Die ongelooflike onskuld van Dirkie Verwey. Charl-Pierre Naudé

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Ans koer behoorlik ondanks haar ontsteltenis. “Miskien ’n oorsese een. Ten minste vergeet hy van Anna.” Haar geforseerde glimlag probeer iets aan Boer sê oor die silwer randjie van wolke. Hieroor, oor Anna minstens, was sy en haar man dit eens.

      “Hy moet alle tewe los. En méide is teen die wet.” Boer wou die foto by sy vrou afneem, maar sy trek dit weg en hou dit styf teen haar bors. “Jý los dit!”

      Nie sy of Boer het die vrou op die foto geken nie. Agterop was ’n datum van twee jaar vroeër, 1971, en die naam Pofadder geskryf. Hulle het mevrou Katzenjammer daaroor uitgevra, ook die losieshuisbediendes. Niemand het die fotovrou geken of herken nie. Maar almal het uitroepe oor haar voorkoms gemaak.

      “Briedjiet Baardou,” het die een nog kwytgeraak.

      Toe Ans die kofferdeksel toemaak vir die huis-toe-ry-slag, kon sy haar trane nie langer bedwing nie. Haar seun was een stap verder van haar af. Verder van die normaliteit. Verder die niet in.

      “Boer, iets is verkeerd met hom,” het sy buite hoorafstand van haar seun gefluister.

      “Here, vrou, kom jy dit nou eers agter?”

      “Meer as gewoonlik, Boer.”

      Haar man het sy arms onder Dirkie se oksels gaan insteek. “Staan! Jy mors my treingeld.” Hy het Dirkie staangemaak asof hy ’n winkelpop is. Maar stadig het Dirkie weer gaan sit, te futloos vir sy bene.

      Sy oë het begin lewe kry, angstig, onbegrypend, wantrouig, sy ken het opgelig. Ans het by hom gaan kniel, langs die spieëltafelstoeltjie waarop hy op sy boude neergesak het. Sy het haar kop teen hom gedruk en gehuil terwyl Boer ’n sigaret in die tuin gaan opsteek het. Hy het langs ’n roosbedding gestaan en aftik.

      Rooi rose, soos die een wat sy in Dirkie se tas gekry het … Pluk haar seun vir homself rose?

      “Ons het vir jou nuwe klere gebring,” jok Ans tussen haar snikke deur vir Dirkie. “Mansklere, nie rokke nie.” Sy het hom help aantrek.

      Boer het ’n bybetaling gaan maak. Dis toe dat die waansinnige vermoede haar bekruip het. Sy het doelgerig opgestaan en onder Dirkie se goed gaan krap, die kartonlêer oopgeslaan. Die foto van hom was weg! Sy was sprakeloos. Eers later by die huis vertel sy Boer hiervan, die portretgrootte foto wat die vindingryke Engelsman van Dirkie geneem het.

      Op pad kar toe, terwyl hy stram teen sy ouers aangeleun het, het Ans iets uit haar seun se mond hoor kom. Was hy besig om sy sinne te herwin?

      “Het jy gehoor, Boer? Nou net!”

      “Ek het niks gehoor nie. Klim asseblief in.”

      Die woord wat sy gehoor het, was “Maria.”

      Ans het met gemengde gevoelens geglimlag. En met die wegtrek die roos by die karvenster uitgegooi. Dit was voor die besef van wat hierdie Maria werklik nog gaan inhou haar getref het.

      13

      STRELITZIAS UIT DIE VULGAAT

      En toe kry ek die geleentheid om ’n onderhoud te voer met een van die navorsers wat Maria Hakskeen se taalverhuising, soos hy dit genoem het, bestudeer het. Op 5 Augustus 1985. Die man wil nie sy identiteit bekend hê nie.

      Dit was die tweede laaste ding wat ek gedoen het voor ek die Lyksovlakte verlaat het. My koerant het nie meer bestaan nie. Net die vorige week het ek Bloemstad toe gery en met die pakketgeld my hartskar gekoop.

      Dit was ook die laaste dae van die sentrale. Ek het Die Pers gebel, wat my in kontak gesit het met Lantern-tydskrif. Hulle het my ’n nommer gegee. Ja, vertel die taalkundige my toe, hy kan my artikels oor die plaaskind goed onthou. Ons maak toe ’n afspraak.

