Araya girən qadın. Коллектив авторов

Чтение книги онлайн.

      Cek London

      ƏLVİDA, CEK

      Tərcümə: Rüfət Əhmədzadə

      Havay adaları qeyri-adi yerdir. Oranın cə-miyyətində də hər şey baş-ayaqdır. Amma de-sək ki, orda nəsə düzgün olmayanşeylər baş ve-rir, yox. Əksinə, hətta demək olar ki, hər şey çox düzgündür. Amma yenə də, sanki nəsə öz ye-rində deyil.

      Ən nəfis çevrə “Missioner tayfası” sayılır. Desəm ki, Havay adalarında zəngin aristokrati-yanın başında məhz missionerlər durur, heyrət-lənərsiniz. Amma bu, həqiqətdir!

      Bu nəcib Yeni İngiltərə mühacirləri öz və-tənlərini hələ ötən əsrin otuzuncu illərində tərk edərək, Havay adalarına ali bir məqsədlə tələ-sirdilər: kanakalara əsl imanın işığını gətirmək və onlara tək, adil vəəvəzsiz Tanrının böyüklü-yünü aşılamaq.

      Onlar bunu bacardı. Kanakaları dinə gə-tirərək, elə səyləsivilləşdirdilər ki, ikinci və ya üçüncü nəsildən sonra, yerlilərin soyuaz qala tükəndi. İncil toxumları münbit torpaqda öz bəhrəsini verdi. Missionerlərə gəldikdə isə: on-ların oğulları da, nəvələri dəyaxşı bəhrə götürə bildilər – torpaq sahələri, buxtalar, yaşayış məs-kənləri və şəkər plantasiyaları şəklində. Vəhşi-lərə həyat çörəyi vermək naminə bu adalara gə-lən ruhanilərin özləri, nəticədə kafirlərin süfrə-sində pay sahibi oldular.

      Mən heç də Havay adalarında baş verən qəribə şeylər haqqında danışmaq istəmirdim. Amma məsələ ondadır ki, ancaq bir adam bur-dakı hadisələr barədə missionerlərdən söz aç-madan danışa bilər: Cek Kersdeyl – məhz onun hekayəsini nəql etmək istəyirəm. Deməli, onun özü də missioner nəslindəndir. Düzü, nənəsi tə-rəfdən. Onun atası isə Ştatlardan olan qoca Ben-jamen Kersdeyl idi. O, gəncliyində ucuz viski və cin alveri edərək, milyon qazanmağa başlamış-dı. Bu da sizəəcaib lətifə. Vaxt var idi, mission-nerlər və tacirlər amansız düşmənlər idilər. Onların maraqları toqquşurdu. Sonradan isə on-ların xələfləri bir-biri ilə evləndi, adanı bölüş-dürdü, indi isəəla yola gedirlər.

      Havayda həyat lap nəğmə kimidir! Bu ba-rədə Stoddard öz “Havayyalar”ında yaxşı de-yib:

      Taleyin əsrarəngiz melodiyası altında,

      Burda hər ada bir dördlük kimidir.

      Və həyat da, sanki bir nəğmədir!

      Necə də haqlıdır! Burdakı insanların də-risi qızılı rəngə çalır. Yerli qızlar sanki yunona-lardır¹, Günəş kimi işıq saçırlar. Kişilər isə bü-rünc apollonlar². Gül çələnglərini, müxtəlif bə-zək əşyaları üstlərini doldurub əylənir, oxuyur-lar. Həm də ki, missioner çevrəsini sevməyən ağ adamlar da günəşli iqlimin sərməstedici təsirinə düşür, onlar da rəqs edir, nəğmələr oxuyur və tellərinə gül düzürlər. Cek Kersdeyl də belələ-rindən idi.

      Amma demək lazımdır ki, o, mənim tanı-dıqlarım arasında ən işgüzar adamlardandır. Onun nə qədər milyonu var – saya gəlməz! Şə-kər kralı, qəhvə plantasiyalarının sahibi, kauçuk hasilatına ilk başlayanlardan biri, bir neçə mal-darlıq rançosunun sahibi və demək olar ki, ada-larda təşkil olunan bütün xeyriyyə tədbirlərinin daimi iştirakçısı… Eyni zamanda, cəmiyyət ada-mı idi. Klubun üzvü, yaxta həvəskarı, subay oğ-lan, həm də o qədər yaraşıqlı ki, beləsi ərə get-məli qızları olan anaların yuxusuna da girməz. Yeri gəlmişkən, “Yale”də³ kurs keçib, odur ki, başı da rəqəmlərlə dolu idi və bildiyim qədərilə, Havay adaları haqqında ondan çox məlumatlı adamyerli sakinlər arasında yoxdur.

      İşləməyi də yaxşı bacarırdı, mahnı oxu-mağı da, hələ avara gənclər kimi saçlarının ara-sına gül taxıb rəqs də edirdi.

      Cekin çox tərs xasiyyəti də var: iki dəfə duelə çıxıb, əlbəyaxa döyüşüb. Hər ikisində də siyasi motivlərə görə. Hələ yaşıl gənc olaraq, si-yasətdə ilk addımlarını atırdı. Yerli dinastiyanın devrildiyi inqilabda Cek böyük qəhrəmanlıq göstərmişdi. Onda isə Cekin cəmi 16 yaşı var idi.

      Yəni ki, heç də qorxaq adam deyil. Bütün bunları ona görə danışıram ki, sonra baş verən-ləri yaxşı anlayasınız. Bir dəfə öz gözlərimlə gördüm ki, iki il boyunca Fon Tempskinin kov-boylarının yaxınlaşa bilmədiyi dörd yaşlı kəhəri Cek Haleakal rançosunda necə çapır. Və bir ha-disə barədə də danışım. Bu hadisə Konada, də-niz sahilində baş verib. Daha doğrusu, bir qədər yuxarıda. Bilirsiniz, oranın sakinləri min fut hündürlükdən aşağıda məskən salmağı özlərinə sığışdırmırlar. Deməli, biz həkim Hudhyunun evinin artırmasında oturmuşduq. Mən Dotti Ferçald ilə çənə döyürdüm.

      Birdən tavandan onun saçına böyük bir qırxayaq düşdü – sonra onu ölçmüşdük: yeddi düym uzunluğunda idi. Etiraf edim ki, dəhşət-dən donub qalmışdı. Şüurum mənə tabe olma-dı, barmağımı da tərpədə bilmədim. Hələ tə-səvvür edin: Cəmi bir addımlıqda həmsöhbəti-min başına murdar bir həşərat düşür. Bu həşə-rat hər saniyə onun çılpaq çiyinlərinə düşə bi-lərdi – biz masa arxasından təzəcə durmuşduq.

      – Nə olub? – Dotti təəccüblənərək, əlini saçına apardı.

      – Tərpənməyin, – deyə mən qışqırdım.

      – Axı nə olub? – o, mənim dodaqlarımın əsdiyini və gözlərimin dəhşətdən bərəldiyini görərək, qorxu ilə bir də soruşdu.

      Mənim səsim Kersdeylin diqqətini cəlb et-di. O, bizim tərəfə baxaraq, dərhal məsələni an-ladı. Cəld, amma həyəcansız şəkildə özünü bizə çatdırdı:

      –Tərpənməyin, Dotti, xahiş edirəm!

      O, bir saniyə belə özünü itirmədi. Soyuq-qanlı və çox çevik idi.

      – İcazə verin, – dedi.

      O, Dottinin şərfini onun çiyinlərinə qal-dırdı və bir əli iləşərfin digər uclarını birləşdir-di ki, qırxayaq СКАЧАТЬ