Die ongelooflike onskuld van Dirkie Verwey. Charl-Pierre Naudé

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ het gelyk of sy hiperventileer. Weer was die houding en gesigsuitdrukkings dié van ’n volwasse vrou, skrikwekkend beleë.

      “Sy het woorde geuiter wat Frans geklink het. Oud-Frans, nie die moderne taal nie. En frases uit die Vulgaat.” Hy het verduidelik oor wat ek nie kon hoor nie.

      “Dit wou voorkom of sy sinsnedes herhaal wat iemand haar voorsê.” Die taalman het harder gepraat, bo die getjir uit.

      Die kind is beangs, het ek besef. Sy baklei vir haar lewe. Die spyker in die muur waaraan die skildery gehang het, het reg in haar een oog gesteek.

      Haar spraak het op sommige plekke haastiger geword, volgens die taalman. Ek kon dit aflei uit die lipbewegings, die borskas se bewegings.

      Daar was baie ontkennings, die koppie wat gedurig heen en weer draai. “Non, non, non,” het die taalman haar woorde herroep. Dit is Frans vir nee. Ek kon sien hoe sy dié woord aanhoudend prewel. Daar, met haar rug teen ’n muur.

      Die vrou van die huis, die eggenote, was in dié stadium nie meer by ons nie. Sy wou nie die film kyk nie. “Verskriklik,” was haar woord net voor die opname begin draai het.

      En toe “hoor” ek die skrikwekkendste stil gil uit daardie oopgesperde mond, meer as een. Sy het agteroor gebuig en die gille met haar hele lyf uitgestoot. Ek het gevrees dat haar te maer heupbene onder die skamele laprok van haar vlees sal lostrek.

      “Jesus, Jesus,” het dit oor haar lippe gekom. Dié kon ek met gemak liplees. Sy het tjankgeluide soos ’n hond gemaak, volgens die taalkundige, en die trane het gestroom.

      “Dit was asof sy … gebulk het … van die skynpyn.” Ek dag eers hy bedoel pyn wat skyn van die taalmanne se oorbeligting. Maar, ja, goed, dan: wat bestaan en ook nie bestaan nie.

      “Sy het gesê Jesus is haar Saligmaker. Sy het gesê … aan die manier waarop sy haar gesig skuins gedraai het … as jy mooi kyk … dat sy die hemel kan sien en soontoe wil gaan.”

      Toe is daar plotseling die rukkerige swart wat ’n onderbreking in die verfilming aandui. Tjirts-tjirts, maak die projektor.

      “Ons het opgehou verfilm. Om haar uit haar beswyming te probeer kry … Maar ons kon niks doen om haar te help nie. Toe gaan ons maar voort en lê dit alles vas.”

      Só het die taalman lopende kommentaar verskaf. Oor hulle interpretasie van wat hulle gesien het: ’n jong dame in die sestiende eeu se ongeoorloofde verhouding met die seun van ’n edelman, en hoe sy aan die verkeerde kant van die Inkwisisie beland het. Terwyl ek my hart vashou en vasgenael na die geluidlose gebeure kyk wat afspeel teen ’n wit muur. Naby Reddersburg.

      Die film het hervat en ’n manshand het links in die raam verskyn. Met flonkerende knoetse vir ringe aan drie van die vingers. Die hand word vaderlik op Maria se skouer geplaas.’n Kerklike kleed, in terme van die film se atmosfeer?

      Die taalman sien ek leun vorentoe toe die kledingstuk weer in die prentjie kom. “Dit is my kollega se hand. Hy wou haar kalmeer. Hy het dié dag ’n poncho aangehad. Ons was deur die hippies beïnvloed.”

      “Lyk my hy hou van ringe,” het ek afkeurend opgemerk.

      “Die meisies het nie omgegee nie, hulle hou van die dandies.” Die taalman het gegrinnik.

      En toe gebeur iets baie eienaardigs. Die kind se trane droog op. Sy gee ’n paar rukke wat snikke moes gewees het. ’n Serene gelaatsuitdrukking neem oor. Jy sien hoe haar gesig van kleur verwissel, al was die filmkleur net een kleur: bleek.

