Akıllı yaşama sanatı. Baltasar Gracián

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Özellikle de beğeniler konusunda. Ey yüceler ve bilgeler, eğer eylemleriniz ayak takımını, halkı memnun ediyorsa rahatsız olma zamanınız gelmiştir! Popüler beğeninin fazlalığı, bilgeleri kesinlikle hoşnut etmez. Bazı popülerlik bukalemunları vardır ki, ayaktakımında estirdikleri rüzgârdan hoşlandıkları için ilahların beğenisine ulaşamazlar. İkinci olarak da, zekâda ve anlayışta sıradanlıktan kaçının. Cehalet merakın ötesine geçemez; halkın merakı size haz vermesin. Halk ucubelere çılgınca ilgi duyarken, bilgelik işin hilesini çözmenin peşindedir.

XXIX Dürüst Insan,

      doğruluğa azimle, sebatla tutunur, sadık kalır; ne halkın coşkusu ne de bir tiranın zulmü onu doğruluk sınırları dışına çıkarabilir. Ama kim adaletin Anka Kuşu olacak ki? Kim her şeye rağmen, içinde yanıp yok olduğu alevlerden tekrar doğacak? Dürüstlüğün çok az taraftarı vardır. Çoğu insan ondan, sadece başkaları söz konusu olduğunda övgüyle söz eder. Diğerleri bir tehlikeyle karşılaşana kadar dürüstlüğe bağlı kalır, bir tehlike durumunda ise sahtekarlar anında onu inkâr etme, politikacılar ise onun üzerini örtme yoluna saparlar. Çünkü dürüstlük arkadaşlığa, yönetime, hatta kendi menfaatine karşı bile mücadele edebilir. Bu durum terk edilmişliğe sebebiyet verir. O zaman kurnaz insan alkışlanacak bir ayrım yapar; kendi üstlerinin yoluna çıkmaz ve devletin adaletine direnmez. Özü sözü bir olanlar ve vefalılar ise gerçeğin üstünün örtülmesini bir tür ihanet olarak algılar, bilgeliğe değil sebata önem verirler. Böyleleri her zaman doğrunun yanında bulunur; bir gruptan koparlarsa bunu dönek oldukları için değil, diğerleri doğrudan uzaklaştığı için yaparlar.

XXX Kötü Şöhretli Işlerden Uzak Durun,

      size saygınlıktan ziyade kötü ün kazandıran geçici heveslerden daha da uzak durun. Sağduyulu insanın uzak durması gereken çok sayıda ilgi çekici konu vardır. Bilge kişilerin kalbine hitap eden, ama yine de reddedecekleri pek çok garip zevk vardır. Onlar tekilliklerini severek yaşarlar. Bazen bu durum onların saygınlıkla değil, alay konusu olarak tanınmalarına neden olur. İhtiyatlı insan, bilgeliğini işinden bile ayrı tutar, takipçilerini gülünç duruma düşüren konulardan uzak durur. Bu meseleleri tek tek belirtmek, sıralamak gerekmez; toplumun genel küçümsemesi onları yeterince ortaya koymuştur.

XXXI Şanslıyı Seçin, Şanssızdan Uzak Durun

      Kötü şans genellikle budalaca davranışların ceremesidir ve ondan daha bulaşıcı bir hastalık yoktur. Kapınızı küçük bir kötülüğe aralarsanız, onun hemen ardından daha büyükleri de içeri girecektir. Kâğıt oyununda en büyük hüner hangi kartı ne zaman ıskartaya çıkartacağınızı bilmektir; çünkü şu an elinizdeki en küçük kozlar, geçen eldeki astan daha değerlidir. Kuşku duyduğunuz zaman, bilge ve sağduyulu kişilerin tavırlarını benimseyin; onlar oyunu er geç kazanır.

XXXII Hayırsever Olarak Tanının

      Hayırsever olmak üstün ve kudretli kimselerin başlıca gurur kaynağıdır; krallara evrensel itibar kazandıran bir imtiyazdır. Başka insanlardan daha fazla iyilik yapmak, yöneticilerin önemli bir avantajıdır. Dostça davranan arkadaş kazanır. Diğer yandan, bazı insanlar da özellikle hayırsever olmama ününe sahiptir; hayırlı bir davranışta bulunmak zor olduğu için değil, yaradılışları kötü olduğu için. Onlar tanrısal zarafete aykırı davranışlar sergilemektedir.

