Die ongelooflike onskuld van Dirkie Verwey. Charl-Pierre Naudé

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ met hul posisionering in die kwynende dag, maar dis maar my manier van dink.

      “This is South Africa’s road into Africa,” het Jackson met groot stelligheid verklaar. Soos die donker sak, het die blinkvuur se flitse skerper geword. “It comes from somewhere, these miracles, you know,” het hy eenkeer in die padkamp se plankkroegie, Die Stage, gesê.

      Jackson het Dirkie se bakkie gesien stilhou. “Ek het gesien hoe sy gesig ophelder toe hy die aankomeling sien. Hy het onmiddellik by die Dodge ’n draaitjie gegooi. Die ou het te kere gegaan soos ’n seremoniemeester,” het Rooiperd vertel.

      “God blimey!” het die padingenieur uitgeroep, sy stem weggeslaan. “God blimey!” Die koppe in die ander karre het gedraai.

      Jackson het sy wortelkleurige boskasie dieper by die oop bakkievenster ingedruk. En blitsvinnig, weer uit. “There’s nobody in here! There is damn bloody nobody inside!” Hy het meegevoer geraak.

      Hy het agtertoe gesteier, weg van die bakkie, om bietjie afstand te kry. Jackson was ’n man van afstande, ’n padingenieur immers. Hy het sy blik steeds vasgenael op die Dodge-bakkie gehou.

      Aan dié soort ding was Dirkie gewoond, het Alwyn aan my gesê, want sy broer het iets daaroor laat val. Net soos hy gewoond was aan sy pa se bevliegings.

      “Die ou het vir Jackson gewuif,” volgens Rooiperd, “eers met klein sirkeltjies en toe groteres. Ek self kon Verwey net vaagweg sien, maar ek was natuurlik gewoond aan hoe om te kyk. Mens moes jou oë op skrefies hou, en nooit teen die lig inkyk nie. Dan sou jy hom makliker raaksien, ja.”

      Vir die ander mense was Dirkie ou nuus. Maar Jackson het dit nog nie voorheen aanskou nie. “Die inkennige een,” het Rooiperd oor Dirkie gemompel. Skroomvallig, staan dit in die woordeboek.

      Toe Dirkie sy bakkie aanskakel om weer ry te kry en dit beweeg sonder ’n bestuurder in, het Jackson byna flou geword. Hy het die voertuig hangmond aangegaap, die openbaring het duidelik in sy gelaat gesit. “I see him now! Damn bloody blimey!” Die mense in die karre het héérlik gelag.

      ’n Bietjie later het Dirkie die bakkie onder die Bandjiese se wilgers by die dammetjie ingetrek en oor die grasperk geloop na waar Anna op die stoep gestaan het. “Ek het hom agter die gaas ingewag,” het sy vertel. “Ék kon hom altyd van ver sien aankom.”

      8

      MY EIE ONDERSOEK

      Laat Mei 1973

      Die Bandjiese se huis was ’n eenvoudige, vierkantige boerehuis met twee baksteenskoorstene aan weerskante van die lang nok. Een het die woonkamer, die ander een die kombuis bedien. Die twee tuite herinner mos aan groen teepotjies. Die opstal het aan drie kante stoep gehad met gaas toegemaak, en ’n afgewitte steenmuurtjie aan die voorkant weerskant van die inloophek. Die werf was op ’n oopte geleë langs ’n windpomp en ’n ronde dam, en met groen bome omsoom.

      “Hoe verlang ek nie terug na die dae nie, Hermie, voordat alles verlore gegaan het,” het Anna jare later gesê toe die beskawing op die Lyksovlakte bykans heeltemal vergane was.

      Ek het die middag van ons afspraak my fastbackie onder die wilgers ingetrek en met die tuinpaadjie langs die gaasstoep genader. Daar op die gras het sy my ingewag.

      Dit was vieruur, teetyd.

      “Middag, meneer Verdomp,” het sy met ’n groot glimlag gesê. Die blonde storting van hare was op drie of vier plekke met rekband gebind, nie loshangend tot by haar stuitjie nie, en dit was ’n aanduiding dat my besoek as iets ampteliks beskou word. Sy was in ’n gemaklike wit katoenrok tot onder die knieë geklee.

