Танланган асарлар. Носир Фозилов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ турган болалар ҳайрон бўлиб турдилар-да, индамай буларнинг орқаларидан чопишди. «Эридан қорахат келганини ҳисобга олган бўлса керак», деб тахмин қилди Тўра. Бойғози бўлса: «Тағин бирор гап бошлаб юрмасин», деб ўтиб кетган эди. Навбатдаги уй Камолаларники эди. Шу жойга келишганларида Тўра сал ўзини тортиброқ турди. У негадир ҳаяжонда, ким чиқар экан, деб бир четда кутиб турарди. Эшик ғичирлаб очилди. Тўранинг юраги қинидан чиқиб кетай деди. Камола қўлида коса, эшик олдига чиқиб болаларга битта-битта қаради. Четроқда турган Тўрани таниди шекилли, аста келиб Бойғозининг қўлидаги пақирга косадаги овқатни қуйди. Болалар ўзи жимиб қолдими ё Тўрага шундай туюлдими, унинг қулоғига ҳеч нарса эшитилмас, ҳамма унсиз қимирлар, оғизлари пичирлаб гаплашаётгандек бўларди.

      Болалар чувиллашиб навбатдаги ҳовлига қараб чопишганда Камола уларнинг кетидан қараб қолди…

      Шу зайл ошолол йиғиш давом этар, болалар «оқ суяк», «ботмон-ботмон» ўйинларини йиғиштириб қўйиб, уларнинг кетидан чопишарди.

      Шу куни Тўра бир нарсани фаҳмлади: у ўзича шу қишлоқда туғилдим, бу қишлоқнинг одамларини ипидан-игнасигача биламан, деб ўйлар эди. Шу бугуннинг ўзида у турли-туман одамларга дуч келди. Бири-бирига сира-сира ўхшамас эди. Ҳатто ҳар куни кўриб юрган одамлари ҳам қилган муомаласидан сўнг аввалги ўзига ўхшамас эди. Ўзича бу тузук одам деб юргани хасис, бу унча эмас, деб юрган одами эса, қўли очиқ чиқиб қолди. Одамнинг одамлиги, фақат сўзидагина эмас, унинг муомаласида, олиш-беришида, ишида экан, шундан билинар экан унинг яхши-ёмонлиги! Шунга ишончи комил бўлди.

      У хаёл билан бўлиб, қишлоқнинг ярим хонадонидан ошолол йиғишганини сезмай қолибди. Йўлда буларни раис тўхтатмаганида, эҳтимол у хаёл суриб, Бойғозига, болаларга беихтиёр эргашиб кетаверган бўлармиди!

      – Хўш, ишлар қалай? – деди раис қамчини ерга таяб ўтирар экан. – Бирор иш чиқадиганми?

      Бойғози чўлоқ пақирни раиснинг олдига қўйди. Салкам бир пақир овқат йиғилибди.

      – Тағин минау қапта-да бар, – деди Бойғози Тўранинг елкасида турган қопга ишора қилиб.

      Тўра шундагина елкасида халта борлигини сезиб, аста уни раиснинг олдига қўйди. Раис халтани кўтариб, чамалаб кўрди.

      – Бунинг ишинда нан-да бор, талқан-да бор, қувирмашта бор…

      – Тузуксизлар-ку… – деди раис хурсанд бўлиб. Кейин пақирни кўтариб, йиғилган ошдан ҳўплади, томоғини тақиллатиб, бошини сарак-сарак қилиб деди: – Оҳ-оҳ-оҳ… Ҳай, садағанг бўлай кўпчилиг-эй, шу меҳринг, шу оқибатинг бўлмаганда халқ бўлармидинг? Бир муштдан урсанг ўлдирасан, бир қошиқдан берсанг тўйдирасан!

      Ошолол йиғишни хушчақчақликка, томошага айлантириб юборган ўйинқароқ болаларнинг қий-чуви раиснинг гапини эшиттирмай қўйди. Бундан на раиснинг, на Бойғозининг, на Тўранинг жаҳли чиқди. Қайтага уларнинг қий-чувлари сокин оқшомга ярашиб турар, теварак-атрофга руҳ бахш этар эди.

      – Қани, халтангни оч! – Раис бобонинг гапидан мамнун жилмайиб турган Тўра, аёл кишининг товушини эшитиб, ялт этиб қаради. Не кўз билан кўрсинки, қаршисида, қўлида товоқ ушлаб Зулайҳо СКАЧАТЬ