Պատմութիւն. Աբրահամ Կրետացի

Чтение книги онлайн.

      Վասն որոյ ոմանք ի բարւոյ սկսեալ զչարն աւարտեն: Եւ ոմանք ի չարէն սկսեալ ի բարին եզերեն: Բայց բիւր երանութեան արժանի նոքա են, որ ի բարւոյն սկսեալ ի բարին կատարեն: Իսկ ամենաբարին Աստուած եւ աղբիւրն բարութեան միշտ զբարի բաղձանս շնորհեաց բնութեանս, թէպէտ՝ ոմանք ի թիւր գործածեն: Արդ եթէ ի բարին հետեւին, գործակից լինի նոցա ի բարիս ըստ առաքելական վկայութեան:

      Քանզի զկարօտութիւն զոր ունէի ի մանկութենէ իմմէ՝ որ վասն սրբոց աթոռոց եւ եւս վասն Հայաստան երկրի վանորայից եւ ուխտատեղաց, շնորհեաց Աստուած անարժան անձինս: Նախ՝ գնալ ի սուրբ Սաղիմ թվին ՌՃԿ (1719) մնալով անդ Բ (2) ամ՝ ի ժամանակս նորոգութեան աշխարհագումար տաճարին սրբոյ Յարութեան եւ ամենայն սրբոց տնօրինականաց ի Ժ (10) ամի առաջնորդութեան իմոյ Թրակիոյ քաղաքին, ի պատրիարգութեան սրբոյն Սաղիմայ Գրիգորի ճգնազգեաց եւ հեզահոգի սրբազան վարդապետի եւ առաջնորդութեան ԿոստանդնուպօլսոյՅովհաննէս քաջաջան աստուածաբան վարդապետի՝ աշակերտաց Վարդանայ վարդապետին Բաղիշեցւոյ ի վանից Ամրտօլւոյ:

      Իսկ ի թուին ՌՃՁԳ (1734) եւ ապրիլի ԻԷ (27) չուեցի ի Թրակիոյ՝ գնալ ի սուրբ Էջմիածին եւ ի Տարօն՝ ի սուրբ վանքն Գլակայ, որ յանուն սուրբ Կարապետին է կառուցեալ ի սրբոյն Գրիգորէ՝ մեր Լուսաւորչէ: Որ եւ ի Ճ (100) օրն հասանք սուրբ Էջմիածին աշխարհաբոյծ տաճարն օգոստոսի Գ (3) օրն շաբաթ, երրորդ ժամու:

      [Բ]

      Արդ ի գալն մեր ի սուրբ աթոռն եւ յետ համբուրելոյ զսեամս սրբոյ տաճարին եւ երկրպագելոյ սուրբ իջման տեղին եւ այլոց աստուածաընկալ սուրբ խորանացն առժամայն առեալ տարան զմեզ առ Աբրահամ վեհապետն սրբազան կաթողիկոսն, որ էր նստեալ ի պարտեզն՝ ի ներքոյ մեծի այվանին: Եւ ի տեսանելն զմեզ խանդաղատեցաւ եւ յոյժ ուրախացաւ: Զի սաստիկ սէրն, որ արծարծեալ էր ի սրտի մերում Ի (20) ամէ ի վեր, բոցափայլեալ յայտնի երեւիւր: Եւ յետ զրուցատրութեան մերում եւ հարցաքննելոյն զորկենութէնէ պատրիարգի եղբօր մերոյ, եւ զմեծ քաղաքէ Կոստանդնուպօլսոյ, եւ զեկեղեցեաց, եւ զիշխանաց եւ զքահանայից հարին զերրորդն, եւ ետ ինձ հրաման գնալ ի մենարանն իմ:

      Եւ առեալ տարան զիս ի յԱղեքսանդրու սրբոյ կաթողիկոսի ամարաթն, որ էր եւ այն ի ներքո անդ ի կաթողիկոսարանի: Եւ ապա հարին զպատարագին զանգակն: Եւ ելեալ գնացաք ի պատարագն եւ յետ պատարագին՝ ի սեղանն: Եւ այնուհետեւ ամենայն օր ընդ իւր ունելով զիս՝ ի տուն եւ առտնին, ի զրուցատրութիւնս եւ ի խորհրդակցութիւնս միշտ մինչեւ ցաւուրս Ի (20):

      Եւ ապա կամեցայ հրաման առնուլ եւ գնալ ի սուրբ Կարապետ: Եւ ոչ ետ թոյլ, ասելով, թէ՝ «Զքեզ ինձ Աստուած առաքեաց, տեսանելով զխղճութիւնս իմ: Վասն որոյ այսմ ամի գոնէ ոչ թողում գնալ, այլ կաց մնայ ի գիրկս եւ գոգ մօր քո լուսոյ սուրբ Էջմիածնիս եւ լեր ինձ խորհրդակից, ցաւակից եւ կարէկից: Եւ գիտեմ զհարազատութիւն քո ի հեռուն հետէ, եւ վկայէ հոգի իմ, զի բարեկամ եւ հաւատարիմ ես ինձ, որպէս եւ իմայնոցն, որպէս լուեալ եմ այսքան տարի, նաեւ՝ ի սուրբ գահիսե: Եւ որքան պաղատեցի եւ աղաչեցի, չեղեւ հնար, եւ ոչ ետ թոյլ եւ հրաման այլ ասաց. «Եթէ Տէր կամեսցի, ի գալ ամի եւ ես կամիմ գնալ ի Տարօն՝ եթէ յաջողութիւն լիցի յԱստուծոյ: Կաց առ իս աստէն, եւ ի միասին գնասցուք, եւ անդ կատարեալ զուխտ քո եւ ճանապարհորդեցից զքեզ գնալ ի վիճակն քոե:

