Vers en Vlam. Ilna Stander

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ ___________________________) geaffekteer is. Grootouma en die vier kinders is na Merebank, ’n (1.2 ___________________________), geneem en die huis is deur die Britse soldate gekonfiskeer en as ’n (1.3 ___________________________) gebruik. (3)

      2Onderstreep die korrekte antwoord om die stelling te voltooi. (1)

      Die titel “Verskroeide aarde” verwys na die beleid van die Britse leër dat …

      A.Boere se plase afgebrand moes word sodat hulle sal ophou veg en eerder die brande by hulle huise en op hulle landerye sal gaan blus.

      B.Boere se plase vernietig of gekonfiskeer moes word en almal en alles van die plaas weggevat moes word, want solank daar vrouens en werkers was wat die plase kon bestuur, sou die Boere voorrade kon kry en aanhou veg.

      C.Suid-Afrika afgebrand moet word sodat almal in die vure kan doodgaan.

      3Verduidelik hoe “brokke” (versreël 1) dubbelsinnig is (na meer as twee idees kan verwys). (2)

      4Onderstreep die korrekte antwoord om die stelling te voltooi. (1)

      Die funksie van die dubbelpunt aan die einde van reël 1 is om …

      A.aan te dui dat daar ’n lys van items volg.

      B.die eerste sin van die tweede sin te skei.

      C.die gedig mooi te laat lyk.

      D.aan te dui dat die dele van die geskiedenis wat onthou kan word, hierna volg.

      5As jy die konteks van die verskroeideaardebeleid op bl. 14 in gedagte hou, hoekom het daar heel moontlik ’n paar vee bly oorleef (r. 4)? (1)

      6Skryf die woorde waarin alliterasie voorkom in versreël 5 neer en onderstreep die allitererende klanke. (1)

      7Grootoupa was “te velde wie weet waar” (r. 5).

      7.1Wat word met “te velde” bedoel? (1)

      7.2“wie weet waar” suggereer dat niemand presies weet waar hy is nie. Dink jy dit kan na meer as net ’n spesifieke plek (waar hy veg) verwys? Motiveer jou antwoord. (2)

      8Watter kleur was Grootouma en Grootoupa Geldenhuys se plaashuis? (1)

      9Hoe sluit die kleur van hulle plaashuis aan by dit waarvoor dit gebruik is? (2)

      10Skryf die woord uit reël 7 neer wat aandui dat niemand weet of dit waar is dat soldate onder die leiklipstoep begrawe is nie. (1)

      11Omkring die korrekte antwoord:

      Die soldate in reël 7 wat in die “hospitaal” gesterf het, het aan die Boere / Britte se kant geveg. (1)

      12Die “erfgenaam” (r. 8) verwys waarskynlik na die seun wat die familienaam moes oordra en in die konsentrasiekamp gesterf het.

      12.1Dink aan die toestande wat in die konsentrasiekampe geheers het en verklaar hoekom hy “naamloos” begrawe is. (2)

      12.2Watter woord in reël 8 skakel met “wie weet waar” (r. 5)? (1)

      13Gee ’n verklaring hoekom ouma Makkie en die spreker se van heel moontlik nie Geldenhuys is nie. (2)

      14Versreël 9 suggereer dat ouma Makkie sterwend is.

      14.1Watter woord beklemtoon dat sy sterwend is? (1)

      14.2As gevolg van watter siektetoestand is sy nou sterwend? (1)

      15Die spreker erf twee dinge by ouma Makkie. Hoe verskil hierdie erfenis van dit wat gewoonlik geërf word? (2)

      16Die twee dinge wat die spreker by ouma Makkie erf, is:

      A. “die droewe wete van familiegrond vir geslagte tevergeefs bewoon”.

      B.“twee bitter woorde: smaad en hoon”.

      Kies uit hierdie twee opsies watter een by elk van die volgende verduidelikings pas en skryf dit neer.

      16.1Ouma voel verbitterd teen die Britse Ryk omdat sy as kind saam met haar ma en broer en susters na die konsentrasiekamp geneem is. Daar is hulle verneder en gespot bloot omdat hulle Boere was. Nie net is al hulle besittings van hulle weggeneem nie, maar hulle menswees is ook weggevat. Toe die broer sterf, is hy selfs naamloos begrawe. Hulle moes na die oorlog weer alles van voor af opbou. (1)

      16.2Ouma is hartseer omdat sy besef dat die familiegrond wat al die jare bewoon is, nou óf nie meer hulle s’n is nie omdat dit in die Anglo-Boereoorlog deur die Engelse gekonfiskeer is en as ’n hospitaal gebruik is, óf dat die enigste erfgenaam gesterf het en dat dit dus nie meer Geldenhuys-grond kan wees nie, want niemand kan die van oordra nie. (1)

      17Dink jy ouma Makkie gaan vol vrede sterf? Motiveer jou antwoord. (2)

      [30]

      SAMEVATTING/TOEPASSING

      Soms kan die verbittering en hartseer wat ’n gesin as gevolg van ’n slegte of traumatiese gebeurtenis beleef, geslagte lank oorgedra word – al ken die jonger generasies nie al die feite nie.

      VERRYKING

      Hou ’n klasbespreking van hoe dit waaraan families glo en wrokke wat hulle koester, kan veroorsaak dat stereotipering van byvoorbeeld ras of kultuur in ’n familie kan aanhou.

      WENKE VIR ONDERWYSERS

      Lees en kyk na meer oor die verskroeideaardebeleid by: www.afrikanergeskiedenis.co.za/die-beleid-van-verskroeide-aarde/

      die tak vol bloeisels deur Charl J.F. Cilliers

      (Bl. 17 in Vers en vlam)

      WAAROOR GAAN DIE GEDIG?

      Die spreker beskryf ’n tak vol bloeisels se skaduwee teen ’n wit muur.

      The shadow of a branch full of blossoms on a white wall is described.

      NOG WOORDVERKLARINGS

      r. 1 tak (branch)

      r. 2 skadu (shadow)

      r. 3 muur (wall)

      LEES DIE GEDIG

      ’n Haikoe is ’n digvorm wat in Japan ontstaan het. Dit bestaan tradisioneel uit drie reëls met vyf klankgrepe in die eerste reël, sewe in die tweede en vyf in die laaste reël. Gewoonlik fokus die inhoud op ’n natuurverskynsel en is daar ’n verwysing na een van die vier seisoene. Die digter gebruik dikwels ’n beskrywing van twee beelde – meestal teenstrydig met mekaar.

      “die tak vol bloeisels” voldoen aan die uiterlike en innerlike kenmerke van ’n haikoe. Die eerste reël bestaan uit vyf klankgrepe/lettergrepe, die tweede reël uit sewe en die derde reël weer uit vyf. Die “bloeisels” dui aan dat die haikoe na die lente verwys. Die eerste beeld wat vir die leser geskets word, is die tak met bloeisels. Die tweede beeld is die skadu van hierdie tak vol bloeisels СКАЧАТЬ