      Toe beur sy vorentoe, weg van die kussing wat tussen haar rug en die muur ingeskuif was. Haar bene begin bewe. Sy het haar oë styf toegeknyp en haar gesig eenkant toe gedraai, asof sy iets nie wou sien nie. Haar buik maak spasmas, die onsigbare toue trek stywer. Die lesers moet my verskoon, maar ek moes wonder of ek nie ’n orgasme aanskou het nie. Net daar het die film geëindig.

      “Dit was te skielik. Ons was nie daarop bedag nie,” maak die taalman verskoning. Hy is rooi onder sy baard. “Net voor dit het ek die cine op die stoeltjie aan die voetenent van die bed staangemaak. Ek was dus nie meer by die kamera toe … toe dit gebeur het nie.” Hy sluk swaar.

      “Ons het nie weer verfilm nie.”

      Die taalman het die gordyne gaan ooptrek. Dit was nog lig. Vrystaatse laatwinterlig. Die kleur van ou, ou silwer.

      “Sy het uitgebars van die lag, meneer Verdomp. Sy het wraggies van personasie verander, dit was nie meer die martelsessie nie.” Die taalman het opnuut, ná al die jare, uit die veld geslaan gelyk.

      Volgens hom het die kind gesê: “You can tie me up any day.” Die uitspraak was moderne Amerikaans. Sy kon nie ophou sê “My God, my God” nie. En: “That was so li-be-ra-ting!”

      “Sy het gelag … van die verligting!” volgens my oorblufte gasheer. En toe hy omdraai, het hy die oom buite by die stroois se venster gewaar. Soos ek sê, dit was nog lig.

      Ek het instinktief na die venster se kant gekyk. Dit het baie vlugtig vir my gevoel of ek myself daar gewaar.

      “Die donder,” het die taalman bygevoeg. “Hy’t ons afgeloer. Ek is oortuig hy het haar daardie dag in die veld verkrag!”

      Die wete het soos ’n klip tussen ons geval.

      * * *

      Die taalman het opgestaan om die projektor te gaan afsit en toe hy weer plaasneem, was dit met sy stompe ver uitmekaar. ’n Verslaentheid? Terwyl hy met neergesakte skof vooroor leun en sy kneukels kraak. “Wat maak jy van wat jy gesien het, meneer Verdomp?” Sy vraag was wat ek gevrees het.

      “Wel, ek is maar ’n verslaggewer, u weet.” Ek het my klewerige hemp van my bors weggetrek en dit geflap vir ventilasie. Dit het vir my gevoel of ek so pas ’n gru-ongeluk aanskou het.

      “Laat ek jou dan sê wat ék dink.” Die taalman het ’n rukkie lank asem geskep. Dit was teen die tyd bedompig van ons asems in die woonkamer.

      “Ons menslike begrip is te verknog aan die indiwidu as die kroon van die skepping. Ons raak soms ondergedompel in die kollektiewe, wat ons oorspronklike aard is. Hierdie indiwiduele bestaan, dis ’n droom, meneer Verdomp. Die Skepper is veelduidiger as wat ons dink.

      “Dit verbaas my dus nie dat Maria by ’n verdere misterie betrokke geraak het nie, die een van die personasies in die dagboek waarvan jy oor die foon vertel het.”

      Ek het aan my gasheer beduie ek moet nou my diktafoon aanskakel. Anders gaan ek later geen duit hiervan verstaan nie. Hy moet asseblief ’n paar dinge herhaal.

      Toe hy na indiwidue as miere begin verwys, het ek begin kriewel. Miere maak deel uit van ’n miershoop. ’n Miershoop, wat op sy beurt die mensdom versinnebeeld, sien. Kry ek die prentjie? Hy het verwys na die skrywer Eugène Marais, wat ek uit my skooldae ken vir sy gedig “Winternag”. Hy het die naam herhaal: “Eugène S. Marais.”

      Ek het met moeite bygehou.

      “As die indiwidu verswak weens pyn of rampspoedige psigiese faktore, kan sy persoonlike herinneringe plek maak vir kollektiewes wat veel ouer is as hy self.” Aldus die taalman, my “toring van Babel” op daardie dag.

      “’n Mens sal meestal die СКАЧАТЬ