      Որով խնդրեցի կրկին տալ հրաման իմայնոցն, որք եկեալք էին ընդ իս՝ գնալ ի սուրբ Կարապետն յուխտ եւ անտի՝ ի տեղիս իւրեանց. որք էին Յարութիւն վարդապետն. եւ Թէքիրտաղու աւագերէց տէր Յովհաննէսն, տէր Յունանն, տէր Պօղոսն եւ, պողազհիսարցի տէր Գասպարն եւ այլ ստամպօլցիք եւ թէքիրտաղցիք՝ աւելի քան զԻ (20): Յանձնելով զնոսա յԱստուծոյ եւ Կաղզուանայ առաջնորդ Յովհաննէս վարդապետին, որ եղեւ նոցա առաջնորդ, եւ առեալ տարաւ Կաղզուանով զնոսա, որ էր օգոստոսի ԻԳ (23) եւ օրն շաբաթ: Եւ ես խոստացայ մնալ մինչեւ ցայգէկութն, եւ ապա չուիլ: Որ եւ ծիծաղեցաւ երանելին եւ ասաց. «Բարի է, այնպէս եղիցիե:

      [Գ]

      Յետ յուղեւորելոյ զտղայսն ի սուրբ Կարապետ առաջիկայ երկուշաբթին, որ էր օգոստոսի ԻԷ (27), հրաման ետ սպասաւորացն պատրաստութիւն տեսանել առ ի գնալ ի վանորայսն: Քանզի ասաց, թէ՝ «Եւ իմ սիրտս կարի նեղացեալ է, զի հեռուն հետէ ի դուրս չեմ ելեալ»: Եւ առեալ զիս ընդ իւր եւ զայլս ի վարդապետացն՝ աւելի քան զԺ (10), եւ այսպէս ուրախութեամբ գնացինք:

      Նախ՝ ի Յոհանավանքն զի առաջնորդն Յոհանավանից՝ Յակոբ վարդապետն, եկեալ հրավիրեաց զվեհն վասն օծման նորաշէն խորանին եւ սեղանոյն, որ նորոգեալ էր հիւսիսակողմն մեծի տաճարին, որ էր շինեալ եւ նա ի սրբոյն Գրիգորի՝ մեր Լուսաւորչին, եւ ամփոփեալ անդ ի մասանց եւ ի նշխարաց սրբոյն Յամլորդույն: Որ մեծաւ հանդիսիւ օծեցաք զսեղանն ի միասին:

      Եւ յետ հոգեւոր եւ մարմնաւոր ուրախութեան՝ Բ (2) – Գ (3) օր կենալոյն զկնի, գնացինք ի Սաղմոսավանք, եւ ի Լուսաւորչայ անապատն եւ ի միւս փոքր անապատն: Եւ ապա՝ ի յՈւշի՝ սուրբ Սարգսայ վանքն: Եւ մինչ էինք անդ, եկն եւ մէլիքն Երեւանայ՝ Յակոբջանն, զի խնդրեալ էր զնա վեհն:

      Եւ ի նոյն աւուրս եկն սայի մի ի Թիֆլիզոյ եւ եբեր զրոյց եւ գիր, եթէ՝ Իսակ փաշայն, զԱշխալ բէկն որ էր մէլիք Թիֆլիզոյ՝ ի մէր ազգի, վասն ոչ ինչ պատճառի ետ խեղդել զնա եւ առաջի դռանն արկանել՝ մինչեւ էառ ԾՌ (50000) ղուռուշ, եւ ապա ետ հրաման թաղել:

      Իսկ ի միւս օրն գնացեալ ի Փարպի ըստ խնդրոյ իմոյ: Եւ անտի դարձաք ի Կարբի՝ ի տուն պարոն Խաչատուրին եւ պարոն Ղազարին, մնալով անդ գիշեր մի: Եւ ապա եկինք ի Մուղնի սուրբ Գէորգայ վանքն: Էր ընդ մեզ եւ մէլիք Յակոբջանն՝ տկար գոլով: Եւ մնացինք զգիշերն: Իսկ ի լուսանալն՝ յետ սրբոյ պատարագին եւ ճաշոյն, իջաք ի յՕշական: Եւ մելիքն գնաց Եղուարդով Երեւան: Եւ գիշերն մնացանք յՕշական եւ յայգն չուեալ հասանք СКАЧАТЬ