Die uurglas wentel. Louisa du Toit

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ was reeds getroud en ’n pa, hy kon nie veel geld afknyp nie. Beth het haar studie gestaak en huis toe gekom, begin werk om haar ma se hospitaalverblyf tot haar dood te help betaal. En om om te sien na Camelia, duskant matriek. Grappenderwys is sy en Camelia toe “die twee jonkvroue” genoem.

      Die sterfte van Pa Charl was erg, maar Ma Marta s’n was opperste verdriet. Sy was die sterk een wat haar hand op alles gehad het. Nie baie prakties nie, maar gekultiveerd, ’n voormalige onderwyseres en aflos-orrelis in die kerk. Sy het die liefde vir goeie boeke en musiek op hulle oorgedra. Sy het dit altyd betreur dat sy nie “groen vingers” het nie, maar Camelia se naam het sy gekies omdat haar enigste kamelia (sedertdien tot niet) glo oortrek van blomknoppe was toe haar jongste gebore is. Sy was ’n aanwins vir Victorina en vir die naam Moorrees, al was sy aangetroud. Marta Moorrees was, hoewel ’n privaat mens, veel gewilder as haar stiefskoonma Victoria, wat in haar leeftyd nie veel dorpstatus kon opbou nie. Dat Marta en die jonger Zonia Rabie binne agtien maande uit mekaar begrawe is, was ’n gevoelige slag vir Lieberville.

      Maar nou was Marta Moorrees heen, soos haar man enkele maande voor haar, en dit was of ’n ster geval het. Meteens was Victorina dood en stil, met net hulle twee meisies hier. Snags het die groot huis en werf onmeetlik wyd om hulle gestrek. Hulle kon nie alleen bly woon nie. Maar asof dit so bestem was, kom daar juis toe ’n roering in Hannes se persoonlike sake. Hy word opgeneem in die span wat na Antarktika toe sou gaan. Agnes sou met die twaalfjarige Frankie vir die jaar van sy afwesigheid by hulle kom inwoon. Hy sou hier skoolgaan; dis dieselfde provinsie, dit sou gereël kon word. Dis wat Hannes wou hê, dalk veral sodat sy mooie Agnes onder toesig kan wees.

      Ter voorbereiding van hulle koms, het Beth die poorte van Victorina weer begin oopgooi. Sy het onthaal, sonder groot uitgawes, dikwels ’n bring-en-eet, maar nietemin gesellig. Die skoolpersoneel het graag hier kom braai en dans. Want Beth, wat by die skool as hulpsekretaresse begin het, het gou die volle pos gekry en deel van die skoolkorps geword. Dikwels toesig in klasse en oor eksamens gehou, saam in die personeelkamer tee gedrink, onmisbaar geraak. Sy het gevoel dat sy, die eerste keer ná haar ouers se dood, weer lewe.

      Maar nou nie meer nie.

      Die vrolike voete kom nie meer nie, die dansmusiek het stil geraak, die geurige braairook het weggedrywe. Soms dink sy, in die woorde van die ou oorlogsliedjie: Where have all the flowers gone? Die huis en terrein het ook onnet geraak. Oupa Moorrees se instandhouding het lankal gewyk voor seun Charl en, na hom, kleinseun Hannes se onwil om verantwoordelikheid te vat.

      Victorina kort derhalwe deeglike opknapping. Behalwe herbedrading en geute, moet die verouderde en onbekombare dakteëls met ’n nuwer soort vervang word, buite hulle finansiële bereik; maar dit moet ten minste behandel word om lekke te herstel. Die huis is soos ’n verouderende vrou wat met die grimering van ’n lagie verf af en toe die plooie probeer verberg. Op ’n afstand lyk alles nog indrukwekkend, maar van naby val die degenerasie op. Die denneboom is uniek, maar mors gruwelooslik. Dis ook ’n Europese boom, nie sterk in die harde klimaat van Afrika nie, en ’n risiko so naby die huis.

      Dit sal ’n fortuin kos om alles te doen wat gedoen moet word. En waarvandaan moet dit kom? Na matriek moet Frankie gaan studeer. Sal Hannes vir hom kan betaal? Beth hoop dat hy eers universiteit toe sal gaan, want sy vermoed dat diensplig kan verval voor hy aan die beurt kom. Sy bly op hoogte van politieke sake, en weet dat dinge op die noordergrens vinnig verander. Word Frank wel opgeroep, sal hy waarskynlik in die musiekeenheid beland. So troos sy haarself, hoewel sy die gedagtes nie lug nie. Enige suggestie van pligontduiking sal vir Hannes dadelik laat lostrek en van sy eie opofferinge op die grens laat vertel, en hy sal ook sommer weer sy ekspedisie na Antarktika bysleep en die foto’s en kleurskyfies opdiep.

