Яшил кеча. Рашод Нури Гунтекин

Чтение книги онлайн.

      Муҳтарам масъул котибни тингларкан, кўзларидан ғайриихтиёрий равишда ёш келганини сўзлаган мударрис афанди, шундай бир уруш чиққундай бўлса, уламоларнинг ўз жонларини ҳам аямасликларини маълум қилди. Улум талабалари фақат миллатнинг маънавиятини идора этибгина қолмасдан, саллалиларнинг кўнгилли қўшинларини ҳам тузиб, жабҳага кетажакларини сўйлади. Унинг шахсан ўзи Жобир бей билан биргаликда Сариовада бир кўнгилли ташкилот тузиб, бир қўлида яшил, бир қўлида ой юлдузли ол байроқ билан энг олдинда боражагига онт ичди.

      Зуҳту афанди таъсирчан нутқ сўзлар, гоҳ жумлалари билан, гоҳ оҳанги билан тўпланганларнинг бир қисмини йиғлатар эди.

      Бу нутқдан кейин зиёфат тугади, таклиф қилинганлар шом азонидан сўнг шаҳар маҳкамасининг қаршисидаги жомеда ўқилажак мавлудга такрор тўпланмоқ ниятида вақтинчалик тарқалишди.

      Шоҳин афандининг биринчи кечаси жуда ёмон ўтди. Фикрларида ғариб бир тартибсизлик, ичида ноаниқ қўрқувлар, ҳаяжонлар бор эди. Тўхтовсиз равишда бир-бирига қоришиб кетган тушлар кўрди ва бир неча марта чўчиб уйғонди. Аъзойи бадани терга ботган эди. Юраги қаттиқ-қаттиқ урар, қулоқларига гоҳ мавлуднинг бошқа бир дунёдан келаётгандай узоқ ва таъсирчан оҳанги, гоҳ Жобир бейнинг кучли товуши эшитиларди.

      – Тағин эски касалим қайталаётган бўлмасин, – дея қўрқди.

      Аммо эрталаб қуёш чиққунча бу ваҳималар ҳам ўз-ўзидан йўқ бўлиб кетди.

      – Мен олим ҳам, сиёсат одами ҳам эмасман, – деди у ухлаб турганидан кейин, – бўлгани бир бошланғич мактаб ўқитувчисиман… Энди менга нима кераклигини, нима қилажагимни яхши биламан. Бу ерлардан уч-беш фикрдош ўртоқ топиб олсам ва истаганим, ўйлаганимдан бир авлод етиштиролсам ишлар ўз-ўзидан тузалади… Гарчи бу нарсани амалга ошириш учун талайгина вақт керак бўлса ҳам, нима қиламиз, кутамиз-да. Зотан ақлларни ўзгартирмай туриб, идора этишни ўзгартириш кутилган натижага олиб келмайди. Ёмон боғдан ҳосил олмоқ учун бир дунё меҳнат сарф этамиз. Янги бир авлод етиштирмоқ учун беш, ўн йил кутамиз, нима, бу кўпми? Менинг сиёсатим бор-йўғи мактабимни ҳимоя қилмоқ ва ўзимдай тушуниб ишлайдиган ҳур фикрли ўртоқлар ҳамда ўринбосарлар тайёрлаб бермоқдан иборатдир… Қани, кўрайлик, Шоҳин домла, сиз нималарга қодир экансиз… Бобонгиз гарчи яшил қўшин душмани бўлишингизни истамасди, аммо онангиз сизни бугун учун туққанди.

      V

      Кундузлари мактабида банд, оқшомлари алламаҳалгача кафеларда, муаллимлар уйида ўтар, кейин ётишга кетарди. Вақти-вақти билан Дорулмуаллиминда бўлганидек, энди ҳам Сариовада уни бегоналик ғуссалари эзмас, атрофидаги манзараларга кўникиб, одамлар билан тез орада олди-берди қила бошлаганди.

      Бир ҳафта ичида қасабанинг қирқ йиллик ҳамшаҳари бўлиб кетганди.

      Шошма-шошарлик билан тағин янглиш бир нарса қилиб қўйишдан қўрққани учунми кўп эҳтиёткорлик кўрсатар, ҳар кимсага содда тилда СКАЧАТЬ