Qaçaq Kərəm. Fərman Eyvazlı

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ şübhələndi. Hələ arada bir güllə mənzili məsafə vardı. Atlar yavaş-yavaş irəliləyirdi. Kərəm xəyalında nəsə götür-qoy eləyirdi. Balasöyünü də fikir çulğamışdı. Onun da əli qanlı idi. Dünənki atışmada o da iştirak etmişdi.

      – Onlar bizi tutmağa gəliblər…

      – Elədir, – dedi Kərəm. – Aradan çıxmaq lazımdır.

      Onlar sözləşdikləri kimi atların başını qəflətən geri döndərib. meşəyə tərəf çapdılar. Divan adamları onların arxasınca döşəndi. Təqib, atışma başladı. Güllələr onların yan-yörəsindən, başlarının üstündən vıyıltı ilə keçirdi. Lakin pristav Kərəmi diri tutmaq istəyirdi.

      Kərəm geri qanrılanda gördü ki, strajniklərdən biri az qalıbdır ki, onu haqlasın. Tüfəngi sol çiyni üstündən qaldırıb strajniki bir güllə ilə atdan yerə sərdi.

      Balasöyün də yasavul Həzrətqulunu yaraladı. Onlar meşəyə çatmağa az qalmışdı. Bu zaman İsrafil ağanın gülləsi Kərəmin atının sol qoluna dəydi. Kəhər büdrəyib axsamağa başladı. Kərəm az qaldı yəhərdən yerə yıxılsın. «Ay zalım bu heyvanın nə günahı?!» – deyə düşünən Kərəm hiss elədi ki, at artıq qaça bilmir, onu yarı yolda qoyacaq. Bunu görən pristav Yüzbaşov mənalı-mənalı qımışaraq atının sürətini bir az da artırdı. O, Kərəmi özü tutmaq istəyirdi. Lakin atı yaralanan Kərəm özünü itirmədi. Yəhərdən cəld yerə atılmağı ilə onunla yanaşı çapan Balasöyünün atının tərkinə sıçramağı bir oldu. Yaralı kəhər bunu gözləyirmiş kimi ayağı yenə sərpdi və bu dəfə o, dizlərini büküb böyrü üstə uzandı. Kərəm geri baxanda gördü ki, pristav xeyli arxada qalıb… Yaralı atı isə ulğun kolunun yanında yerə yıxılmışdır.

      Güllə açıldı, kəhər kişnədi. Atın yalmanına yatıb dabanları ilə onu daha da cuşa gətirən Balasöyün dönüb geri baxdı.

      – Səni belə qəddar bilməzdim dayıoğlu, o səkil ata necə qıydın?

      – Kərəm köksünü ötürdü:

      – Namərdlər yaralı atın yalmanını, quyruğunu qırxarlar. Namussuz yaşamaqdansa, namuslu ölmək daha yaxşıdır.

      Onlar meşə ilə xeyli yol gedib «Qala bozu»ndan aşağılarda Kürə endilər. Suları yara-yara o taya keçib Ceyrançölə qalxdılar.

      Balasöyün təklif. elədi ki, buradan bir baş Biləndərlilərin yatağına getsinlər. Kərəm razı olmadı.

      – Ora bir az uzaqdır, – dedi – gözdən tez iraq olmalıyıq. Yaxşısı budur, Qara Kazım oğlu Qəhrəmanın yanına gedək.

      – Hə, nə olar, o da etibarlı, ehtiyatlı adamdı. Əlindəki tüfəngi dizləri üstünə qoyan Kərəm sözünə davam etdi:

      – O, həm bizə bir az güllə verər, həm də bir-iki gün onun yanında qallıq. Sonra da allah kərimdir.

      Balasöyün əlavə etdi:

      – Gürcüstana gedərik, o tərəflərdə dost-tanış çoxdur.

      – Faxralıda Güllər tayfasından Dəli Hüseyn adlı canlara dəyən mənim də bir çoban dostum var. – dedi Kərəm.

      Sonra araya bir qədər sükut çökdü. Kərəm bu sükutda öz hərəkətinin aqibətini düşünür və düşündükcə də qarşısına cavabı çətin tapılan suallar çıxırdı. Balasöyün də beynində çaxnaşan dumanlı fikirlər əlində əsir-yesir qalmışdı.