      As ons vir Victorina maar goed verkoop kan kry, dink Beth en loop sku terug kombuis toe, amper koestend onder die portret van oupa Moorrees verby. Die gedagte grens aan hoogverraad. En tog, en tog … sy hunker na ’n gerieflike, knus huis in die dorp vir haar en Camelia. Met of sonder Hannes en Frank, want haar broer se planne is onvoorspelbaar. Dalk verkoop hulle so voordelig dat hulle iets vir Frank se studie oorhou.

      Sy self kan weer voltyds werk, nie so afgesonderd ’n geldjie verdien tussen ’n spul verfhonger mure en lekkende dak nie. Natuurlik nie weer by die skool nie, dit spreek vanself. Die opknapping van Victorina lê soos ’n berg voor haar. Dit voel asof die muwwerigheid van die dak en mure begin deurslaan in die persoonlikhede van die huismense. Hoe anders was hulle lewe tog, voordat dit uiteengeval het.

      Beth dwing haar gedagtes weg van die verlede. Saans wanneer sy toesluit, is die tyd van sluipende gedagtes wat haar vanuit elke skemerdonker hoek begluur. Soos elke aand, gaan sy heel laaste boontoe om nag te sê. Die houttrappe protesteer krakend onder haar tred. Die vloerbedekking moet ook vervang word. Waarmee, wáármee? Sy krap elke maand kop wanneer die rekeninge betaal moet word.

      “Het jy alles?” vra sy vir Frank. Sy deur is oop, want hy weet sy kom nog nagsê. Hy sit by sy lessenaar in die gloed van die gaslamp. ’n Warm gevoel van liefde kom in haar op. Onlangs nog het sy en Camelia hom gegryp en gedruk wanneer hulle daarna voel, maar hulle het dit afgeleer namate hulle ’n skugterheid by hom begin gewaar het.

      “Ja, dankie, ta’ Beth.” As ’n mens na haar luister, dink hy geamuseerd, sal jy sê hy is ’n seniele ou man wat elke nag ’n slaappilletjie, ’n beker water, ’n kamerpot en slaapmus nodig het. Tog voel hy deernis vir haar. Hy weet die geykte vraag is ’n poging om ’n geselsie met hom aan die gang te kry. Vanaand is hy egter nie van plan om dit aan te moedig nie. Hy is brandend haastig dat haar roetinebesoekie agter die rug moet kom. Ofskoon sy gesig niks daarvan verraai nie, voel hy die spanning soos ’n staalkabel deur sy spiere loop. Sy rug is ’n boog van afwagting.

      “Dan sê ek geruste nag, Frankie.”

      Sy wag dralend vir hom om die klein, niksseggende opmerking op te volg. Soms nooi hy haar om te sit, dan gesels hulle land en sand. Tog, selfs in hulle geselligste oomblikke, kry sy altyd die indruk dat hy dit uit beleefdheid doen. Tevergeefs probeer sy werklik tot hom deurdring, sy diepste gedagtes en behoeftes ken.

      Hoe groot en mooi het hy geword, dink Beth nou met vogtige oë. Nie meer ’n seun nie, maar ’n man om bemin te word. Sy wonder of daar iemand is … Die een of ander mooi jong meisie sal sy hart steel, hom wegvat. Maar weggaan sal hy tog, hy behoort nie aan hulle nie. Hy smag na sy ma, kan nie wag vir sy vakansies by haar nie, hulle weet dit.

      “Nag, ta’ Beth. Ek werk dalk laat, moenie bekommerd wees as jy lig sien brand nie.”

      “Solank daar genoeg paraffien in die lamp se tenkie is?”

      “Ek het gekyk.”

      “Nou ja, toe dan. Moet jou net nie ooreis nie, Frankie. Kry genoeg slaap.”

      Hy lag goedig, soos met een van die juniors oor wie hy prefek is. “Sal probeer.” Hy wag tot sy vir Camelia ook nag gesê en die kamerdeur toegetrek het. Die gekraak van haar voetstappe verdwyn by die trap af. Dan spring hy op, halsoorkop, sodat die ligte stinkhoutstoel, ’n nalatenskap van sy grootoupa, amper omval. Liggies tik hy aan die kamerdeur van Camelia, skuins oorkant sy eie.

      “Binne, Frankie.”

      So goed ken elkeen ook die bewegings van elke ander inwoner in hierdie huis, dat sy jong tante dadelik sy klop herken het.

      Camelia lê op haar maag skuins oor die bed, besig om haar naels te poleer. Sy het ook ’n gaslamp tot haar beskikking. Hulle werk almal saam wat die kragkrisis betref. Sy het haar gryspienk, syerige kamerjas aan. Die geur van ’n goedversorgde jongmeisie vul die kamer, subtiel en geheimnisvol. Hy staan nog, voel opeens groter as voorheen, manlik uitgedy in die deuropening. Sy maak gevoelens in hom wakker, maar hy weet terselfdertyd dat sy nie die persoon is wat hierdie gevoelens СКАЧАТЬ