İtmiş dünya. Артур Конан Дойл

Чтение книги онлайн.

      IV FƏSİL

      ÖMRÜMDƏ BELƏ ŞEY EŞİTMƏMİŞƏM

      İçəri təzəcə girmişdik ki, missis Çellencer yemək otağından çıxdı. İti addımlarla yeriyib professorun yolunu kəsdi. Yaman qəzəblənmişdi. Xeyli arxada gəldiyimdən məni görmədi. Çıxıb getdiyimi zənn etdiyi üçün ərinin üstünə qışqırdı:

      – Sən vəhşisən, Corc! De görüm, o nəcib gəncə nə elədin?

      Professor arxaya işarə edib:

      – Budur, – dedi, – şad-xürrəm arxamca gəlir.

      Qadının yanaqları qızardı.

      – Bağışlayın, – dedi, – sizi görmədim.

      – Narahat olmayın, xanım, hər şey qaydasındadır.

      – Gör bir o səni nə kökə salıb?! Corc, sən çox yaramaz adamsan. Davasız ötüşmürsən. Hamı sənə nifrət edir. Daha səbrim tükənib. Bəsdir!

      – Siz həqiqətən də çox dözülməz adamsınız, – dedim.

      O şaqqanaq çəkib ucadan güldü.

      – Deyəsən, qabaqcadan görüşüb məsləhətləşibsiniz, – dedi.

      Sonra qəflətən susaraq gah mənə, gah da arvadına baxdı:

      – Yersiz zarafatım üçün məni bağışlayın, cənab Meloun. Sizinlə çox ciddi işim var. Sən isə, hörmətli həyat yoldaşım, çıx get və narahat olma, – deyib əllərini arvadının çiyninə qoydu. – Hər şey yaxşı olacaq. Qorxmaq lazım deyil.

      Sonra mənə tərəf çevrilib:

      – Hə, cənab Meloun, – dedi, – xahiş edirəm, dalımca gəl.

      Biz on dəqiqə bundan əvvəl xoruz kimi döş-döşə gəlib savaşdığımız otağa girdik. Professor qapını arxamızca bağlayandan sonra yumşaq kürsüdə yer göstərib mərmər siqar qutusunu mənim tərəfimə çəkdi.

      – Zəhmət olmasa, siqar götürün, – dedi, – əsəbləriniz sakitləşəcək… İndisə rahat oturub diqqətlə mənə qulaq asın. Sualınız olsa, yadınızda saxlayın, hər şeyi danışıb qurtarandan sonra sualınızı verərsiniz. Əvvəlcə sizi buradan qovub təzədən evə dəvət etdiyimin səbəbini deyim. Səbəbi odur ki, siz həmkarlarınızdan fərqlənirsiniz, mehriban və xeyirxah adamsınız, həqiqətpərəstsiniz. Fikirləşdim ki, bir-birimizlə daha yaxından tanış olaq.

      Sonra stolun üstündəki kağızların, kitabların və cədvəllərin arasında eşələndi. Nəhayət, əzilib yöndəmsiz şəklə düşmüş, vərəqlərinin kənarı yeyilmiş bir rəsm dəftərini mənə göstərib dedi:

      – Sizə Cənubi Amerika haqda danışacam. Sözümü axıra çatdırana qədər səbirlə dözün. Heç nə soruşmayın. Onu da deyim ki, burada eşitdiklərinizi qəzetə verməyəcəksiniz. Bunu sizə qadağan edirəm. Aydındır?

      – Aydındır, söz verirəm.

      – Çünki haqqında danışacağım məsələ hələlik tam öyrənilməyib. Zənnimcə, iki il əvvəl Cənubi Amerikaya getdiyimi artıq bilirsiniz. Uolleslə Beytsin nəzəri müddəalarının doğruluğunu yoxlamaq üçün onlar kimi Cənubi Amerikaya gedib orada xüsusi təcrübə aparmalıydım. İş elə gətirdi ki, tədqiqat obyektim birdən-birə dəyişdi. Heç kimin görmədiyi, tanımadığı xırda çayların töküldüyü Amazon çayının hövzəsi və ona bitişik sahələr hələ ki tam öyrənilməyib. Odur ki yazdığım kitabın bir neçə fəslini oradakı heyvanlar aləminə həsr etmək istədim. Uzun müddət orada qalaraq mənə lazımlı şeyləri öyrənib geri qayıtdım. Geri qayıdarkən bir hindi kəndində gecələdim. Çayboyu yuxarı qalxarkən Kyukama tayfasından olan həmin hindilərdən bəzisini müalicə etmişdim, odur ki qayıdanbaş intizarla yolumu gözlədiklərini biləndə təəccüblənmədim. İşarələrindən belə başa düşdüm ki, xəstələri var. Qəbilə başçısının arxasına düşüb bir komaya girdim. Lakin artıq gec idi, xəstə keçinmişdi. Ən təəccüblüsü budur ki, o, hindi deyildi, ağdərili idi. Əynindəki paltar cırılıb əsgiyə dönmüşdü. Hiss olunurdu ki, başına çoxlu müsibətlər gəlib, hədsiz məşəqqətlərə sinə gərib. Məlum oldu ki, yerlilər onu tanımırlar.

      Bu adamın yol kisəsi taxtın böyründə, yerdə idi. Mən kisəni açıb içinə baxdım. Kisənin iç tərəfinə, boğaza yaxın hissəsinə aşağıdakı sözlər yazılmışdı: “Mepl Uayt, Leyk-avenyu meydanı, Detroyt, Miçiqan”.

      Kisənin içindəkilərdən məlum oldu ki, o, səyyar rəssam imiş. Mərhumun kisəsində rəng qutusu, bir neçə fırça, mürəkkəbqabının üstündə gördüyün əyri sümük, rəngli təbaşirlər, çayın ümumi mənzərəsi çəkilmiş rəsmlər, revolver, bir neçə güllə və Baksterin “Güvələr və kəpənəklər” adlı kitabı var idi.

      Çevrilib getmək istəyirdim ki, amerikalının cibindəki bir şey diqqətimi cəlb etdi. Bu, əzilib yöndəmsiz hala düşmüş, qırışmış rəsm dəftəri idi. Bax, budur… O vaxtdan bəri dəftəri göz bəbəyi kimi qoruyuram. Buyurun, baxın, içində nə olduğunu öz gözlərinizlə görün.

      Mən dəftəri çox möcüzəli bir şey görmək ümidi ilə açdım, lakin ümidim doğrulmadı, ilk səhifəyə kök kişi şəkli çəkilmişdi. Şəklin altında “Cimmi Kolver poçt gəmisində” sözləri yazılmışdı. Sonrakı şəkillər heyvanlar aləminə aid idi; məsələn, “Lamantin suyun içində”, “Tısbağalar və onların yumurtaları”, “Qara aquti palma ağacının altında” adlı şəkilləri yada salmaq kifayətdir. Nəhayət, xarici görkəmləri ilə adamda ikrah oyadan sürünənlərin şəkillərini gördüm. Bir şey başa düşməyib dedim:

      – Bəyəm bunlar timsah deyil?

      – Yox! Alliqatorlardır! Cənubi Amerikada timsahlar yaşamır.

      – Siz məni başa düşmədiniz. Dediyim budur ki, burada heç bir qeyri-adilik görmürəm.

      O СКАЧАТЬ