Гипноз түсінігі: ғылыми көзқарас. Андрей Тихомиров

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ stıgmattar (grek tilinen – stigma, stigmatos – ıneksıa, tyrtyq, daq, belgi)-teriniń qyzarýy, kógerýi nemese jaralary, keıbir tereń senýshilerdiń denesinde eriksiz paıda bolady, Kıeli kitap mıfi boıynsha aıqyshqa shegelengen Másihtiń ter-jańa táji men tyrnaqtarynan jaralary bolǵan jerlerde. Stıgmalardyń paıda bolýyn shirkeý ǵajaıyp dep sanady jáne dinı fanatızmdi qozdyrý úshin qoldanyldy. Qazirgi ǵylym stıgmatızasıanyń negizinde Ózin-ózi gıpnozǵa beıimdiliktiń joǵarylaýy jáne ısterıamen aýyratyn naýqastarǵa tán sezimtaldyq ekendigi anyqtaldy. Usynys pen ózin-ózi gıpnozdyń áserinen teriniń ózgerý jaǵdaılary (oıdan shyǵarylǵan kúıik, oıdan shyǵarylǵan kógerý jáne t.b.) medısınada belgili jáne deneniń ár bóligi júıke ótkizgishterimen julyn jáne sýbkorteks arqyly mı qyrtysymen baılanysqandyǵymen túsindiriledi. Belgili bir jaǵdaılarda júıke júıesiniń qalypty jaǵdaıyndaǵy ózgerister teriniń qyzarýy nemese isinýi jáne basqa da aýytqýlarmen kórinetin tinderdegi metabolıkalyq prosesterdiń buzylýyna ákelýi múmkin. Bul mehanızm stıgmattardyń negizinde de jatyr "(Tıhomırov A. E. sózderdiń shyǵý tegi jáne qabyldaıdy. Sýym týraly ǵylym," Ridero", Ekaterınbýrg, 2017, b.138-139).

      Keıbir jaǵdaılarda Gıpnoz, uıqy sıaqty, qalpyna keltirýge, júıke belsendiligin jaqsartýǵa kómektesedi. Qysqa merzimdi gıpnozdyq jaǵdaıdyń nátıjesinde mı qyrtysynyń qyzmeti jaqsarady, assosıatıvti prosester jeńildeıdi, zeıin men este saqtaý fýnksıalary artady. Gıpnozdyq tejelý deneniń tinderi men júıelerindegi ómirlik mańyzdy prosesterdi qalpyna keltirýge kómektesedi, sharshaǵan bulshyqetterdiń jumysyna tyrysady. Gıpnoz qubylystaryn egjeı-tegjeıli taldaý gıpnozdyq kúılerdiń buryn jumbaq qubylystaryn alǵash ret ǵylymı negizdeýge múmkindik berdi. Gıpnoz fazalarynyń ashylýy ártúrli aýrýlarda jıi baıqalatyn uıqynyń buzylýyn túsinýge jáne utymdy emdeýge yqpal etti. Pavlovtyń uıqy jáne gıpnoz týraly ilimi júıke jáne psıhıkalyq aýrýlardaǵy joǵary júıke qyzmetiniń tereń buzylystaryn durys túsinýge ǵylymı negiz beredi jáne olardy emdeýdiń tıimdi ádisterin tabýǵa kómektesedi.

      Gıpnozdy ortalyq júıke júıesiniń organıkalyq zaqymdanýynsyz negizinen fýnksıonaldy júıke aýrýlaryn emdeýde qoldanýǵa bolady. Olarǵa obsessıvti jaǵdaılar, ısterıa jáne t.b. alkogolızm men nashaqorlyqty emdeýde gıpnoz sátti qoldanylady. Gıpnoz psıhozdarmen, ásirese delırıımen, sondaı-aq patologıalyq sıpatqa ıe gıpnozǵa tartylǵan kezde qarsy bolady. Gıpnozdyq usynys akýsherlik tájirıbede bosanýdy analgezıalaý maqsatynda, sondaı-aq hırýrgıa men stomatologıada keńinen qoldanylady. Tıisti gıpnozdyq usynystyń kómegimen keıbir teri aýrýlaryn emdeýdiń qolaıly jaǵdaılary sıpattalǵan.

