ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ. Акмал Саидов
Чтение книги онлайн.

Читать онлайн книгу ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ - Акмал Саидов страница

Название: ГЁТЕНИНГ ЗАКОВАТ ХАЗИНАСИ

Автор: Акмал Саидов

Издательство: Yangi asr avlodi

Жанр:

Серия:

isbn:

isbn:

СКАЧАТЬ хазинаси

      «Аслида биз іайратга тушадиган нарсаларнигина єїишимиз зарур», деган эди жаіон адабиётининг буюк намояндаси Йоіанн Вольфганг Гёте. У бутун умр єзининг ана шу пуріикмат даъватига їатъий амал їилган. Яъни, наинки Ўарб, балки Шарїда іам маълуму машіур бєлган мутафаккир шоирларнинг сара асарларини топиб єїиган ва іар гал бундай мароїли мутолаадан ниіотда таъсирланган, чексиз іайратга тушган.

      Табиийки, Гётенинг єзи іам Ўарб ва Шарї мамлакатларидаги миллионлаб мухлисларини іали-іануз іаяжонга солиб келаётган «Фауст», «Ўарбу Шарї девони», «Ёш Вертернинг изтироблари» каби шоі асарларини яратган. Бир-биридан дилбар шеърлар ёзган.

      Айниїса, мумтоз немис шоири єзининг машриїзаминга бєлган іурматини, Саъдий, Іофиз, Хайём, Жомий, Навоийларга муіаббатини ёлўиз ижодида эмас, балки кєпїиррали фаолиятида, іаёт ва тафаккур тарзида іам намоён эта олган. Севимли шоирларимиздан бирининг таъбири билан айтганда, Гёте Саъдий каби жаіонгашта, Жомий каби пири муршид, Навоийдек давлат арбоби ва Іофизу Хайём каби девонаваш їалб эгаси бєлган.

      Гётенинг Шарїїа бу їадар яїинлиги, Шарї адабиётига бемисл меіру муіаббати ва юксак эітироми, Шарї зиёлилари, шу жумладан, єзбек ижодкорларининг эътибори марказидан четда їолмади, албатта. Унинг асарларини ХХ аср єрталаридан бошлаб даставвал рус тили орїали єзбекчага таржима їилишга киришилди. Бунда Маїсуд Шайхзода, Шукрулло, Эркин Воіидов каби іассос шоирларимизнинг хизмати катта бєлганини таъкидлаш жоиз.

      Кейинчалик Садриддин Салим Бухорий, Пошо Али Усмон, Янглиш Эгамова, Носир Муіаммад каби фидойи шоиру олимларимиз, моіир таржимонларимиз ташаббуси билан Гёте асарларини бевосита аслиятдан – немис тилидан єзбек тилига єгириш тажрибасига єтилди.

      Энг муіими, истиїлол даври айнан бир асарнинг фаїат битта таржимасинигина нашр эттиришдек эски тузумдан мерос маънавий їатаўонга чек їєйди ва муайян асарнинг бир неча ижодкор томонидан мустаїил таржима їилиниши ва нашр этилиши учун йєл очди. Єз навбатида, бундай таржимачилик миллий маънавиятимиз хазинасидан жой олаётган жаіон адабиёти дурдоналарини – аслиятга яїинлигини таъминлаб, барча їирраларини имкон їадар саїлаб їолган іолда – бадиий нафис, фалсафий теран асарларни єзбек китобхонига туіфа этиш учун зарур шарт-шароит яратди.

      Їєлингиздаги китоб уч їисмдан иборат бєлиб, дастлабки їисмдан немис ёзувчиси Клаус Зееіафернинг Гёте іаёти ва ижодига оид биографик асарининг таржимаси єрин олган. К.Зееіафер (1947 йилда туўилган) Германия Ёзувчилар уюшмаси, шунингдек, Гёте ва Шерлок Холмс жамиятларининг аъзосидир. У кєплаб журналистик ва адабий-бадиий асарлар, салмоїли антологиялар яратган.

      К.Зееіафер єз ижодий фаолияти давомида, жумладан, Гётега баўишлаб бир їанча асарлар эълон їилган. Унинг илк бор єзбек тилида нашр їилинаётган ушбу рисоласи 1999 йили Бонн шаіридаги «Интер Национес» нашриётида чоп этилган. Бу асар єзининг їизиїарли, їисїа ва ихчам ифода усули, равон тили билан ажралиб туради.

      Гёте бир єринда: «Турли-туман тарбиявий іикматлар ва іикматли сєзларни тєплаш тенгсиз давлатдир», деган эди. Даіо шоирнинг чуїур фалсафий мушоіадаларга, фаннинг жуда кєп соіаларига оид їимматли маълумотлар, талїин ва ечимларга бой іикматли сєзлари унинг їомусий билимли, тафаккур їамрови кенг ва тахайюл парвози юксак ижодкор бєлганини кєрсатади.

      Кези келганда, Гётенинг кєплаб боїий асарлари їатори унинг їаламига мансуб іикматли сєзлар іам жаіонда мутахассис ва мухлисларнинг доимий эътибори ва эітиромига сазовор бєлиб келаётганини таъкидлаш єринлидир. Юїорида зикр этилган рисолани ва ушбу нашрнинг иккинчи їисмида жамланган Гёте іикматларини немис тилидан бевосита єзбекчага єгирган таржимон Мирзаали Акбаров іам ана шундай мутахассису мухлислар сирасига мансуб, десак, янглишмаймиз.

      М.Акбаров бундан бир неча йил илгари Германияга ижодий сафари давомида буюк шоир ва мутафаккирнинг 1833 йилда чоп этилган «Maximen und Reflexionen» («Іаёт їоидалари ва хулосалари») асари билан танишиб, єзида салкам 2 мингта афоризмни мужассам этган мазкур тєпламни илк бор єзбек тилига таржима їилгани ва «Іикматлар хазинаси» (Тошкент, «Шарї», 2008) номи билан китоб іолида нашр эттиргани бу фикримизни тасдиїлайди.

      Энди эса їанчадан-їанча китобхонларни икки юз йилдан зиёд ваїт давомида іайратга солиб келаётган ва неча юз йиллар мобайнида яна іайратга соладиган, шаклан ихчаму мазмунан ўоятда салмоїдор Гёте іикматларининг давоми билан танишиш имконига мушарраф бєлиб турибмиз.

      Гёте іаёти давомида табиатшунослик, жамиятшунослик, физика, кимё, биология, зоология, адабиёт ва санъат, ранг-тасвир соіаларига їизиїиб, бу йєналишларнинг барчаси бєйича маълум маънода єз їарашларига эга бєлган. Эътиборли жиіати – унинг ана шу турли-туман мавзулардаги пурмаъно фикрлари умуман эскирмаган. Аксинча, латиф ва іаїїоний іикматларни мутолаа їилиш асносида, улар айни бугунги давр руіини єзида ёрїин акс эттириб турганини іис этасиз.

      Китобнинг учинчи їисмидан Гёте їаламига СКАЧАТЬ