Ali Akbaş Armağanı. Анонимный автор

Чтение книги онлайн.

      Ali Akbaş’ı tam ve eksiksiz anlatmak, sadece iyi şiir ve iyi şairi değil, iyi bir insan ve iyi bir dostun ne olduğunu anlatmakla mümkündür ancak. Çünkü o bunların hepsidir ve bunların hepsini kusursuz anlatmak da -en azından benim için- oldukça zordur. Ama ‘zor’u görünce kaçanlardan olmamak için, gücümün yettiği kadarıyla şair Ali Akbaş’ı anlatmaya çalışacağım.

      Şair Ali Akbaş

      Rus şairi Yevtuşenko, hatıralarında, bir öğlen paydosunda fabrika işçilerine şiir okurken, dinleyiciler arasında bulunan yaşlı bir kadının kendisine söylediği şu sözlerle irkildiğini yazar: “Yalnızca gerçeği ara oğlum; kendi içindeki gerçeği ara, bul, sonra onu insanlara aktar. İnsanlardaki gerçeği ara, bul, sonra onu kendi içinde biriktir.” Ali abiyi sadece yakından tanıyan biri değil, şiir yazma macerasını da yakından bilen biri olarak, tam da böyle bir şair olduğunu söyleyebilirim. O da kendi içindeki gerçeği sabırla arar, bulunca, onu en güzel dil, ifade ve üslupla bezeyerek insanlara aktarırdı. Başka insanlardaki gerçeği de aynı sabır ve titizlikle arar, bulur ve vakti zamanı gelince söylemek üzere içinde biriktirirdi. Biriktirdikleri “artık beni yaz” diye rahatsız etmeye başlayınca ancak yazmaya oturur ve bir şiirin bitmesi ayları, hatta bazen yılları bulurdu. Bundan dolayı da hiç bir zaman kolay ve çok yazan bir şair olmadı. Ama yazdıkları kendi ruh ve gönül dünyasının, inanç ve düşünce ikliminin, millî ve tarihî maceramızın, insanımızın ve toplumumuzun gerçekleri idi. Türk, Türkçe ve türkü sevdası, ona en güzel şiirlerini yazdırdı: “Erenler Divanında”, “Göygöl”, “Bizim Türküler” ve “Kutlu Taş” bu şiirlerin en belli başlı olanları. Ali Akbaş tam anlamıyla kusursuz, sağlam şiirlerin mimarıdır. Bunların büyük kısmı, herkesin ilk okuduğunda ya da ilk duyduğunda anlayabileceği sade, samimi, külfetsiz ve gösterişsiz şiirlerdir. Ama asla basit ve sıradan değildir; tıpkı türkülerimiz gibi. Gereksiz süslerden arınmış bu şiirlerin kimilerine kolay yazılmış şiirler gibi gelmesi de bundandır. Oysa büyük sanat eserleri, sanat tekellüflerinden ve tasannudan uzaklaştıkça gerçek sanata yaklaşarak sadeliğin zirvesine ulaşırlar ve oradaki soylu duruşları, tantanaya ve şatafata ayarlı gözlerin asla fark edemeyeceği bir asaleti simgeler. Büyük musiki eserleri de böyledir; tıpkı Itri’nin Tekbir’i gibi. Bunun edebiyattaki, şiirdeki karşılığı sehl-i mümtenidir; yani kolay gibi görünen zor. Ali abinin pek çok şiirinin tam bir sehl-i mümteni örneği olması, iyi şairliğinin en önemli tescilidir.(Yazıyı hem gereksiz yere uzatmamak hem de resmiyete ve akademik soğukluğa kurban etmemek için şiirlerden örnekler vermiyorum; bunların hangileri olduğunu ehl-i şiir biliyordur, “bizi kınamasın ehl-i dil olan”).

      Bu seviyeyi yakalamak ve mükemmele ulaşmak uğruna çektiği çileyi, bu yolda sayısız iyi ve güzeli gözünü kırpmadan feda ettiğini çok iyi biliyorum. Çünkü Ali abi de, -Tarık Buğra’nın ifadesi ile- “kâğıdın yırtılabilen bir nesne” olduğunu ve hakiki şairlerin mükemmel şiirlere nice kâğıtları yırtarak ulaştıklarını çok iyi bilirdi. Şiir yazmadan durabildiği hâlde yazmaya devam edenlerin şiirlerindeki tasannudan en çok kendisi rahatsız olduğu için, hemen tüm şiirlerini, şiir yazmadan duramadığı, hatta bazen nefes almakta bile zorlandığı hâllerde yazdı. Çünkü “sanat samimiyettir” derdi.

      Düşüncesi Olan Gönül, Gönlü Olan Düşünce

      Aynı titizliği nesirlerinde ve yazdığı denemelerde de görürüz: Eğip bükmeden, teklif- tekellüfe boğmadan, Türkçe’nin gücünden ve güzelliğinden aldığı ilhamla, söyleyeceğini en kısa, anlaşılır ve etkili bir dil ve üslupla kolayca söylemek… Nesirde bunu yapmak, yani şairaneliğe prim vermemek şüphesiz daha kolaydır ama şairaneliğe düşmeden şiir yazmak her babayiğit şairin harcı değildir. Ali abinin şiiri bunun da en güzel örnekleri ile doludur.

