Uşaqlıq. Yeniyetməlik.... Лев Толстой

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ style="font-size:15px;">      Nahardan sonra biz hamılıqla ova getdik. Bütün ailənin, xüsusən də anamızın bizimlə gəlməsi ovu çox maraqlı və yaddaqalan elədi.

      Katenka

      Biçinin qızğın vaxtı idi. Göz işlədikcə uzanan zəminin bir ucu gedib meşəyə dirənirdi. Meşə o zaman mənə ən uzaq, əsrarəngiz yer kimi görünürdü. Mənə elə gəlirdi, meşənin o tərəfi ya dünyanın axırıdır, ya da o tərəflərdə insan yaşamır.

      Ovdan sonra biz, yəni uşaqlar qayınağacıların altına döşənmiş xalçanın ətrafında dövrə vurub əyləşmişdik. Dondurma və meyvə yedikdən sonra ayağa qalxıb oynamağa getdik. Oynadığımız vaxt Lyuboçka sanki meyvə dərirmiş kimi ağacın yarpağını qopardı. Elə həmin andaca dəhşət içində çığıraraq onu yerə tulladı: yarpağın üstündə iri qurd var idi. Bununla da oyunumuz qurtardı, hamımız baş-başa verib bu nadir şeyə tamaşa etməyə başladıq.

      Mən Katenkanın çiyni üstündən baxırdım. Katenka qurdu yarpağın üstünə qaldırmağa çalışır, yarpağı onun qabağına tuturdu. Birdən yel əsib Katenkanın ləçəyini qaldırdı və onun ağappaq boynu göründü. Mən artıq qurda yox, Katenkanın çiyinlərinə baxırdım və birdən özümü saxlaya bilməyib onun çiynindən öpdüm. Katya dönüb mənə baxmadı, lakin onun boynunun və qulaqlarının qızardığını gördüm. Volodya başını qaldırmadan nifrətlə dedi:

      – Bu nə nəzakətsizlikdir?

      Mən isə kövrəlmişdim, gözlərimi Katenkadan çəkmirdim. Onun təravətli ağ üzünə baxmağa artıq çoxdan adət etmişdim və bu üzü həmişə sevirdim; lakin indi onu daha artıq sevdim.

      Biz böyüklərə yaxınlaşanda atam bildirdi ki, Moskvaya səfərimiz anamın xahişi ilə sabah səhərə təxirə salınıb. Bu isə bizi çox sevindirdi.

      Mənim atam necə adam idi?

      Atam boy-buxunlu, xırda addımlarla iti yeriyən, tez-tez çiynini çəkən, balaca gözləri həmişə gülümsəyən, başının ortasında böyük dazı olan qartalburunlu bir adam idi. Göz açıb atamı belə görmüşdüm.

      O, adamlarla münasibətdə üstünlük qazanmağı bacarırdı. Heç vaxt kübar bir adam olmamışdı. Amma yüksək təbəqədən olan adamlarla gözəl əlaqələr qurmaqda, onların hörmətini qazanmaqda məharət sahibi idi. Bu əlaqələrin bir qismini anamla qohumluğu, bir qismini gənclik yoldaşlarının sayəsində əldə etmişdi. Ancaq yoldaşlarının rütbəcə yüksəldiklərinə, özünün isə istefaya çıxmış qvardiya poruçiki5 qaldığına görə ürəyində onlara qəzəblənirdi. Sabiq hərbçilər kimi o da dəblə geyinməyi bacarmırdı; lakin bunun əvəzində orijinal və səliqəli geyinirdi. O, həssas və kövrək adam idi. Çox vaxt ucadan kitab oxuyanda həyəcanlı bir yerə çatarkən səsi titrəməyə başlayır, gözləri dolur, kədərlənib kitabı bir kənara qoyurdu. Atam musiqini sevir, fortepianoda çalmağı bacarırdı. Onun nə əqidəyə qulluq etdiyini bir Allah bilirdi. Yəqin, o qədər xoşbəxt idi ki, buna zərurət hiss etmirdi.

      O, söhbətcil adam idi. Eyni bir hadisəni sevimli bir şıltaqlıq və pis bir alçaqlıq kimi nağıl etməyi bacarırdı.

