Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nden Seçmeler. Evliya Çelebi

Чтение книги онлайн.

      Özi yani Silistire Eyaleti

      Ne mal defterdarı, ne divan çavuşları, ne tımar defterdarı ve ne de defter emini gibi memurları vardır. Ancak Rumeli eyaletinden çıkarılarak vezirlik olmuştur. Eyalet 11 sancaktır: Niğebolu sancağı, Çermen, Vize, Kırkkilise,142 Bucak Tatarı, Bender, Akkerman, Özi, Kılburun, yeni sancak Doğan’ dır. Silistire sancağı, Paşa merkezidir.

      Kırım Eyaleti

      Hanlıktır. 7 sancak olup hanı başka sikke ve hutbe sahibi padişahtır. Lakin tayini ve azli Osmanlı hanedanının elindedir. Hutbesinde önce Osmanlı hanedanı söylenip sonra hanının adı yâd olunur. Eyaletin boy beyleri yani sancakları şunlardır:

      Hanların payıtahtı Bahçesaray’dır. Kalgay Sultan yani veliahdin payıtahtı Akmescit’tir. Nureddin Sultan,143 Şırın Beyleri Nahçıvan Eli’ndedir. Mansur Beyleri Mankıt Elleri’ndedir. Gürcü halkı Cekeşke Elleri’ndedir. Hanlar neslinden gelen “Olanlar” Arbat Elleri’ndedir. Sacut kavmi Curgana Elleri’ndedir. Badrak’lar Or ağzı Elleri’ndedir. Dayır kavmi Gözleve Elleri’ndedir. Bu anılan ellerin her biri bir sancaktır.

      Kefe Eyaleti

      Kırım yarımadasının yarısı Osmanlıların hükmünde olup 8 sancaktır, ama sancaklarını voyvodalar idare ederler. Balıklava sancağı, Balıklı, Kerç sancağı, Taman Adası sancağı, Çerkez Şıfage Sancağı, Balısara sancağı ki Ruslar harap etmiştir, Azak sancağı. Kefe paşası Azak’ta oturur. Kefe defterdarı vardır ama diğer divan memurlarından meratip sahipleri yoktur.

      Kıbrıs Eyaleti

      7 sancaktır. Dördü has ile, üçü sâlyâne ile idare olunur. Hazine defterdarı, tımar defterdarı, defterdar kethüdası, defter emini, çavuşlar kethüdası, alaybeyi, çeribaşıları vardır. Has ile idare olunan sancaklar: İçeli, Tarsus, Aliye, Sis’tir. Sâlyâne ile idare olunanlar: Gerenbe, Baf, Magusa ve Lefkoşa’dır. Lefkoşa, paşa sancağıdır. Kıbrıs adası, çevresi 770 mil olan ulu bir adadır. 30.000 İslam askeri, 150.000 keferesi vardır.

      Girit Adası Eyaleti

      1080 tarihinde, IV. Sultan Mehmed’in kılıcı ile Köprülüoğlu Fazıl Ahmed Paşa tarafından üç yılda, zorla ve kahırla Kandiye Kalesi fethedildi.144 Çevresi 777 mil olan ada 70 kalesiyle zapt edildi. Yazılış sırasında itibar olunan sancaklar şunlardır: Hanya sancağı, Resmo sancağı, Silne sancağı. Bu eyalet büyük olduğu için 40.000 kul, 1 yeniçeri ağası, 1 veziri, 1 mal defterdarı, tımar defterdarı, defter emini, çavuşlar kethüdası, çavuşlar emini, çavuşlar katibi, ruznamecisi, alaybeyileri, çeribaşıları vardır. Hâlen 7 vezir, 40.000 askerle muhafaza olunur.