kojec – rodzaj ogrodzenia tworzącego zagrodę dla zwierząt domowych np. kur, kaczek itp. [przypis edytorski]
25
rogatka (daw.) – posterunek na granicy miasta, na którym pobierano opłaty za wjazd. [przypis edytorski]
26
kufel kwarciany – kufel o pojemności 1/4 części garnca (w przybliżeniu 1/4 l); garniec: daw. miara objętości cieczy. [przypis edytorski]
27
tabaka – rodzaj tytoniu do wciągania nosem, by wywołać kichanie. [przypis edytorski]
28
utracać – dziś: tracić. [przypis edytorski]
29
piędź – daw. miara długości mierzona jako odległość między końcem kciuka a końcem palca środkowego, lub małego, rozpostartej, męskiej dłoni, równa ok. 21 cm. [przypis edytorski]
30
kałamarz – naczynie do przechowywania atramentu. [przypis edytorski]
31
zwiedzieć się – dziś: dowiedzieć się [przypis edytorski]
32
spokojność – dziś: spokój. [przypis edytorski]
33
poglądać – dziś popr.: spoglądać. [przypis edytorski]
34
ruń – rodzaj niskiej, gęstej roślinności rozwijającej się na łąkach i pastwiskach. [przypis edytorski]
35
struga – niewielka rzeczka lub strumień. [przypis edytorski]
36
czerwieniały pręty wikliny – młode pędy wikliny (rodzaj krzewiastej wierzby) mają kolor czerwony i długie, szarozielone liście. [przypis edytorski]
chruściany płot – płot upleciony z chrustu, tj. suchych gałązek. [przypis edytorski]
39
gawiedź – pogardliwie o grupie gapiów. [przypis edytorski]
40
ona hołota – czyli: ta hołota. [przypis edytorski]
41
kompanii nie trzymać – nie bratać się, nie spędzać z kimś czasu. [przypis edytorski]
42
przydrożek – obszar przydrożny, znajdujący się blisko drogi. [przypis edytorski]
43
chaty były (…) wybielone – w dawnych czasach bielono wewnętrzne jak i zewnętrzne ściany chałup wapnem. Miało to na celu wydłużenie trwałości drewna oraz ozdabiało budynek. [przypis edytorski]
44
studzienny żuraw – rodzaj prostej dźwigni umożliwiającej wyciąganie wody wiadrem ze studni. [przypis edytorski]
45
parobek – daw. najemny robotnik pracujący, na czas określony lub na stałe, w zamożnych gospodarstwach rolnych lub w folwarkach. [przypis edytorski]
dodawa – dziś 3 os.lp.: dodaje. [przypis edytorski]
64
ugór – zaorane i nieuprawiane przez pewien czas pole. [przypis edytorski]
65
zaprzeszła wiosna – wiosna, która była przed tą ostatnią. [przypis edytorski]
66
naści (daw.) – masz, trzymaj. [przypis edytorski]
67
namykać poły – zamknąć dolne fragmenty rozpiętego płaszcza. [przypis edytorski]
68
sukmanka – zdr. od sukmana; rodzaj płaszcza z sukna (szorstkiej wełny), daw. najczęściej noszonego przez chłopów. [przypis edytorski]
69
insi (daw.) – inni. [przypis edytorski]
70
duch idzie od nich – czuć ich zapach, aromat. [przypis edytorski]
71
na tym światu – dziś popr.: na tym świecie. [przypis edytorski]
72
kartaczowe kule – kartacze to pociski armatnie zawierające w środku odłamki metali lub ołowiane kule rozpryskujące się przy wybuchu. Używane do poł. XX wieku. [przypis edytorski]
