały z Azji Środkowej na zachód; walczyli początkowo z Ujgurami, następnie z Madziarami, a po upadku Kaganatu Chazarskiego z Rusią. W XI w. osiedli na zach. wybrzeżach Morza Czarnego i niepokoili Turcję. W następnych wiekach stracili tożsamość kulturową. [przypis edytorski]
20
Jacek Odrowąż (1183–1257) – święty Kościoła katolickiego, zwany apostołem Słowian. [przypis edytorski]
21
Jan Prandota (ok. 1200–1266) – biskup krakowski, zwolennik Bolesława Wstydliwego, pozostawał w konflikcie z Konradem Mazowieckim. [przypis edytorski]
22
Daniel Romanowicz Halicki (1201–1264) – książę Rusi Halickiej, a następnie król Rusi. Założyciel grodu Lwów, nazwanego od imienia jego syna Lwa. [przypis edytorski]
23
Tatarzy – tu: Mongołowie; w ściślejszym znaczeniu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]
24
arkan – długi sztywny sznur, służący do chwytania uciekającej zwierzyny lub ludzi. [przypis edytorski]
25
nahajka a. kańczug – skórzany bicz, narzędzie dyscyplinowania i wymierzania kary. [przypis edytorski]
26
Tatarzy – tu: Mongołowie; w ściślejszym znaczeniu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]
27
Liczba samych Tatarów w wojsku była stosunkowo niewielka. W sile trzystu tysięcy napadających na Polskę dwie trzecie stanowił przeróżny, dawniej podbity naród – imperium mongolskie w XIII w. stanowiło twór wieloetniczny i wielokulturowy. Do dziś jest uważane za drugie co do wielkości państwo świata, ustępując jedynie imperium brytyjskiemu. [przypis edytorski]
28
kolce – tu daw.: duże kolczyki. [przypis edytorski]
29
wasążek – mały wasąg, prosty wóz konny o burtach wyplatanych z wikliny. [przypis edytorski]
30
kumys – musujący napój ze sfermentowanego mleka końskiego, zawierający od 1% do 3% alkoholu. Ważny element kultury wielu ludów centralnej Azji. W XIX w. w Europie był nazywany mlecznym szampanem. [przypis edytorski]
31
krasny (z daw. rus. красный: czerwony a. ładny) – piękny. [przypis edytorski]
32
tułub (ros. тулуп, z tur. tulup: skóra, futro) – kożuch. [przypis edytorski]
33
behadyr a. bagatur – tur. i mong. tytuł, nadawany przez władcę szczególnie walecznym wojownikom. Źródłosłów polskiego wyrazu bohater. [przypis edytorski]
34
Kumanowie a. Połowcy – ałtajski lud, posługujący się językiem z grupy kipczackiej; od VIII w. wędrowali z rejonu dzisiejszego Kazachstanu na tereny obecnej Ukrainy, w XII w. wyparci przez władcę Rusi Kijowskiej za Don i Wołgę, wchodzili w koalicje z książętami ruskimi, ich wodzowie wżeniali się w dynastie panujące Serbii, Węgier i Bułgarii, ale także organizowali najazdy na te ziemie. W następnych wiekach zasymilowali się wśród ludów Złotej Ordy. Połowiecki dostojnik, sprzedany w niewolę do Egiptu, założył tam dynastię rządzącą w latach 1250–1382. [przypis edytorski]
35
bitwa pod Turskiem (1241) – bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez wojewodę krakowskiego Włodzimierza a wojskami mongolskimi dowodzonymi przez Bajdara, które zwyciężyły. [przypis edytorski]
36
zapustny (daw.) – związany z zapustami, tj. hucznie i wesoło obchodzonymi ostatnimi dniami karnawału. [przypis edytorski]
37
ochędóstwo (daw.) – tu: majątek, mienie ruchome. [przypis edytorski]
38
rodzony – tu: rdzenny; jak rodzony Tatar – jak człowiek urodzony i wychowany w kulturze tatarskiej. [przypis edytorski]
39
Samarkanda – jedno z najstarszych miast Azji Środkowej, dziś na terytorium Uzbekistanu. [przypis edytorski]
40
Tatarzy – tu: Mongołowie; w ściślejszym znaczeniu: grupa plemion koczowniczych żyjących w średniowieczu na terenach Mongolii, siłą podporządkowanych przez Czyngis-chana. W Polsce od XIII do XVIII w. nazwa ta oznaczała koczowniczych najeźdźców ze wschodu (początkowo byli nimi Mongołowie, później Tatarzy Krymscy). [przypis edytorski]