XXXIII Geri Çekilmeyi Bilin

      İnsanın hayattaki büyük derslerinden biri kendini frenlemeyi bilmesi, daha da önemlisi ise kendini bazı işlerden ve insanlardan yoksun bırakmayı öğrenmesidir. Değerli zamanımızı yiyip bitiren önemsiz uğraşlar vardır. Sizi ilgilendirmeyen, üstünüze vazife olmayan işlerle meşgul olmak, boş durmaktan daha yanlıştır. Özenli bir insan başkalarının işlerine müdahale etmemeli, diğerlerinin de kendi işine karışmalarını engellemelidir. İnsan önce kendi işiyle ilgilenmek zorundadır, herkese yararlı olmak zorunda değildir. Arkadaşlar için de aynı kural geçerlidir. Arkadaşınızın verdiklerini kötüye kullanmamalı veya verebileceklerinden fazlasını istememelisiniz. Özellikle kişisel ilişkilerde, her şeyin fazlası zarardır. Bilgece ve ölçülü bir yaklaşım, herkesin iyi niyetini ve itibarını en iyi biçimde korur, böylece dostluğun nimetleri de zamanla yıpranmaz. Böylece hem en iyiyi seçebilecek deha ve özgürlüğe sahip olur, hem de beğeninin yazılı olmayan kurallarına asla ters düşmezsiniz.

XXXIV En Güçlü Yanınızı Bilin

      Bu size doğuştan bahşedilen en önemli yetenektir; onu geliştirirseniz gerisi gelecektir. Güçlü yanını bilen kişinin mükemmelliğe ulaşması kaçınılmazdır. Hangi niteliğinizin üstün olduğunu fark edin ve bu konuda sorumluluk üstlenin. Bazıları muhakemede iyidir, bazıları ise cesarette. Çoğu insan doğuştan gelen yeteneklerine karşı haşin davranır, bu yüzden de hiçbir konuda üstünlük kazanamaz. Zaman bizi abartılan tutkularımızdan arındırdığında ise çok geç kaldığımızı fark ederiz.

XXXV Konuları Iyi, Önemli Konuları Daha da Iyi Düşünün

      Tüm aptallar düşünme yoksunluğu yüzünden acı çeker. Olup bitenin yarısını bile kavrayamadıkları ve kendi kazanç veya kayıplarını bile fark etmediklerinden, bu konularda çaba da gösteremezler. Bazıları önemsiz konuları abartır, diğerleri ise önemli konuları aza indirger, durumu her zaman yanlış değerlendirirler. Birçoğu sağduyusunu yitirmez, çünkü zaten böyle bir şeye sahip değillerdir. Büyük ilgiyle izlenecek derecede önemli ve zihnin derinlerinde tutulması gereken konular vardır. Bilge insan her şeyi, özellikle de göründüğünden daha farklı olan konuları en derin biçimde düşünür. Bu yüzden de kavrayışı algılarının erişebildiği kadar derine uzanır.

XXXVI Eyleme Geçmeden veya Geri Çekilmeden Önce Şansınızı Iyice Ölçüp Biçin

      Bunu yapmanız mizacınızı fark etmenizden daha önemlidir. Kırk yaşında sağlık için Hipokrat’a4 başvuran bir adam aptalsa, aynı yaşta bilgelik için Seneca’ya5 başvuran da aptaldır. Şansınızın dönmesini beklerken bile ona nasıl rehberlik edebileceğinizi düşünmek hünerli insanların erdemidir. Doğru anı hakkıyla değerlendirmek istiyorsanız, o anın gelmesini beklerken bile ona yönelik bir şeyler yapmalısınız. Çünkü talihin dönemleri ve fırsatları her zaman düzensizce kapınızı çalar. Talih yüzünüze güldüğünde onun üzerine cesaretle atılın, çünkü o cesurları ve kadın olduğu için de, gençleri sever. Ama eğer talihsizseniz bir köşeye çekilmeyi bilin ki, üzerinizdeki talihsizlik iki katına çıkmasın.

XXXVII Dağarcığınızda Iğneleyici Sözler Biriktirin ve Bunları Nasıl Kullanacağınızı Bilin

      İnsan etkileşiminde ince zarafetin en üstün noktası budur. Bu tür iğneleyici sözler genellikle insanların ruh hallerini sınamak için ortaya atılır ve insan bunlar aracılığıyla birinin kalbinin en derin noktalarını keşfedebilir. Diğer iğneleyici sözler ise kötülük, küstahlık veya çekememezlik ya da ihtirasla zehirlenmiştir. Bunlar beğeniyi ve itibarı anında zedeleyen sert çıkışlardır. Böyle bir sözün gazabına uğrayan çoğu kişi, genellikle astlarıyla veya üstleriyle eriştiği en yakın samimiyet noktasından aşağı yuvarlanır ve aralarındaki ilişki de genel ima ve özel kötü niyet komplosu tarafından sarsılarak, azımsanmayacak bir felaketin darbesini alır. Öte yandan, bazı iğneleyici sözler de iyi yönde etki ederek insanın şöhretini onaylar ve destekler. Ancak bu tür sözlerin sahibi ne kadar hünerliyse, hedef aldığı kişinin de o kadar dikkatli ve ileriyi görebilir olması gerekir. Çünkü kötülüğün bilgisi bir savunma aracı olarak işlev görür ve önceden sezilen bir atış hedefini ıskalamaya mahkumdur.

XXXVIII Kazanırken Bırakmayı Bilin

СКАЧАТЬ