Танланган асарлар. Носир Фозилов

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ нарсага шоирона кўз билан қарар, ундан бирорта маъно ахтарар, табиатдан унинг муқобилини қидирар, ўхшаш нарсаларни топгудек бўлса, мурғак қалби чапак чалиб, уни қутлар эди.

      Камоланинг кеча кечқурунги бир оғиз сўзи – «сиз»лагани, «Тўра ака» деб мурожаат қилгани унинг руҳини шунчалик кўтариб юборди! Бу руҳ қанотида у қушдай енгил учиб дунёни кезиб чиқди; бу руҳ уни гоҳ жилмайтирди, гоҳ кўзларига қувонч ёши келтирди… Ҳа, у руҳан тетик эди. Илоннинг инига қўл ур десанг тап тортмайдиган, тоғни уриб талқон қил десанг, қайтмайдиган бир аҳволда эди. У кун бўйи шундай кайфиятда юриб, кечаги раис маъқуллаган ўзининг таклифи ва унинг ижроси ҳақида ўйламаган эди. У пода кетида қишлоққа кириб келаркан, шу масъулият ташвишини ўйлаб, кун бўйи уни осмонларга олиб учган орзулари, қалбига ширин ором берган хаёллари қуш патидай тўзиб кетди. «Нима қилсам экан? Ваъдага вафо қимматми ё ориятми? Ахир бу таклифни ўзим киритдим-ку? Бошқа биров эмас!.. Қўлимга челак олиб, елкамга халта осиб уйма-уй «Ошолол!» деб қичқириб, садақа йиғиб юрганим уят бўлмасмикан? Камола нима деркин?» дерди бир хаёли. Яна бир хаёли унга тамоман қарама-қарши пичирларди: «Нима бўпти? Ахир мен уни ўзим учун қилаётганим йўқ-ку? Кўчиб келганларни деб, бева-бечораларни деб, урушнинг даҳшатини кўзи билан кўриб, заҳматини чекканлар учун, ишониб паноҳ тортиб келганлар учун шундай қилмоқчиман-ку. Бунинг нимаси уят? Ошолол йиғишни уят санаб, қўлимиздан келадиган ишни қилмай, аҳволи танг бечораларнинг аҳволини яна ҳам танглаштиришнинг ўзи катта гуноҳ эмасмикан? Ўз ориятимни ўйлаб, катта гуноҳга йўл қўйганимнинг ўзи уят эмасми? Одамлар нима деса дер».

      Тўра шу таскин билан подани қишлоқ кўчасига ҳайдаб кирганида, қуёш худди ярим мис баркашдек қизариб ботиб борар, томлардаги, бўғотлардаги, хашак уюмлари устидаги тўрғайлар, гўё қуёш ботаётганини фақат шулар сезаётгандай, тинмай чирқиллашар ва бундан одамларни огоҳ қилар эди. Тўра чангга ботиб, Сергей билан бирга келар экан, барибир ҳалиги масъулиятдан ҳаяжонда, юрагининг аллақаери билинар-билинмас титрар, ҳалитдан одамлар унга таънаомуз қараётгандай бўларди.

      У йўл-йўлакай уй-уйларга сигирларни қолдириб, атиги беш-олтита сигир билан қишлоқ марказига келганида, идора олдида турган Бойғози қўлини кўтариб қичқирди:

      – А-ай, Тўра! Бери кел!

      Тўра таёғини судраб аста унинг ёнига келди-да, нима дейсиз, дегандай унга тикилди. Бойғози:

      – Жур билай, – деди-да, оқсоқланиб идорага кириб кетди. Тўра унинг кетидан эргашди. Коридорга кираверишда, дераза ёнида, битта катта пақир, дераза рахида брезентдан тикилган яшил халта турар эди. Бойғози ўшаларга ишора қилди. – Мине, дайиндап қўйдим…

      Тўранинг юраги ҳаприқиб кетди, индамади.

      – Э, нега индемейсинг? Жарамайма? – деди Бойғози чўлоқ «кўнгли тўлмади чоғи», деб ўйлаб. – Оқсоқол «бироз кутиб, одамлар жумистан қайтқан сўнг бастасин», деди.

      – Шу… Бойғози оға, қандоқ бўларкан? – деди Тўра бироз ийманиб. – Уят бўлмасмикан?

      – Э-а, уялам, де, – деди кулиб у.

      – Ҳар ҳолда…

      – Уялатин бўлсанг, билай қил. Сен бирер сағаттан кейин ўсинде СКАЧАТЬ