      – Belə çıxır ki, daha bu gündən biz ev eşik qohum-əqrəba üzünə həsrət qalacayıq?!

      Kərəm ağır-ağır başını tərpətdi. Lakin o hələ bilmirdi ki, qarşıda onu. qaçaqlıq həyatının nə kimi çətinlikləri gözləyir?

      …Bu gün atasının üçü idi. O isə bu mərasimdə iştirak edə bilmədiyi üçün özünə yer tapa bilmirdi.

      – Ürəyim az qalır partlasın. Heç belə də iş olar? İndi bütün qohum-əqrəba qəbir üstə çıxıb. Biz isə əli-ayağı bağlı dustaq kimi burada qalmışıq. Bir dəli şeytan deyir, dur birbaş yollan qəbiristanlığa.

      Dostu Qara Kazım oğlu Qəhrəman məsləhət gördü.

      – Yox, divanla divanlıq eləmək olmaz… Səbr elə. Dədələr deyib ki, «Səbr salamatlıqdır».

      Balasöyün sözə qüvvət verdi:

      – Qəhrəman düz deyir, səbr elə, özünü ələ al. Qoy şər qarışsın, qaranlıq düşsün. Qəbir üstə biz də gedərik.

      Kərəm əlacsız, acizanə bir halda başını buladı.

      – Bu nə işdi biz düşdük…? Balasöyün dedi:

      – Dayoğlu, özün yaxşı bilirsən ki, bu zamana bizə ögeydir. Gec-tez belə olmalıydı. Ya dustaqlıq, ya qaçaqlıq!

      Kərəm hər şeyi ölçüb-biçmiş kimi xəyaldan ayıldı. Onda sanki birdən-birə bir dönüş əmələ gəldi.

      – Madam ki, iş belə gətirdi, bu gündən mən də onlara .divan tutacam. Qoy indi qabağımda dursunlar! Bu qoca dünya yarış meydanıdır…

      …Gündüzlər harasa çəkilən payız buludları axşam düşən kimi sanki qeybdən peyda olur və göy üzünü qalın tülə bürüyürdü. Bu gecə də qaranlıq idi. Ay yalnız hərdən buludların seyrək yerlərindən zəif şölə saçırdı. Ətrafdakı başdaşları ayin zəif işığında elə bil qəbirlərdən qalxan ölülərin qaraltısı idi. İki-bir, üç-bir baş-başa verib bir-birilə nə haqdasa xısınlaşırdılar. Lakin Kərəmgilin gözləri qaranlığa alışmışdı. Qəbiristanlıqda hər şeyi aydınca seçirdilər.

      Kərəm atasının qəbri üstündə diz çöküb için-için ağlayır və ürəyində: «Sən mənim allahım, dayağım idin, ata. Bizi bizdən heç bir qüvvə ayıra bilməzdi, əmbə bu zəmanə, bu zəmanənin İsrafil ağaları ayırdı. Mən onu belə namərd bilməzdim. Sənə onun gülləsi dəydi… Bağışla, qəbrin üstünə gündüz gələ bilmədim. Onlar məni də eldən-obadan didərgin eləyib qaçaq saldılar… Qəbrinə and içirəm, bir qanına min qan alacam!»

      Birdən qəbiristanlığın hansı səmtindənsə bir şıqqıltı eşidildi. Bir əlində silah, bir əlində cilov qəbrin ayaq tərəfində kədərli halda dayanan Balasöyün səsə diqqət kəsildi. Bu nə idi, kim idi? Aşağı əyilib Kərəmi dümsüklədi. Və pıçıltı ilə dedi:

      – Şıqqıltı eşidildi, deyəsən bizi izləyirlər? Xəyaldan ayılıb başını yuxarı qaldıran Kərəm də ətrafı dinşədi. Amma bir səs-səmir gəlmədi. Qəbiristanlığı yenə sakitlik bürüdü. Lakin aradan bir az keçmiş at xoflanmış kimi orxandı. Qulaqlarını şəkləyərək içini arıtlayırmış kimi СКАЧАТЬ