Potop. Henryk Sienkiewicz

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Kto tedy przeciw księciu? jakie chorągwie?

      — Naprzód widocznie ci Węgrzyni. Ludzi dwieście. Potem kupa luźnego towarzystwa spod buławy Mirskiego i Stankiewicza. Szlachty trochę... i Kmicic, ale ten niepewny.

      — Bodaj go!... Na miłość boską... Mało!... Mało!..

      — Ci Węgrzyni za dwa pułki staną. Stary żołnierz i wyćwiczony! Czekajcie no... Lonty zapalają u armat, na bitwę się zanosi...

      Skrzetuscy milczeli, Zagłoba kręcił się jak w gorączce.

      — Bijże zdrajców! Bij psubratów! Ej, Kmicic! Kmicic! Wszystko od niego zależy. Śmiałyż to żołnierz?

      — Jak diabeł... Gotów na wszystko.

      — Nie może być inaczej, tylko on po naszej stronie stanie.

      — Bunt w wojsku! Ot, do czego hetman doprowadził! — zakrzyknął Wołodyjowski.

      — Kto tu buntownik? Wojsko czy hetman, który się przeciwko własnemu panu zbuntował? — pytał Zagłoba.

      — Bóg to osądzi. Czekajcie. Znowu tam jakiś ruch. Część dragonu Charłampowej staje przy Węgrach. Sama dobra szlachta w tym regimencie służy. Słyszycie, jak krzyczą?

      — Pułkowników! Pułkowników! — wołały groźne głosy z podwórca.

      — Panie Michale! na rany boskie, krzyknij im, żeby posłali po twoją chorągiew i po towarzystwo pancerne i husarskie.

      — Cicho waść!

      Zagłoba sam począł krzyczeć:

      — A poślijcie po resztę polskich chorągwi i w pień zdrajców!

      — Cicho, waść!

      Nagle, nie na podwórzu, ale na tyłach zamku zabrzmiała krótka urwana salwa muszkietów...

      — Jezus Maria! — krzyknął Wołodyjowski.

      — Panie Michale, co to jest?

      — Rozstrzelali niezawodnie Stachowicza i dwóch oficerów, którzy poszli w deputacji — mówił gorączkowo Wołodyjowski. — Nie może inaczej być!

      — Męko Pana naszego! Tedy żadnej klemencji nie można się spodziewać.

      Huk wystrzałów zgłuszył dalszą rozmowę. Pan Michał chwycił konwulsyjnie za kratę i przycisnął do niej czoło, ale przez chwilę nic nie mógł dojrzeć prócz nóg szkockich piechurów ustawionych tuż za oknem. Salwy muszkietów stały się coraz gęstsze, na koniec ozwały się i armaty. Suche uderzenia kul o ścianę nad piwnicą słychać było doskonale jakoby uderzenia gradu. Zamek trząsł się w posadach.

      — Michale, zeskocz, zginiesz tam! — zawołał Jan.

      — Za nic. Kule idą wyżej, a z armat właśnie w przeciwną stronę. Za nic nie zejdę.

      I pan Wołodyjowski, chwyciwszy jeszcze silniej za kratę, wciągnął się cały we wgłębienie okna, gdzie już nie potrzebował ramion Skrzetuskiego do podpory. W piwnicy uczyniło się wprawdzie ciemno, bo okienko było małe i pan Michał, choć szczupły, przesłonił je całkowicie, ale natomiast towarzysze pozostali na dole mieli każdej minuty świeże wiadomości z pola bitwy.

      — Widzę teraz! — krzyknął pan Michał. — Węgrzyni o ścianę się wsparli, stamtąd strzelają... Ha! bałem się, żeby się w kąt nie zatłoczyli, bo armaty by ich w mig zniszczyły. Sprawny żołnierz! Jak mi Bóg miły! Bez oficerów wie, co trzeba. Dym znowu! Nie widzę nic...

      Strzały poczęły słabnąć.

      — Boże miłosierny! nie odkładaj kary! — wołał Zagłoba.

      — A co, Michale? — pytał Skrzetuski.

      — Szkoci idą do ataku.

      — Pioruny siarczyste! że musimy tu siedzieć! — zakrzyknął Stanisław.

      — Już są! Halabardnicy! Węgrzyni na szable ich biorą! Ach! Boże! że nie możecie widzieć! Co za żołnierze!

      — I ze sobą się biją, zamiast z nieprzyjacielem.

      — Węgrzyni górą! Szkoci od lewego cofają się. Jak Boga kocham! Dragoni Mieleszki przechodzą na ich stronę!... Szkoci we dwóch ogniach. Korf nie może z dział razić, bo i Szkotów by psował. Widzę już i Ganchofowe mundury między Węgrami. Idą do ataku na bramę. Chcą się wydostać stąd. Idą jak burza! Wszystko łamią!

      — Hę? Jak to? Wolałbym, żeby zamek zdobyli — krzyknął Zagłoba.

      — Nic to! Jutro powrócą z chorągwiami Mirskiego i Stankiewicza... Hej! Charłamp zginął!... Nie! Wstaje, ranny... Już, już są przy bramie... Co to jest? Chyba i szkocka straż w bramie przechodzi do Węgrów, bo otwierają wrzeciądze... Kurz się kłębi z tamtej strony. Kmicica widzę! Kmicic! Kmicic z jazdą wali przez bramę!

      — Po czyjej stronie? Po czyjej stronie? — krzyczał Zagłoba.

      Przez chwilkę pan Michał nie dał odpowiedzi, ale przez małą chwilkę; zgiełk, szczęk broni i krzyki rozległy się tymczasem ze zdwojoną siłą.

      — Już po nich! — krzyknął przeraźliwie Wołodyjowski.

      — Po kim? Po kim?

      — Po Węgrach! Jazda rozbiła ich, tratuje, siecze! Banderia w Kmicicowym ręku!... Koniec, koniec!

      To rzekłszy pan Michał zesunął się z framugi okienka i wpadł w ramiona Jana Skrzetuskiego.

      — Bijcieże mnie — wołał — bijcie, bo ja tego człowieka miałem pod szablą i żywym go puściłem; ja odwiozłem mu list zapowiedni! Przeze mnie zaciągnął tę chorągiew, z którą teraz przeciw ojczyźnie będzie walczył. Wiedział, kogo zaciągał, psubratów, wisielców, zbójów, rakarzy, takich, jaki sam. Bogdajem go raz jeszcze z szablą spotkał... Boże! przedłuż mi życie na pohybel tego zdrajcy, bo przysięgam, że więcej z rąk moich nie wyjdzie...

      Tymczasem krzyki i tętent kopyt i salwy wystrzałów brzmiały jeszcze z całą siłą; ale stopniowo poczęły słabnąć i w godzinę później cisza zapanowała na kiejdańskim zamku, przerywana tylko miarowymi krokami patrolów szkockich i odgłosami komendy.

      — Panie Michale! wyjrzyj no jeszcze, co się stało — błagał Zagłoba.

      — Po co? — odpowiedział mały rycerz. — Kto wojskowy, ten zgadnie, co się stało.

      Zresztą widziałem ich rozbitych... Kmicic tu triumfuje!

      — Bogdaj go końmi szarpano, warchoła, piekielnika! Bogdaj mu przyszło haremu u Tatarów pilnować!

      Rozdział XVI

      Pan Michał miał słuszność! СКАЧАТЬ