Архитектуравий лойиҳалашнинг ижтимоий асослари. Ибадулла Самандарович Байджанов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ реконструкция қилишни талаб қилиши мумкин. Кўп қаватли бинолар, йўллар, кўприклар, мавжуд шаҳар тузилмалари шаҳарлар ва аҳоли пунктлари тизимининг янада ривожланишига таъсир қилади. Aрхитектура ва шаҳарсозликнинг ўзига хос ижтимоий дастури билан бир қаторда, тош ва бетонда амалга оширилган ўтган ижтимоий дастурлар янги даҳоларни қабул қилишга таъсир қилади.

      Биз бу ҳолатда «бошланғич вазият» нинг таъсири, шаҳар меросхўрлиги ҳақида гаплашамиз. Бироқ, бу ерда ўтмишдаги замонавий қарорларнинг ижтимоий ҳолатини кўриш керак. Бинолар ва шаҳарлар архитектураси нафақат амалий ҳаётий функцияларни амалга ошириш учун асос бўлади, балки маънавий фаолият, дунёқарашнинг шаклланиши, яшаш жойи, иши, таътили ёки шахсини аниқлаш шартлари бегоналаштириш меъморчиликнинг инсонга таъсирининг бу томони мафкуравий ва психологик таъсирнинг муҳим бўлими, ижтимоий фаол ижодий шахсни тарбиялашдир.

      Яшаш муҳитини яратиш орқали, инсон табиий кўпайиш жараёнларини тобора бузиб, ҳудуднинг табиий ресурсларини ўзлаштиради. Экологик вазиятнинг ўзгариши – шаҳарсозликнинг ижтимоий воқеликка таъсирининг бир жиҳати (одатда салбий). Шунга кўра, табиий муҳитни муҳофаза қилиш ва кўпайтириш бўйича шаҳарсозлик чора -тадбирлари жуда муҳим ва ижтимоий аҳамиятга эга. Aрхитектура ва шаҳарсозлик дизайнининг ижтимоий жараёнларга таъсирининг муҳим жиҳати унинг қурилиш ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва режалаштиришдаги роли билан белгиланади.

      Гап қурилиш ишлаб чиқаришининг жойлашуви, унинг тузилиши ва ривожланиш суръатлари, ишчи кучи ва минерал-хом ашё базасига бўлган эҳтиёж ва бошқалар билан боғлиқ, нафақат қурилиш, балки кенгроқ техник чора -тадбирлар. Aрхитектура бинолар ва иншоотлар, йўллар, шаҳарларнинг ишлаши билан боғлиқ коммунал хизматларнинг барча соҳаларига бевосита таъсир қилади. Шундай қилиб, ижтимоий рол меъморчиликни ва шаҳарсозликнинг кўп йўналишларда амалга оширилади, Шунга кўра, қабул қилинган қарорлар самарадорлигини баҳолашнинг турли жиҳатлари ҳақида гапириш мумкин: ижтимоий ва функционал, иқтисодий, экологик, эстетик, ижтимоий-маданий. Aрхитектура социологияси қабул қилинган дизайн қарорларининг асосини ташкил этувчи ижтимоий баҳолашнинг бутун мажмуасини кўриб чиқади. Шу билан бирга, ечимларнинг техник -иқтисодий баҳоси алоҳида ажратилган, бу қурилиш самарадорлиги ва эксплуатацион ҳаражатларни белгилайди. У мустақил фаннинг мазмунини – иқтисодиётни ташкил қилади.

      Қурилиш таъсири ва ҳаражатларнинг бундай бўлиниши, эҳтиёжларнинг техник ва иқтисодий кузатувининг ижтимоий таъсирининг устуворлигини баҳолаш билан боғлиқ бўлиб, у кўп ҳолларда жиддий меъморий муҳитнинг дангасалигига олиб келади, истеъмол қилишда йўқолган энг муҳим вазифа- иқтисодий ва ижтимоий эффект кўрсаткичлари, меъморий қурилиш самарадорлиги кўрсаткичларини зарур бўлган мураккаб ижтимоий тушунтиришлар билан таққослашга эришиш. Бундай асослашнинг меъморий ва шаҳарсозлик асосларининг аниқлиги, характерли СКАЧАТЬ