      Ek het hom op sy plasie naby Reddersburg in die Vrystaat besoek. Die grondpad na die huis het deur twee rye wild waaiende platane gekronkel. Flou skaduwees van die swaaiende takke het heen en weer oor my enjinkap gekaats. My vensters was toe vir die dieseldampe. Dit het pas gereën. Halfvier die middag. ’n Ysige sonnetjie het ’n rits ingehaakte bulte in die verte geskerf, en die paadjie het kwaai na links en regs geswenk. Al met ’n geilerige middelmannetjie langs. Die motor het soos ’n vlot op deinings gevoel, telkens na agter en weer skerp op sy voorste vere gaan lê.

      Die laaste ent het reguit voor my uit gedraf. ’n Ingekampte platdakkie het naderhand opgedoem. ’n Kaalvoet oemfaan het die hek oopgemaak en die taalkundige en sy vrou het my op die sementstoepie van hul woning ingewag.

      Hy was glad nie die hovaardige soort, soos ek hom altyd voorgestel het, nie. Sy vrou had ’n jolige pienk gesig, ’n kort swart kapsel. En sy was bedeeld met middeljarige rondings. Hy was pas afgetree. In kakiekortbroek-en-boshemp. Ondanks die yl lug.

      “Ja, jy het reg gehoor, meneer Verdomp. Daar was nog een, miskien twee personasies van die kind wat ons nie bekend wou maak nie,” het die vroeg afgetrede dosent in vergelykende taalwetenskap my in sy woonkamer vertel.

      Hy het met sy bene oorkruis gesit en na een kant oorgeleun na ’n sytafeltjie om met ’n delikate gebaar sy leë teekoppie op die piering neer te sit. Twee stewige stompe had die kêrel, so in sy laat vyftigs. ’n Ligte kleefbaard, rooibruinerig.

      “Is daar nuwe inligting oor wat van haar kon geword het, meneer Verdomp?” Ek het besluit om niks te sê van wat ek weet nie.

      “Ek sien,” het hy gereageer. Hy het sugtend uit sy stoel opgestaan en twee spoele film uit ’n kartonboks gaan haal wat hy voor my koms op die eettafel gesit het.

      “Ek het albei kere verfilm. Die insidente het kort op mekaar gevolg. Dis die laaste opname waarna ons gaan kyk, en die laaste wat jy daarvan sal sien. Die sendingstasie wil nou die opnames hê. Waar sy skoolgegaan het. Tot by matriek. Sy was later ook onderwyseres daar. Hulle wil dit seker vernietig.”

      Die verfilmings het met die laaste besoek plaasgevind. Dit was met ’n ou cine-kamera opgeneem, van daardie blikgryses met die yspatroon op. Hy het die draaikamera vir my gaan wys net voordat ek later vertrek het.

      Die taalkundiges het ’n ateljeelamp wat met ’n battery werk uit die dramadepartement saamgebring. Maria se familielede het gegiggel toe hulle sien daar gaan afgeneem word. Maar dit was oplaas net die taalman en sy kollega saam met die kind in die kamer. Hy het ’n voorgevoel gehad dinge kan ontstellend raak en het die ma gevra om uit te gaan. Sy is teleurgesteld aan die arm van haar broer, die verdagte oom, daar uit. Laasgenoemde was definitief onwelkom, het die taalkundige my meegedeel.

      Hy het ’n projektor opgestel en ons het die stoele geskuif om regoor die bleek muur te sit. Sy vrou het ’n skildery wat haar man van die muur afgehaal het in ’n handdoek toegevou.

      “Is u gemaklik?” Soms rol ek my skouers, ’n aanwendsel.

      “Ekskuus? O, heeltemal, dankie Mevrou.”

      Die gordyne is toegetrek en die projektor het begin tjir. Van die vroeë soort, voor klank, ’n stilopname in uitgewaste kleur. Die film was vinniger as regte tyd, maar die spoed van pyn is altyd dieselfde.

      Maria op ’n bed, in ’n ligte sisrokkie. Sy het teen ’n muur gesit-lê, arms bo haar kop uitgestrek. Dit het gelyk of haar boarms by die potjies trek. Die slanke handjies het met ’n onnatuurlike hoek uit haar polse gespruit, soos twee strelitzias, asof sy by haar gewrigte teen iets trek.

      “Sy СКАЧАТЬ