      Gıpnozdy emdik maqsatta júrgizý ádistemesi óte alýan túrli. Kóbisi gıpnozǵa ushyraǵan adamnyń betine nemese bet pen deneni jeńil sıpaý arqyly ótkiziletin úzindilerdi paıdalanady. Taǵy bir ádis-jyltyr zatty kózben uzaq ýaqyt bekitý. Negizgi ádis-damyp kele jatqan uıqyshyldyq týraly ıdeıalardy aýyzsha usyný. Bul ádispen naýqas tynysh, birkelki, monotondy daýyspen uıyqtaıtynyna, ony uıyqtap jatqanyna, uıyqtap jatqanyna sendiredi.

      Gıpnoz tarıhynan

      Gıpnoz jáne gıpnoz sózderi ekeýi de neırogıpnoz (júıke uıqysy) termıninen shyqqan, olardyń barlyǵyn 1820 jyldary Eten Felıks D ' Henın de Kúvıler oılap tapqan. Gıpnoz termıni ejelgi grek tilinen shyqqan hπνος Gıpnos," uıyqtaý", jáne jurnaq-ωσις-osis, nemese otπνόω gıpnýo," uıyqtaý " (negiz aorıst hypnōs-) jáne jurnaq-is. Bul sózderdi aǵylshyn tilinde 1841 jyly shotlandıalyq hırýrg Djeıms Breıd (keıde qate esepteıdi) tanymal etti. Breıd óz tájirıbesin Frans Mesmer men onyń izbasarlary jasaǵan ádiske negizdedi (ol "mesmerızm" nemese "janýarlar magnetızmi" dep ataldy), biraq prosedýranyń qalaı jumys isteıtini týraly teorıasymen erekshelendi. Ejelgi ýaqytta Reseıde gıpnoz "sıqyr" dep ataldy, al gıpnozǵa ushyraǵan adamdar "sıqyrly" nemese "sıqyrly"dep ataldy.

      Katolık monahy Abat Farıa Frans Mesmerdiń jumysyn jalǵastyra otyryp, gıpnozdy ǵylymı zertteýdiń bastaýshylarynyń biri boldy. Gıpnozdy "Janýarlar magnetızmi" arqyly júzege asyrady dep málimdegen Mesmerden aıyrmashylyǵy, Farıa bul tek usynys kúshiniń arqasynda jumys isteıdi dep sendi. Kóp uzamaı gıpnoz zamanaýı medısına álemine jol taba bastady. Gıpnozdy medısına salasynda qoldaný ellıotson jáne Djeıms Esdeıl sıaqty hırýrgtar men terapevtterdiń jáne gıpnozdyń bıologıalyq jáne fızıkalyq artyqshylyqtaryn ashýǵa kómektesken Djeıms Breıd sıaqty zertteýshilerdiń arqasynda tanymal boldy. Onyń eńbekterine sáıkes, Breıd gıpnoz, Neırıpnologıa (1843) týraly alǵashqy jarıalanymy shyqqannan keıin kóp uzamaı ártúrli Shyǵys medıtasıa tájirıbeleri týraly esepterdi estı bastady. Ol alǵash ret osy shyǵys tájirıbeleriniń keıbirin maqalalar serıasynda talqylady sıqyr, mesmerızm, gıpnotızm jáne t. b., tarıhı jáne fızıologıalyq turǵydan. Ol óziniń gıpnoz praktıkasy men ındýıstik ıogıkalyq medıtasıanyń ártúrli formalary men basqa da ejelgi rýhanı tájirıbeler, ásirese erikti jerleý jáne adamnyń aıqyn uıyqtaýy arasynda uqsastyqtar jasady. Breıdtiń bul tájirıbelerge degen qyzyǵýshylyǵy onyń dabıstan-ı Mazahıbti, "dinder mektebin", Shyǵys dinı rásimderiniń, nanymdary men tájirıbeleriniń keń aýqymyn sıpattaıtyn ejelgi parsy mátinin zertteýinen týyndaıdy. Ol osy qubylystarǵa berilgen transendentaldy nemese metafızıkalyq ınterpretasıany tolyǵymen joqqa shyǵarǵanymen, Breıd Shyǵys tájirıbeleriniń bul sıpattamalary onyń gıpnozdyń áserin basqa eshkimniń qatysýynsyz jalǵyz jasaýǵa bolady degen pikirin rastaıtynyn moıyndady (ol dáleldegendeı) 1841 jyly qarashada ótkizgen eksperımentterine qanaǵattaný úshin); ol kóptegen "metafızıkalyq" Shyǵys tájirıbeleri men óziniń "rasıonaldy" neırogıpnotızmi arasyndaǵy korrelásıany kórdi jáne mesmerısterdiń barlyq suıyq teorıalary men magnıttik tájirıbelerinen múldem bas tartty.

