Fərdi effektiv sürətli oxu. Реха Огуз Тюрккан
Чтение книги онлайн.
Читать онлайн книгу Fərdi effektiv sürətli oxu - Реха Огуз Тюрккан страница 5
Название: Fərdi effektiv sürətli oxu
Автор: Реха Огуз Тюрккан
Издательство: Hadaf Neshrleri
isbn:
isbn:
sürətli oxuya yeni səviyyə qazandırdı.
sürüşərkən
Kino ilk çıxanda pərdə çox kiçik idi və
kəlmələrin şəklini
çəkilişlər o kiçik sahəyə sığacaq şəkildə
çəkib beynə
aparılırdı. Çünkü gözün başı çevirmə-
yollaması, beynin
bu simvolları
dən ancaq bu qədər sahəni görə biləcəyi
anlamlandırması
sanılırdı.
dır.
23
1950-ci illərdə psixoloqların “qavrayış ərəfəsi”
[treshold of perception] təcrübələrində göstərdikləri “peri-ferik görmə” [peripheral vision] həqiqətini Hollivud götür-dü və pərdəni bugünkü böyüklüyünə çatdırdı (Cine-mascope, Tod-a-o, Panavision və başqaları).
Az sonra da üç kamerayla çəkilən “Cinerama” 180 dərəcə, bir yarımçəmbər pərdəylə xüsusi gözlük olmadan da üç ölçülü görüntünü təqdim etdi.
Bütün bunlar göstərdi ki, göz başı sağa-sola çevirmə-dən də çox geniş sahəni görə bilir (gələn dəfə kinoteatra gedəndə diqqət edin; o böyük pərdədə filmi seyr edərkən başınızı saga-sola çevirirsiniz, yoxsa pərdənin ortasına baxıb, bütünlüklə görə bilirsiniz?). Bu tapıntını da sürətli oxuya tətbiq etdilər və tək-tək kəlmələrə baxmaq yerinə sətrin da-ha geniş hissəsini görmənin, yəni iki, üç, hətta dörd sözü birdən görmənin asanlıqla mümkün ola biləcəyini isbat etdilər. Beləcə sürətli oxuma ən effektiv formasını almış oldu.
İlk kurslarda sadəcə “takistoskop” məşqləri aparılırdı. Halbuki tək başına takistoskop idrak sürətini yüksəlt-məkdə yetərsiz qalırdı. Gözün görmə bacarığının bir üst limiti var idi. 100 metri 10 saniyədə qaçmağın çox çətin olması kimi insan gözü də bir kəlmə oxuyaraq maksimumu 400-ə qədər çatdıra bilirdi. Bundan əlavə, göz sürətinin düş-məməsi üçün göz məşqlərinin müəyyən qayda ilə davam etdirilməsi lazım idi. Blok-blok oxuma sayəsində sürətli oxu daha az məşəqqətli məşğuliyyət formasına düşdü (Beyin geniş baxmağa alışanda gözə çox yüklənmədən də oxuma sürəti yüksək sürətə yetiləcək hala gəldi).
24
Beləliklə, sürətli oxunun iki inkişaf cizgisini gördük: 1. Göz təlimlə get-gedə daha sürətli görməyi öyrənə
bilər; eynilə jim etməklə, barfiks çəkməklə, ağırlıq qaldır-maqla qol əzələlərinin inkişaf etməsi kimi.
2. Göz yenə təlimlə sətrin 2-3 sözünü, hətta hamısını bir baxışda görə bilər (Buraya qədər oxucunun alışqanlığına ilk baxışda tərs düşməmək və qavramanı çətinləşdir-məmək üçün “göz”ü “görmək” feliylə bir yerdə istifadə etdik. Halbuki göz görməz, baxar; görən beyindir. Gördüyünüz bir şeyə təəccübləndiyiniz zaman göz bəbəkləriniz böyüyür. Göz bəbəklərinin iriləşməsi ilə təəccüb hissi bir gerçəyin iki üzüdür: fiziki və zehni… Bənzər şəkildə oxu prosesində göz mətn üzərində hərəkət edər, zehin anlam verər).
Son olaraq 2000-ci illərə girərkən beyin və qavrama ilə əlaqədar aparılan araşdırmalar fərqli, eyni zamanda tamamilə yeni oxu texnikasına atılan ilk addım oldu.
Bir deyil, iki beynimiz olduğu gerçəyi və bu iki beynin funksional fərqlilikləri ortaya çıxdı. Sol beyin yarımkürəsi məntiqi şəkildə parçaları analiz etməkdəykən sağ yarımkürə bütövlükdə idrak yoluyla qəbul edirdi.
1990-cı illərdə doktor Pol Skil “Photo Reading” adını verdiyi bu texnikanı inkişaf etdirdi. 1997-ci ildə “World Future Society”nin (Dünya Gələcək Cəmiyyəti) illik qurul-tayında (bu kitabın hər iki müəllifinin də iştirak etdiyi) bir seminar təşkil olundu.
Əvvəlcə rahatlama, sakitləşmə yoluyla sağ beyin fo-kuslanmış hala gətirilir, bunun sayəsində bütöv bir səhifənin fotosu zehində canlanırdı. Bu təcrübənin nəticələri və elmi keçərliliyi hələ də mübahisəlidir.
25
Dəqiqədə 20000-25000 kəlmə kimi ağlasığmaz səviy-yəyə çatmaq mümkündürmü? İnsan bütöv səhifəni bircə
baxışla qavraya bilərmi? Sağ beyin, sol beyin fərqliliyi kəskin tərəfləri önə çıxarılan mifdir, yoxsa inqilab? Ancaq bu bir həqiqətdir ki, Pol Skil texnikası doğru olsa da, olmasa da, insan beyninin xarüqələr yarada biləcək potensialını bi-zə xatırlatdı.
2000-ci illər oxuma və öyrənmə məsələlərində neçə
yeniliyi ortaya çıxaracaq kimi görünür.
Sürətli oxumanın faydaları
Bu kitabı alıb oxumağa başladığınıza görə nələrisə
əldə etməyi hədəfləyirsiniz. Çox güman daha sürətli oxumaq, çətin mövzuları daha sürətli qavramaq, daha yaxşı öyrənmək istəyirsiniz.
Ehtiyacınız olan məlumata yetməyi, diqqət dağılma-ları və konsentrasiya pozğunluqları kimi mütaliəyə mane olan səbəblərdən qurtulmağı istəmiş də ola bilərsiniz. Yaxud da ki, diqqətinizi oxuduğunuz parçada toplaya bilməyi, öyrəndiklərinizi uzun müddət hafizənizdə saxlamağı…
“Effektik Sürətli Oxuma” sistemi sayəsində mütaliəyə mane olan zərərli alışqanlıqlarınızdan qurtulub sürətli və effektiv bir oxucu ola bilərsiniz.
Effektik Sürətli Oxuma sisteminin faydalarından bir neçəsini marketoloq üslubuyla xatırladaq:
Oxumağı sevirsiniz, oxumaq istədiklərinizin hamısına vaxt yetmir.
Oxumağı deyil, başqa nələrisə, əylənməyi sevirsiniz, ancaq oxumağa məcbur olduğunuz materiallar var.
26
Tələbəsiniz (universitet, lisey, məktəb fərq etmir).
Dərs, dərs, dərs! Oxunacaq qalaqla kitab, yığınla qeyd var!
Amerika tətbiqi tədrisə böyük önəm verir, orada ibtidai məktəb belə təhsilin 84 faizini təşkil edir. Bizdəsə
daha çox! СКАЧАТЬ