      Məşvərət

      Biz evə çatanda şər qarışırdı. Anam royalın arxasında əyləşdi, biz uşaqlar isə kağız, karandaş götürüb şəkil çəkməyə başladıq. Çəkdiklərim xoşuma gəlmədi. Kağızı hirsimdən cırıb kresloda mürgü vurmağa getdim.

      Anam öz müəllimi Fildin ikinci konsertini6 çalırdı. Mən mürgüləyə-mürgüləyə cürbəcür şeylər xatırlayırdım.

      Kabinetə açılan qapı mənimlə üzbəüz olduğundan Yakovun və əyninə kaftan geyinmiş bir neçə saqqallı adamın oraya girdiyini gördüm. Qapı onların dalınca dərhal örtüldü: «Hə, məşvərət başlandı!» – fikirləşdim. Mənə elə gəlirdi ki, indi dünyada bu kabinetdəkindən vacib söhbət ola bilməz. Evdəkilərin kabinetin qapısı ağzında, adətən, pıçıldaşmağı, barmaqlarının ucunda yeriməyi mənim fikrimi bir daha möhkəmləndirdi. Kabinetdən atamın gur səsi eşidilirdi. Karl İvanıç əlində kağızlar barmaqlarının ucunda, lakin qaşqabaqlı və qətiyyətli bir görkəmdə yaxınlaşıb qapını yavaşca döydü. Onu içəri buraxdılar və qapı təkrar örtüldü.

      «Kaş bir bədbəxtlik üz verməsin, – fikirləşdim. – Karl İvanıç hirslidir, nə desən eləyər…»

      Mən yenə mürgülədim.

      Ancaq heç bir bədbəxtlik üz vermədi. Bir saat sonra çəkmələrin cırıltısı məni oyatdı. Karl İvanıç göz yaşlarını yaylığı ilə silərək kabinetdən çıxıb burnunun altında nə isə donquldana-donquldana yuxarı getdi. Atam da onun arxasınca kabinetdən çıxıb qonaq otağına keçdi.

      O, əlini anamın çiyninə qoyub şən bir səslə dedi:

      – Bilirsən, mən bu saat nə qərara gəldim?

      – Nə qərara gəlmisən, dostum?

      – Karl İvanıçı uşaqlarla birlikdə aparıram. Arabada yer var, uşaqlar ona, o da uşaqlara öyrəşib, ildə 700 manat isə elə bir şey deyil.

      – Çox şadam, – anam dedi. – Onun da, uşaqların da yerinə çox şadam. O, yaxşı qocadır.

      Karl İvanıç əlində kağız içəri girəndə bizim evdə gördüyü bütün ədalətsizlikləri atamın hüzurunda bəlağətlə ifadə etmək, ürəyini boşaltmaq niyyətindəymiş; lakin «Uşaqlardan ayrılmaq məni çox kədərləndirəcəkdir» deyəndə tamamilə çaşmış, səsi titrəmiş və dama-dama yaylığını cibindən çıxarmalı olmuşdu.

      O, ağlaya-ağlaya demişdi:

      – Bəli, Pyotr Aleksandrıç, mən uşaqlara o qədər isinişmişəm ki, onlarsız qala bilmərəm. Yaxşısı budur, sizə maaşsız qulluq edim.

      Atam əlini onun çiyninə vurmuşdu:

      – Siz kədərlənirsiniz, ancaq sizdən ayrılmaq mənim üçün daha kədərlidir. Mən fikrimi dəyişmişəm.

      Şam yeməyinə az qalmış Qrişa içəri girdi. O vidalaşmağa gəlmişdi, sabah səhər yoluna davam edəcəkdi. Mən Volodyaya göz vurub dedim ki, əgər Qrişanın zəncirlərinə baxmaq istəyirsənsə, gedək anbarda gizlənib onu güdək. Oradan hər şeyi görərik. Volodya gedib qızları çağırdı və biz yuxarı çıxdıq.

      Qaranlıqda qorxumuzdan bir-birimizə sığınmışdıq. Qrişa bizdən sonra içəri girdi. Dua oxuya-oxuya əsasını bir küncə qoyub soyunmağa başladı. Sonra çarpayının hər tərəfinə xaç çəkdi, köynəyinin altındakı zəncirlərini düzəltdi.

      Anbara girəndə şənlənib güləcəyimi güman СКАЧАТЬ