      Avısenna (980-1037), parsy dárigeri, 1027 jyly "trans" (gıpnozdyq trans) kúıiniń sıpattamalaryn qujattady. Al gıpnoz medısınalyq qural retinde sırek qoldanylǵan; nemis dárigeri Frans Mesmer ony 18 ǵasyrda qaıta engizdi.

      Frans Mesmer (1734-1815) ǵalamda adam aǵzasynyń densaýlyǵyna áser etetin "janýarlar magnetızmi" dep atalatyn magnıttik kúsh nemese "suıyqtyq" bar dep sendi. Ol emdeýdi bastaý úshin osy óriske áser etý úshin magnıttermen tájirıbe jasady. Shamamen 1774 jylǵa qaraı ol dál osyndaı áserdi sýbektiniń denesiniń aldyna qoldarymen syrǵytý arqyly jasaýǵa bolady degen qorytyndyǵa keldi, ony keıinirek "mesmerıkalyq ótkelder"dep ataıdy.

      1784 jyly koról Lúdovık XVI-nyń ótinishi boıynsha Janýarlar magnetızmi jónindegi eki koróldik komısıaǵa belgili bir Charlz D ' Eslonnyń (1750-1786), Mesmerdiń narazy shákirti, "Janýarlar magnetızminiń", "magnıttik janýardyń" bolýy týraly (metaforalyq emes) málimdemelerin tergeý (bólek) tapsyryldy. jáne fızıkalyq "magnıttik suıyqtyq", "magnıttik suıyqtyq". Zertteýshilerge ǵalym Antýan Lavýaze, elektr jáne jerdegi magnetızm boıynsha sarapshy Bendjamın Franklın jáne aýyrsynýdy basatyn sarapshy Djozef-Ignas Gılotın kirdi.

      Komısıa músheleri D ' Eslonnyń tájirıbesin zerttedi; jáne olar Mesmerdiń "emdelýi" shynymen de "emdelý" ekenin sózsiz moıyndaǵanymen, olar Mesmerdiń osy "emdeýdiń"bastamashysy bolǵanyn (nemese bolmaǵanyn) zerttegen joq. D ' Eslon prosedýralaryn zertteý barysynda olar eksperımenttik hattamalaryn Lavýaze jasaǵan randomızasıalanǵan baqylanatyn zertteýlerdiń keń serıasyn júrgizdi, sonyń ishinde "jalǵan" jáne "shynaıy" prosedýralardy qoldaný jáne eń bastysy, zertteýshilerge de, olardyń sýbektilerine de "kóz baılaýdy" birinshi ret qoldaný.

      Olardyń tergeýleriniń nátıjesinde eki komısıa da СКАЧАТЬ