      Ek wou meer hoor oor ’n raaiselgebeurtenis met Dirkie Verwey die aand toe hulle die laaste keer gekuier het, die aand ’n maand tevore nadat hy ’n draai by die blinkvuurligte gegooi het. Sy het my net rakelings daarvan vertel, die dag by my huis toe sy my haar kant van die kerkstorie kom gee het.

      Die betrokke nag was die laaste keer dat Anna en Dirkie mekaar in lewende lywe gesien het. Want in die dae net voor my besoek het die dorpsraad die twee verbied om in mekaar se teenwoordigheid te wees en die ouerpare het baie gewilliglik oor die reëling toesig gehou.

      “Ek sal jou wys waar dit gebeur het, meneer Verdomp,” het sy met ’n ligte bewing in haar stem gesê. Ons het die huis ingeloop. Agter ons het die stoepdeur stadig gekraak en op sy sprieng toegeklap.

      Sy het ’n skepsel babavet op die wange gehad as sy breed glimlag. Maar dié dag was sy senuweeagtig, min geglimlag. Haar stem het my laat dink aan baie dun glas wat wil breek. Haar ruime vlesigheid het sy seker van haar pa geërf, gelukkig nie ook sy hakskene nie. Anna kon haar rondings na willekeur rondskuif en daarom het sy vir my dikwels na ’n ander vrou gelyk, elke keer as ek kyk.

      Ek dink byvoorbeeld aan haar soos sy eenmaal in die meerminposisie op my mat in Steynstraat gesit het, ’n skeen onder ’n kuit ingevou, een van ons teedrinksessies. Sy had beslis iets van ’n vol druiwemandjie wat wag om getiep te word, iets uit Kanaän; ’n ryk oes wat deur ’n gelukkige man nog omgedop sou word.

      En tog kon sy ook lenig en slank lyk, benerig, maer. Soms het die gebeente van haar gesig met die intrek van asem prominenter vertoon. Ek het gedink aan kooltjies wat opvlam in ’n bries.

      Ek was hier om agtergrondmateriaal te versamel vir my begrip van die kerkpetalje. Ek wou meer van Dirkie en Anna se verhouding weet. Boer het my verbied om met sy seun te praat, dus moet ek alles by Anna kry.

      Sy het in die staan haar postuur ’n hele paar maal regop getrek en haar asem hoorbaar uitgestoot, asof sy haar staal vir wat kom.

      Mevrou Bandjies het vinnig kom groet, haar hande pas van die deeg gereinig. Dit kon ek sien aan haar nat vingers wat sy teen mekaar vryf.

      Anna en ek het ’n ruk lank op ’n stemmige afstand van mekaar op die stoep gestaan. Daarna het ons in twee stoffeerstoele gaan sit en wag vir tannie Band om die tee uit te bring. Sy het my van Dirkie se kuiers vertel, hoe hy die bakkie altyd onder die wilgers aan die ander kant van die muurtjie by die tuinhek ingetrek het, hoe sy hom agter die gaas sou inwag, en hoe hy omtrent nooit ’n woord gesê het nie, maar met genoegdoening haar toegelaat het om hom te soen. Toe sy dit sê, fluister sy skielik, vinger op haar mond. “My ma, jy weet.”

      Sy het hom later op die aand van daardie laaste kuier gaan afsien, soos die vorige kere, en sy arm was om haar lyf. Hoe pynlik om aan te hoor.

      Vertel hoe sy met hom gepraat het net soos met ’n kind. “Want dis hoe mens moet praat met Dirkie. Mens herhaal dinge, mens moet ook nie te figuurlik praat nie, meneer Verdomp.”

      “Want wat sal dan gebeur?”

      “Dan sal hy in homself wegsink, in sy gedagtes wegraak, vervaag, actually. Dis net soos die mense sê. Soms het dit vir my gelyk of hy deurskynend raak. Dan kan mens die dinge ágter hom sien deurskyn. Dit was hels uncanny. Ek het eenmaal … Dirkie se hárt gesien.”

      “Maar ek het dit dan nog nooit self gesien nie,” het ek opgemerk. “Dirkie is tog ’n mens soos enige ander?”

      “Maar miskien weet jy nie hoe om te kyk nie,” het sy geantwoord. “En wie is hierdie ‘enige ander’ van wie jy praat? Waarvoor ék bang is … is … dat ons dalk almal bietjie deurskynend is, Hermanus. Alle mense. Ons sien mekaar net omdat ons gewoond is daaraan, en selfs dan nie eens die hele tyd nie.”

      Dit СКАЧАТЬ