Çöküş. Steve Taylor

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Çağ’a ait ve kemikleri üzerinde çakmak taşıyla açılmış yaralar bulunan iki iskelet” (a.g.e) ile İsveç, Zelanda, Brittany ve Romanya’dan birkaç münferit örnek sunuyor. Ayrıca, Danimarka ve Kaliforniya’da bulunmuş ve kafatası yaralanmasına sahip iskeletlerden bahsediyor. Ancak bu örneklerin münferit olaylar olması, savaşa dair somut kanıtlar sundukları iddiasını havada bırakıyor. Eğer bu yaralanmalar gerçekten savaşlar sırasında oluşsaydı, tek tek bireylerde değil çok daha fazla sayıda iskelette gözlemlenmesi gerekirdi. Münferit olaylar olarak baktığımızda ise, bu yaralanmaların -özellikle de avlanma sırasında yaşanan- kazalar sonucunda oluşmuş olması oldukça muhtemel. Hatta kasıtlı şiddet sonucunda ortaya çıkmış olsalar bile gerçek savaşlardan ziyade sadece bireyler arasında yaşanan şiddet olaylarından kaynaklandıkları söylenebilir. Zaten Thorpe da bu ihtimali göz ardı etmiyor: “Bu örnekleri yorumlarken çok dikkatli olmalıyız” (a.g.e.). Son olarak, Mezolitik Dönem Avrupa’sında başa ya da gövdeye isabet eden “darbeler sonucunda oluşan kırık çıkık” vakalarından bahsediyor. Ancak son zamanlarda yapılan araştırmalar “pek çok kazanın da kırık çıkık ile sonuçlanmış olabileceğini” gösterdi (a.g.e.).

Thorpe’un bahsettiği ve gerçekten savaşı andıran kanıtlar ise orta ve geç dönem Neolitik Çağ’a aitler. Bavyera’daki Of-net bölgesinde bir mağarada, içinde hepsi de ölmeden önce yaralanmış tam otuz sekiz kişinin kafatası ve omurgası bulunan iki çukur keşfedildi. Danimarka’daki Dyrholmen’da ise derisi yüzülmüş dokuz kişinin kemikleri bulundu. Son olarak, Almanya’daki Talheim’da MÖ 5000 yılında kafalarına aldıkları darbe sonucunda ölmüş otuz dört kişiye ait bir toplu mezar bulundu.

Kısacası, Neolitik Dönem’den önce savaşların yaşandığına dair kanıtlar -ana metnin içinde bahsettiğim iki örnek dışında- hiç ikna edici değil. Hatta Neolitik Dönem’e ait bile çok az örnek söz konusu. Ancak Keeley ve Thorpe gibi arkeologların vardığı sonuçları sorgulayıp sorgulamamamızın aslında pek de önemi yok: Fazlasıyla havada kalan iddialarını doğru kabul etsek bile MÖ yaklaşık 4000 yılına kadar son derece sınırlı sayıda savaşın yaşandığı, bu tarihten sonra ise savaşların sayısında aniden çok büyük bir artış yaşandığı su götürmez bir gerçek.

52

Chapman, 1999; Dolkhanov, 1999; Vencl, 1999.

53

Ferguson, 1997, s. 333.

54

Keck, 2000, s. xxi.

55

Heinberg, 1989, s. 169 içinde.

56

Gabriel, 1990, s. 21.

57

Lawlor, 1991, s. 9.

58

Lenski, 1978, s. 137.

59

Wrangham ve Peterson, 1996.

60

Ferguson, 2003.

61

Lenksi, 1978, s. 422.

62

Service, 1978, s. 27.

63

Sumner, 1964, s. 205.

64

Malinowski, 1964, s. 251.

65

Service, 1978; Sumner, 1964; Malinowski, 1978.

66

Divale, 1973.

67

a.g.e., s. xxi.

68

Burch & Ellanna, 1994, s. 61.

69

Power, 1991, s. 44.

70

Haas, 1999, s. 14.

71

Knauft, 1991, s. 391.

72

Jaimes Guerrero, 2000, s. 37.

73

Barnard ve Woodburn, 1988.

74

Woodburn, 1982, s. 432.

75

Lenski, 1978.

76

Barnard ve Woodburn, 1988, s. 16.

77

Woodburn, 1981/1998.

78

Power, 1991, s. 47.

79

Lenski, 1978, s. 125.

80

Briggs, 1970, s. 42.

81

Boehm, 1999.

82

a.g.e., s. 69.

83

DeMeo, 1998.

84

Ryan, 2003, s. 78.

85

Diamond, 1992.

86

Diamond, 1987, s. 64.

87

Lawlor, 1991, s. 55 içinde.

88

Eisler, 1995, s. 62.

89

Lenski, 1978; Gimbutas, 1991.

90

Lenski & Nolan, 1995, s. 151.

91

Boehm, 1999, s. 38.

92

Gimbutas, 1991; Eisler, 1987; Mellaart, 1975.

93

a.g.e.

94

Gimbutas, 1982, 1991.

95

a.g.e., 1980, s. 17.

96

Rudgley, 1998, s. 23 içinde.

97

Platon, 1966.

98

Eisler, 1987, s. 32.

99

Griffith, 2001, s. 167.

100

Gimbutas, 1982, s. 24.

101

DeMeo, 1998, s. 225.

102

Davidson, 1996, s. 51.

103

Lenski & Nolan, 1995, s. 146 içinde.

104

DeMeo, 1998, s. 347.

105

Griffith, 2001.

106

a.g.e., s. 168.

107

Rudgley, 1998.

108

Rudgley, 1998, s. 32 içinde.

109

Eisler, 1987, s. 32 içinde.

110

a.g.e.

111

Eisler, 1987, s. 18.

112

Taylor, 1996; Rudgley, 1998.

113

Hawkes, 1968, s. 156.

114

Eisler, 1987, s. 39.

115

DeMeo, 1998, s. 4.

116

a.g.e.

117

a.g.e., s. 8.

118

Eisler, 1987, s. 43.

119

DeMeo, 2002, s. 21.

120

a.g.e.

121

DeMeo, 1998, s. 8.

122

DeMeo, 2000, s. 10.

123

Griffith, 2001, s. 18.

124

DeMeo, 1998; Griffith, 2001.

125

Mallory, 1989, s. 266 içinde.

126

Günümüzde Romanya’da bir kent, Türkçe adıyla Boğazköy (ç.n.)

127

a.g.e., s. 238.

128

Gimbutas, 1973, s. 202-3.

129

Eisler, 1987, s. 50.

130

Eisler, 1995, s. 90.

СКАЧАТЬ