      Aslında şairanelik, bizim divan şairlerinin olmazsa olmazıdır ve sanıyorum biraz da bundan hareketle Üstat Cemil Meriç; “Şiir gönlün dilidir, nesir aklın (veya düşüncenin) dili” der. Oysa Ali Akbaş’ın şiiri, hakikatin önemli bir kısmını ifade eden bu sözün anlam çerçevesini biraz zorlar. Çünkü onun şiiri, düşüncesi ve sancısı olan gönlün şiiridir. Ali abi, düşüncesi olan gönülle, gönlü olan düşüncenin kesiştiği alanda örer şiirini. Onun için şiirini şairaneliğe kurban etmediği gibi, nesrini de didaktik yavanlığa teslim etmemiştir.

      Ali Akbaş’ın, kendisini şiirimizin yaşayan ustaları arasında en ön sıralara taşıyan özelliklerine değinmemek eksiklik olacaktır.

      Geleneksel ve Modern Bir Şair

      Birincisi, şairi bol bir şehrin oldukça renkli ve zengin folklorik birikime sahip bir köyünde doğup büyümesi. Çünkü kültür, inanç, medeniyet ve sosyal değerlerimizin en yalın, sade, anlaşılabilir ve yaşanabilir değerler ve kavramlar olarak -eksiğiyle fazlasıyla- köy insanlarında tebellür ettiğini düşünüyorum. Onlar için asıl olan, her şeyin azı ama özü; azla yetinmek, az konuşarak çok şey anlatmak, az bilmek ama bildiğini iyi idrak etmek, çokluğun ayrıntısında boğulmamak… Vahdete sığınmanın, kesretten uzaklaşmakla mümkün olabileceğini hissetmenin doğal sonucu belki de. Bu hâl biraz da acıyı, yoksulluğu, gurbeti, sevdayı ve hüznü dibine kadar yaşamaya mahkûm olanların ağırbaşlı sükûtundan beslenir. Türkülerimiz, ağıtlarımız bunun en güzel misalidir ve Ali Akbaş’ın şiirinin en temel kaynakları da bu türküler ve ağıtlardır bana göre.

      İkincisi, sadece çok iyi bildiği Türk şiir geleneğinden değil, Doğu’nun, Batı’nın ve hatta eski Yunan’ın şiir geleneğinden haberdar olması… Başta Dede Korkut ve Köroğlu destanları olmak üzere, bütün bir Türk Dünyası şiir kültürüne hâkimdir. Yunus’u, Mevlâna’yı, Fuzûli’yi, Bâki’yi, Şeyh Gâlib’i, Yahya Kemal’i, yorulup usanmadan, döner döner okurdu. Hâfız’a, Tagor’a hususi bir yakınlık duyardı. Rus şair ve yazarlarına ilgisi hiç eksilmedi. Shakespeare’i, Goethe’yi, Vergilius’u, Homeros’u, Dante’yi bizim klasiklerimizle mukayese ederek incelerdi. Doğu ve Batı masallarını, destanlarını en iyi tercümelerinden okumayı önemserdi. Cumhuriyet döneminin tüm şair ve yazarlarını daha üniversite eğitimi esnasında nerdeyse hıfzetmişti. Şiiri ve şairleri siyasi, ideolojik, dinî ve etnik aidiyetlerine göre değil, sanatın yüksek ve soylu kıymet hükümlerine göre değerlendirirdi. Böyle olunca, gerektiğinde kendisine yakın olanı eleştirmekten çekinmez, uzak olanı takdir ve taltif etmekten de geri durmazdı.

      Üçüncüsü, şiirin musiki ile yakın akraba- lığından en üst seviyede haberdar olması… Halk ve sanat musikisi geleneklerimizi anonim/beste, ezgi/nağme, yöre/makam, kaynak kişi/besteci farklılıkları; şiir/söz/güfte incelikleri ve estetik ifade kalıpları yönüyle tahlil edebilecek seviyede bir musiki kültürüne sahipti. Kültür coğrafyamızdaki musiki birikimini bilir, anlar ve severdi. “Bizim Türküler” ve “Armağan” şiirleri böyle bir bilincin ve zevkin ürünüdür.

      Dördüncüsü sadece sanat, edebiyat ve şiirde değil, sosyal ve kültürel alanlarda da modern zevk ve eğilimleri gözeten diri ve uyanık tecessüsü… Aslında her şair, özellikle ve öncelikle yaşadığı çağın şairidir. Geçmişi yazarken bile bugünün şairi olduğunu unutmamalıdır. Ali Akbaş’ın, geçmişi eskiler gibi yazmanın marifet olmadığını bilmesi, kendisini, başta “Fuzuli” şiiri olmak üzere, pek çok şiiriyle geleneği yenileyen, geleneği yeniden ifade eden şair konumuna yükseltmiştir.

СКАЧАТЬ