Ahıska Sürgününün Eğitimsel Sonuçları. Çınar İkram

Чтение книги онлайн.

      Katılımcı kişiler ve özellikleri: Veri toplanan kaynak kişiler sürgünle giden, sürgün yerinde doğup büyüyen ve SSCB dağıldıktan sonra doğup Türkiye’ye yerleşmeye çalışan farklı kuşaklardan dört kişidir. Hayatlarının çoğu kısmı birinin Özbekistan ve Rusya’da, birinin Kazakistan’da, birinin Türkiye’de, diğerinin de Gürcistan’da geçmiştir. Biri erkek, ikisi kadın birisi de kız çocuğudur. Kaynak kişilerin adları değiştirilmiştir.

      Binali: 1932’de Ahıska’nın F. köyünde doğmuş. 87 yaşında. Gürcistan’da ilkokulun 4. sınıfına kadar Türkçe eğitim almış. 5. sınıfta Gürcüce eğitime geçilmiş ama birkaç ay ders aldıktan sonra 1944 yılının 14 Kasım günü ailesiyle birlikte Özbekistan’a sürgün edilmiştir. Özbekistan’da şehirden 20 km uzaklıktaki bir köye yerleştirilmişlerdir. 1956 yılına kadar Ahıska Türklerine sıkıyönetim uygulandığı için köy dışına çıkamamıştır. Bu yüzden ilçedeki liseye de devam edememiştir. Ahıskalılar için sıkıyönetim kalktıktan sonra liseyi dışarıdan bitirmiş, Özbekistan devlet başkanı Raşidov’un özel desteğiyle Rusça eğitim yapan bir üniversiteye kaydını yaptırmış ve bitirmiştir. Türkçe, Rusça, Gürcüce biliyor, Özbek Türkçesi ve Balkar Türkçesinde de konuşuyor. Öğretmenlik ve gazetecilik yapmış. Emekli, beş yıldır Türkiye’de yaşıyor.

      Anahanım: 70 yaşında, emekli. Babası 2. Dünya Savaşı’nda asker iken ailesi Ahıska’dan Kazakistan’a sürgün edilmiştir. Kendisi sürgünden sonra Kazakistan’da bir köyde dünyaya gelmiştir. 12 yaşındayken annesini kaybetmiştir. Kız olduğundan ötürü, küçük kardeşlerine ve ev işlerine bakmak için babası tarafından okuldan alınmıştır. Daha sonra okulunu dışarıdan bitirmiştir. Üç çocuğu var. Bir yıl önce Türkiye’ye taşınmış. Henüz Türk vatandaşlığına geçememiştir.

      Narhanım: Türkiye’de akademisyen olarak çalışan bir Ahıskalıdır. Dedeleri Ahıska’dan sürgün edilmiş, anne babası Kazakistan’da dünyaya gelen bir ailenin çocuğudur. Sovyetler Birliği’nin dağılma sürecinde Kazakistan’da liseyi dereceyle bitirmiştir. Lisans ve lisansüstü eğitimini Türkiye’de almıştır. Türk vatandaşlığına geçtikten sonra akademisyen olarak atanmıştır. 47 yaşında ve 27 yıldır Türkiye’de, Türk vatandaşı olarak yaşıyor.

      Serinaz: 9 yaşında. Serinaz’ın dedesinin babası Özbekistan’a sürülmüş. Dedesi Özbekistan’da dünyaya gelmiş. Büyüyünce, Ahıska’ya yakın olduğu için Azerbaycan’a, oradan da Gürcistan’a taşınmışlar. Serinaz Gürcistan’da doğmuş. 4 yıl önce ailece Türkiye’ye gelmişler ve henüz Türk vatandaşı değiller. Serinaz, annesi, ninesi ve 7 yaşındaki kardeşi ile birlikte yaşıyor. Annesi Bursa’da kaçak işçi olarak çalışıyor. Serinaz’ın pasaportu olmadığı için ilkokula yaşıtlarından iki yıl sonra, bir hayırseverin yardımıyla başlayabilmiş.

      Araştırmada etik ilkeler göz önünde bulundurulmuştur. Katılımcıların görüşlerine yer verilirken tanımlanan mahlaslarla kullanılması yoluna gidilmiştir. Bu nedenle Binali, Anahanım, Narhanım ve Serinaz isimleri kullanılmıştır. Serinaz ile yapılan görüşmeler annesinin yanında yapılmış ve bilgiler annesinden alınmıştır. Görüşmelerin çoğu sesli olarak kaydedilmiştir.

      2.3. Veri Toplama Aracı ve Verilerin

      Toplanması

      Araştırmada araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılmıştır. Araştırma formunda yer alan sorular aşağıda verilmiştir.