Танланган асарлар: Қиссалар. Чингиз Айтматов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ юборарди. Овулдаги йигитлар, айниқса, фронтдан қайтиб келган йигитларнинг Жамилани кўз остига олишиб, тегишиб юрганларини неча бор пайқардим. Ҳангоматалаб янгам улар билан бемалол ҳазил-ҳузул қилишардию, бироқ ҳаддидан ошганларнинг таъзирини бериб қўярди. Барибир бу менинг иззат-нафсимга қаттиқ тегар, янгамни рашк қилардим. Шунинг учун ҳам ҳалиги «безориларга» ўзимни кўрсатиб қўяй деб: «Ҳой, билиб қўйинглар, бу менинг янгам бўладия, кўп пашшахўрда бўлаверманглар», – дегандек, уларнинг сўзини шартта бўлиб, виқор билан хўмрайиб қарардим: «Энди нима қилдик, бунинг янгаси экан-ку!» деб йигитлар масхара қилиб кулишганида, қизариб-бўзариб, азбаройи хўрлигим келганидан йиғлаб юборай дердим. Буни сезган янгам хурсанд бўлиб, кулгидан ўзини тиёлмай жилмайиб: «Ишларинг бўлмасин, нима, янга деган ерда қолибдими? Юр, кетдик, қайним!» – деб уларнинг баттар қитиғига тегар, сўнгра бошини мағрур кўтарганча дадил қадам ташлаб кетарди. У йигитларнинг таъзирини берганидан ҳам хурсанд бўлиб, ҳам ўзига хўрлиги келиб, менга қараб бир кулимсираб қўярди. Балки у: «Э, тентак, янгамга кўз-қулоқ бўламан дейсанми? Агар бузиламан десам, минг кўзқулоқ бўлсанг ҳам бузиламан. Ахир мен чумчуқ эмасманку», деган хаёлга борганмикин? Мен ҳам ўшандай вақтларда айбдор кишидек ғинг демасдим. Аммо бир оздан сўнг янгам хиёл ёзилиб: «Оббо кичкина болаэй, жуда ғалатисан-да!» – деб мени яна бағрига босиб пешонамдан ўпарди.

      Ҳа, чиндан ҳам янгамни ҳеч кимга раво кўрмай рашк қилардим, унинг қувноқлиги, ўзини эркин тутиши билан фахрланардим. Биз у билан жуда апоқ-чапоқ, бир-биридан ҳеч нарсани яширмайдиган сирдош дўстлардек эдик. Нега шундайлигини ўзим ҳам билмасдим. Ўша кезларда овулда эркаклар жуда оз эди. Шу сабабли баъзи йигитлар кўкрак кериб, баландпарвоз гапириб, овулда мендан бошқа йигит йўқ, дегандек, аёлларни ҳечам назарписанд қилишмасди. Бир куни пичан ўримида, юр, десам бўлди, орқамдан эргашиб келаверади, деб ўзига ишонганларнинг бири – узоқ қариндошимизнинг ўғли Усмон янгамга тегажаклик қилаверган эди, у Усмоннинг қўлини силтаб юборди-да, ғарам соясида ўтирган жойидан тураркан:

      – Тур йўқол! – деб ўшқирди ва тескари қараб олди.– Қўлларингдан модабозлик қилишдан бошқа иш келармиди.

      Ғарам остида талтайиб ётган Усмон қалин лабларини нафрат билан буриштириб тўнғиллади:

      – Ола, мушукнинг бўйи шифтга осиғлиқ турган гўштга етмай, пуф сассиқ, деган экан… Шунга ўхшаб, кўп ноз қилаверма. Ичингда жон-жон деб турибсану, яна…

      Жамила унга ялт этиб қаради-да:

      – Жон-жон деб турсам тургандирман. Лекин пешонамга ёзилгани шу экан, нима қилай. Эй, аҳмоқ, бунинг куладиган жойи борми? Жон-жон дейиш у ёқда турсин, минг йил тоқ ўтсам ҳам сенга ўхшаган шумшукларга назаримни солмайман. Аҳмоқсан. Илгаригидек тинч замон бўлганда шундай деб бўпсан эди! – деди.

      – Шуни айтяпман-да! Урушнинг касофати билан қамчи емай қутуриб юрибсан-да, – деди истеҳзо билан Усмон кўзларини ўйнатиб тамшанаркан. – Менинг хотиним бўлганингдами, СКАЧАТЬ