Eşkal-i Zaman. Ahmet Rasim

Чтение книги онлайн.

      Kaşları çatmaz, saçları -zülfe dokunmamak üzere- bir parmak boyunda keser, hafif bir koç burun takarak bıyıklardan “pala” çeker, çeneyi biraz toplarsa fesinde abani,54 şalvarı üstünde pardösü bulunduğuna göre taşralı herhangi bir tacir.

      Sol elmacık kemiği hududuna bir et beni ilavesiyle fesi eski Galata kalıba55 vurdurur, gırtlağı oynar oynar çıkık bir gerdanı mintanın ilk düğmesini çözerek dekolte bırakırsa “Karşı”56 da “dost”57 sahibi hovarda bir gemici yahut kaşları daha ziyade enli çizerek alnına bir iki buruşuk, “alabros”tan58 başka bir biçime gelemeyen saçlarla donatılmış başına siyaha bakan, püskülleri kaim, sivri bir fes, orta çekme bir burun altına ne kadar uğraşsa, ne kadar kızgın maşa vurdursa uçları bir türlü yukarıya kıvrılmak bilmeyen kaş kalınlığında bir bıyık, sert kıllı bir çene koyup, kısa gerdanını devrik kolalı yaka ile kapadı mı mahallelinin ve kimi yerlerin demesince “ketebe’den,59 babasının ölümünden sonra fena yerlerde, fena kimselerle gezmeye dadanmış” efendi kıyafetli bir çapkın çizmiş olur.

      İşte ben, bu son çapkından yılarım. Çünkü mahallede yolunca cam taşlayan, kapı tekmeleyen, aşağı meyhanede Tanrı’nın akşamı hır çıkaran, Kumkapı’da döven, Langa’da dayak yiyen, yılda bir iki kez “hafif yaralama” maddesinden dolayı tutuklanan, esrarkeş Kanca Bacak Mehmet’le dolaşan, parasızken barbutta60 fasulye yazan,61 paseta’da62 hep fantiye giden,63 tefeci Acem’e varıncaya kadar selam verdiğini denge koyan,64 Filiz Hasan’ı65 kumara alıştıran, evden elmas yüzüğü aşırıp sahte taş geçirttikten sonra kimse görmeden yine konsola yerleştiren, komşunun kaza ile kaybettiği aylık cüzdanını üç aydan beri yeniden almayı başaramayan, her geçişinde bakkalı derin derin düşündüren, polis ahbaplarına izin günlerinde ziyafet çeken; pikette66 işmarcılık,67 tavlada ortaklık, komisere yağcılık eden; haftada bir iki gün cinayet mahkemesinde dava dinleyen; tevkifhane, hapishane gezerek arkadaş hatırı soran; Osmanlı ülkesinin etnografya çeşnicisi imiş gibi Arnavut Sadık, Arap Hüseyin, Çerkez Hurşit, Laz Ali, Kürt Haydar, Muhacir Yaşar, Tatar Abdi, Karabiber Aslan, Çaçarina Kosti, Yahudi Mıgır, Bulgar Petro, Gürcü Salih, Zurnacı İbiş68 ve başkaları gibi kimselerle alışverişi olduğunu ileri sürerek hâlâ Tanzimat prensiplerinden69 ayrılmadığını içtimaiyatçılar yanında ispat eyleyen; ant ettiği için çalamadığı çığırtmaya70 kargılık burnuyla klarnet, ağzıyla çifte- nağra71 çalarak mani, destan, semai, divan, koşma okuyan; yaşıtları arasında iyi zeybek oynar diye ün alan, mirasyediliğini hatırlatan her sözün arkasından “Üç ay da mahallede tulumba reisliğimiz var!” diye ikbal devrini anarak avunan; Feshane’den çıkarılmış, Defter-i Hakani’den kovulmuş, evkaftan kadro dışı, Rüsûmat’tan72 izinli, Eski Yunan Savaşı’nda yedi yaşında gazi, Trablusgarp’ta yaralanmış, Balkan Savaşı’nda esir, şu sıralarda tebdilihavalı; kulüp, Donanma, Müdafaa-i Milliye Cemiyetlerine güya devam eder, hamiyetinden, şehit çocuklarına yardım için çıkarılan sigara kağıdı için bir niyeti sivil taharri memuru yazılmakta, bir niyeti de yüz lirası olsa İzmit, Adapazarı deyip çekerek ticaret etmekte; bütün dalavereleri bilir, süt kardeşi İkdam’da yazar, benimle canciğer, Tercüman’ın başmürettibi mahallelisi, Tanin’de (M. K.) imzasıyla yazan, eski kalem arkadaşı… Daha sayayım mı? Nasıl, siz bilemediniz mi? Fakat asıl kıyaklığı “Sulh Notası”nı73 tenkidindedir. Demiş ki:

