Jagiełło pod prysznicem. Paweł Wakuła

Чтение книги онлайн.

      – Hmm… Można powiedzieć, że był remis – orzekł dziadek. – Zawarto rozejm, na mocy którego Zbigniew powrócił do Polski, musiał tylko uznać zwierzchność Bolesława. Niestety, posłuchał złych doradców i od samego początku prowokował młodszego brata. Przekroczył granicę królestwa na czele wspaniałego orszaku, a przed nim niesiono miecz…

      – Wymowny symbol – zauważył tata. – Wręcz zaproszenie do bitki!

      – Tak też pomyślał Bolesław – westchnął dziadek. – Brat miał mu się podporządkować, a zamiast tego rzucił wyzwanie. No i doigrał się, Bolesław kazał go uwięzić… a następnie oślepić!

      – Co takiego?! – oburzona mama odzyskała mowę. – Kazał okaleczyć własnego brata?!

– Nawet jak na okrutne czasy średniowiecza była to niesłychana zbrodnia – przyznał dziadek. – W całej Polsce zapanowało oburzenie, zaś arcybiskup poznański Marcin nałożył na księcia karę ekskomuniki¹, zwalniając jego podwładnych z posłuszeństwa. Aby ją cofnąć, Bolesław musiał się ukorzyć, odbył pielgrzymkę do grobu świętego Wojciecha, pościł przez czterdzieści dni oraz obdarowywał biednych licznymi darami.

      – I to odniosło skutek? – nastroszyła się mama. – Ja bym mu nigdy nie wybaczyła!

      – A jednak Zbigniew przebaczył bratu – odparł dziadek. – Tak przynajmniej twierdzi Gall Anonim. Być może zdawał sobie sprawę, że okrutny czyn Krzywoustego nie wynikał z nienawiści… wręcz odwrotnie, mógł być traktowany jako rodzaj łaski!

      – Co takiego?! – Tym razem tata nie posiadał się ze zdumienia.

      – W średniowieczu uważano, że władca, jako przedstawiciel Boga na ziemi, powinien być doskonały, także fizycznie – wyjaśnił dziadek. – Dlatego konkurenci do tronu bywali pozbawiani oczu, uszu, albo innych ważnych części ciała. Przypomnijcie sobie choćby los Mieszka II, którego czeski książę Oldrzych kazał wykastrować. Bolesław, oślepiając Zbigniewa, raz na zawsze przekreślił jego prawa do tronu, choć mógł to zrobić dużo skuteczniej, wydając rozkaz zamordowania brata…

      – „Ludzki pan” mógł zabić, a kazał tylko okaleczyć! – parsknęła gniewnie mama.

      Dziadek rozłożył ręce.

      – Nie możecie oceniać ówczesnych ludzi z dzisiejszej perspektywy… I pamiętajcie, że gdyby to Zbigniew zwyciężył, nie wahałby się skrzywdzić brata, choćby po to, żeby uniknąć kolejnej wojny domowej.

      – Straszna historia! – pokręcił głową tata. – Czy nauczyła czegoś Bolesława?

      – Krzywousty panował długo, bo prawie trzydzieści lat, wciąż umacniając państwo polskie. Ponownie włączył w jego granice Pomorze Gdańskie i przyjął hołd lenny od władającego Pomorzem Zachodnim księcia Warcisława. Bronił niezależności polskiej hierarchii kościelnej i zakładał nowe biskupstwa. Pod koniec życia podzielił kraj. Każdy z czterech synów otrzymał własną dzielnicę: Władysław Śląsk oraz ziemię lubuską, Bolesław Mazowsze, Mieszko Wielkopolskę, a Henryk ziemię sandomierską. Oprócz tego Krzywousty ustanowił dzielnicę senioralną, przynależną najstarszemu członkowi dynastii Piastów. A wszystko po to, żeby uniknąć bratobójczej wojny, podobnej do tej, której sam doświadczył.

      – Mądry Polak po szkodzie – zauważyła mama.

      – No nie wiem… – mruknął dziadek. – Zdaje się, że testament Bolesława nikogo nie zadowolił. Krótko po jego śmierci, w roku 1138, synowie zaczęli skakać sobie do gardeł.

      – Masz ci los! – zawołał tata.

      Dziadek zakasłał.

      – Mam nadzieję, że gdy umrę, wy z Jędrkiem nie będziecie się bić o wędki…

      – Nigdy w życiu! – zawołał tata. – Niech sobie bierze te głupie kije! Co innego książki podróżnicze, nie oddam mu całego Arkadego Fiedlera!

1 Ekskomunika – najwyższa kara kościelna, wykluczająca ze wspólnoty Kościoła.