Ана шу ҳофиз баъзан гастролгами ёки тўю ҳашамларгами Қўқон тарафларга келиб қолгудек бўлса, албатта, шу ерда яшовчи кекса ва касалманд амакисиникига бирров қўниб ўтар, ҳар гал ҳам шинаванда амаки ва унинг қўни-қўшниларидан уч-тўрт жуфт қўшиғини дариғ тутмай, уларни хушнуд этиб кетарди.
Ана шу амакининг енгилоёқликда айбланиб, битта боласи билан эридан ажралиб келиб ўтириб қолган Сурайё исмли қизи бўлиб, у Хуршиданинг энг яқин, сирдош дугонаси эди.
Сурайё ҳофиз Мумтознинг Қўқондаги овунчоғи ва шу билан бирга, унинг бу ердаги бошқа кўнгилхушликларини ҳам сўзсиз ва бекаму кўст ташкил этиб турувчи ишончли одами ҳисобланар, бунинг эвазига у ҳофиздан катта-катта ҳадялар олиб турарди. Мумтоз кўпинча Сурайё орқали таклиф қилинган тўй-ҳашамларга келиб қолгудек бўлса, ўша пайтлар «Дўндиқча» деб ном чиқарган Сурайёнинг ўзи базмда раққосалик қилар ва бундай пайтларда Мумтоз кўпинча тўйдан тушган чорси-чорси пулларни ҳеч иккиланмай унга ташлаб кетарди. Мумтознинг гуруҳидаги йигитлар ҳам бунга кўникиб қолишган, Қўқонга тўйга келгудек бўлиб қолишса, ўзларича кулишиб: «Дўндиқчанинг худойисига келдик», деб қўйишарди.
Шундай қилиб, Мумтознинг Қўқонга қилган навбатдаги сафарларидан бирида, унинг кўйида ўртаниб юрган, «Мумтоздек ҳофиз билан ёнма-ён ўлтириш, унинг икки оғизгина ширин сўзига мушарраф бўлиш, бир жуфтгина қўшиғини ўзига қаратиб тинглаш»дек буюк онларни сабру тоқатсизлик билан кутаётган Хуршиданинг орзуси Сурайё орқали амалга ошди. Сурайё уларни ўз уйларида таништирди. – Мени янги дугонам Хуршида…– деди у Мумтозга.– Сиззи қўшиқлариззи жону дилдан севади.
Мумтоз қаршисида ийманиброқ ўтирган, икки бети тандирдан янги узилган кулчадек ловуллаб турган, кўкраклари дуркун, гулрў ва дилбар қизга суқланиб тикилди. Беихтиёр ютиниб, Сурайёга деди:
– Мен Қўқонда бунчалик чиройли қиз учрайди, деб ўйламовдим… Хуршиданинг юраги гумириб кетди. Мумтоздек «довруғи дунёни тутган» йигитдан бундай таърифни эшитиш унинг учун сира кутилмаган бахт эди.
– Раҳмат. Менга биронта расмингизни ё бўлмаса дастхатингизни берсангиз…–қийналиброқ сўз қотди у. Кейин илова қилди:– Эсдаликка… Мумтоз ўрнидан туриб, қимматбаҳо садафрез торини қўлга оларкан, Хуршидага жавоб қилди:
– Мен суратга тушишниям, дастхат беришниям ёқтирмайман. Лекин сизга атаб қўшиқ айтиб беришим мумкин, – шундай дея у торни секин чертиб, мулойим ва ёқимли овоз билан нола оҳангида хиргойи қила бошлади:
Хуршида, Хуршида, жону дилимсан,
Муҳаббат боғида танҳо гулимсан.
Рухсоринг ўтида куйган қулингман,
Бахтимни ёритган оташ нуримсан.
Хуршида, Хуршида…
Мумтознинг уддабуронлиги ва олғирлигига ўзича тан бериб, шу билан бирга уни Хуршидадан пинҳона рашк қилганча ич-ичидан эзилиб ўтирган Сурайё сохта табассум СКАЧАТЬ