      “Ben olsam, tek neferleri kalıncaya kadar kırar, yine barış yapmam!”

      HASBİ KÂHYA 74

      Bizde, yani bizim terbiyemizin kabul ettiği yolda, hazır kâhyalar vardır. Sorar, soruşturur, ısmarlar, buyurur, sokulur, anlatmak ister, kulp bulur, ipucu sezer, salık verir, hükmeyler, araya girer, paylar, çıkışır, yerine adamına göre söver, işin gelişi ne ise ona uyar, herkesle taraftar, yine herkesle aleyhtar olur. Dalkavukluğa, iki yüzlülüğe kızar; tembelliğe öfkelenir, hırsızlığa lanet okur, kim kime ahlaksız derse o da beraber der; bildiklerinin yediklerine, içtiklerine, gezdiklerine, giydiklerine, oturdukları semtlerine, hatta uykularına karışır; kısaca, her şeye burnunu sokar, her söze kulak verir, herkese dil uzatır, her kelepire el atar, her gördüğüne nişan koyar. İşte bunlardan biri, öteden beri kendisinden bıkkın bir zata tesadüfünde damdan düşercesine der ki:

      “Efendi Hazretleri, orucu bozan şeyler hatırınızda mı?”

      İçinden bir “Hasbünallah!”tan sonra:

      “Hepsi hatırımda değil, fakat biriyle karşı karşıya bulunduğumu sanıyorum.”

      İnsan, toplum yaşayışında, çoğu, can sıkıntılarına tutulur, can sıkıcı kimselerle karşılaşır, hatta kendisi bile bir başkası için can sıkıntısı, bir can sıkıcı durumunu alır. Zamanımızda, hele siyaset meselelerinde bunun türlülerine rastlanmaktadır.

      Hele gazeteci olmak, bu dertlere durmadan uğramak demektir.

      Durup dururken karşınıza biri çıkar, hiddet kesilerek size: “Doğrusu, İslamlık adına teessüf ederim!” der.

      Ne büyük bir kusur bulma! Fakat çok gecikmez, sebebini anlarsınız: Filan caminin imamı teravihi pek güzel kıldırıyormuş, varaka75 göndermiş, dercedilmemiş.

      “Bunu sizin hamiyetinize veremedim!”

      Ne kadar ağır bir suçlama! Sebebine gelince, “Bir Muhacirin Teellümü” başlıklı manzumesi konulmamış.

      “Siz de artık dalkavukluğa başladınız.”

      Neden? Ya! Bahriye Nezaretine Admiralty76 zırhlısını neden bir ayak önce almıyorsun, diye çıkışmıyorsunuz.

      “Ben gazeteci olmalıyım ki…”

      “Ne yapardınız?”

      “Her gün, hükûmeti kritik ederdim… Siz ise korkuyorsunuz!”

      Fakat, her gün hükûmeti kritik etmemek korkmamazlıktır! Sizinkisi zevzeklik olur!”

      “Çevir kazı yanmasın!”

      CİDD Ü MİZAH

      Külliyat-ı Letaif’te77 СКАЧАТЬ