Sufi hekayətləri. Народное творчество

Чтение книги онлайн.

СКАЧАТЬ Adətən, Loğmanı görəndə ağası ona atmaca atar, əvəzində eşitdiyi müdrik kəlamlardan isə mat-məəttəl qalardı. Loğman sahibinin yanında əyləşib soruşur:

      – Niyə kədərlisən?

      Ev sahibi onunla söhbətə baş qoşmaq istəməyib üzünü çevirir. Onda Loğman deyir:

      – Başına gələnləri danış, bəlkə, vəziyyətdən çıxış yolu tapdım.

      Ev sahibi, nəhayət, olanları danışır. Loğman deyir:

      – Narahat olma, çıxış yolu var. O adam gələndə de ki, çayı içə bilərəm, amma necə edim: köndələninə olan suyu içim, yoxsa uzununa olanı? O deyəcək: “Köndələninə olanı”. Onda sən deyərsən: “Mən köndələninə olan suyu içənəcən sən də çayın uzununa axan suyu tut saxla”. Beləcə, qurtulmuş olacaqsan.

      Loğmanın haqlı olduğunu anlayan ağasının kefi kökəlir. Səhəri həmin adam gəlir:

      – Şərti yerinə yetirəcəksən?

      – Əlbəttə, amma de görüm, köndələninə olan suyu içim, ya uzununa axanı?

      – Köndələninə, hər iki sahil arasında olanı.

      – Elə isə mən köndələninə olan suyu içənəcən sən də çayın uzununa axan suyu tut saxla.

      – Axı mən bunu necə edim?

      Beləliklə, ev sahibi həm malını, həm də canını qurtarmış olur. Loğman əl-Hakimsə müdrikliyinin sayəsində azadlığına qovuşur.

      FAYDASIZLARIN ÖYRƏDİLMƏSİ

      Yazılı mənbələrdən belə məlum olur ki, Sinddən olan şeyx Əbu-Əli, adətən, olduqca cahil adamlara mühazirə oxuyar və lal-karlarla meditasiya edərdi.

      O deyirdi:

      – Siz təkcə ona görə öyrənə bilirsiniz ki, müasir müəllimlər və keçmişdə dərs deyənlər biliyi ağıllı adamlara, bitkilərə, heyvanlara, axmaqlara və cansız əşyalara, həmçinin özündənrazı şagirdlərə ötürürdülər və ötürməkdə davam edirlər.

      Məsaməli gil bardaqdakı su onu necə faydalı və məmnun edirsə, üstəlik, yolçunun susuzluğunu aradan götürüsə, sizin fəaliyyətsiz və faydasız qab saya biləcəyinizin sayəsində illərlə yığılan və ötürülən işimiz də eyni şeyi edir.

      AZAD OLUNMUŞ

      Gürzlə soyuq dəmiri döyməkdən nə fayda

(zərbi-məsəl)

      Böyük Ustad Həzrət Nuriyə sufinin kim olduğunu sual edirlər. O deyir:

      – Sufi azad olunmuş və başqalarının köləliyinə aidiyyəti olmayan bir insandır. Sufizmi nə nəzəriyyə terminləri, nə də ayinlərin sayəsində izah edə bilərsən.

      Nəzəriyyələr lazım oldu-olmadı insana nəyisə aşılayır, ayinin əsasında isə təkrarlanan hərəkətlərin təcrübəsi durur. Sufizm yaranmaqda olandır, artıq yaranmış olana isə tətbiq edilməyən bir şeydir.

      OXUDAN MƏHRUM GÜL DƏSTƏSİ

      Birisi ustad Nurəddindən Sufi yolunun şəfa verə biləcək qabiliyyətindən, sehr dolu gücündən və insana bəxş elədiyi daxili rahatlıqdan danışmağı inadla xahiş edir.

      Nurəddin deyir:

      – Qardaş, sən düşərgə tonqalımızın ətrafında dolaşırsan. Canavar tamahkarlığından imtina et və bizi yemə, sadəcə, bizimlə birlikdə ye. Sənin sufizm barədə təsəvvürlərin kökündən yanlışdır. Əvvəlcə birinə çatmaq lazımdır, digəri sonra gələcək.

      Adam Nurəddindən əl çəkmir:

      – Onda özün və dostların barədə elə bir şey danış ki, sizə qoşulmaq fikrinə düşüm.

      Ustad deyir:

      – İndi beynində olan fikirlərini boğmaqla bizi qiymətləndirmək günəşə his bağlamış pəncərədən baxmaq kimi bir şeydir. Bu cür yanaşmanla özünü vadar edəcəksən ki, bizi məlum fikirlərinlə, dostlarının və ya düşmənlərinin fikirləri ilə əlaqələndirəsən. Haqqımızda qırıq-qırıq məlumat toplamağa başlasan, bu üsul bizim gül dəstələrinin bağlanma üsulundan fərqli olacaq. Belə olan halda gül dəstəmiz kənardan qəşəng görünə bilər, amma ehtiyacın olan qoxudan məhrum olacaq və bu, son məqsədə çatmaqda maneçilik törədəcək.

      BİRCƏ XALA BUXARA

      Sufi şairi Hafiz Şirazi məşhur misralarında belə deyir:

      Şirazlı türk gözəli, ürəyimi ələ alsan,

      O qara xalına Səmərqəndlə Buxaranı bağışlaram.

      Topal Teymur şairi hüzuruna çağırtdırır və qeyzlə səslənir:

      – Bir zənən naminə Buxara ilə Səmərqənddən necə keçmək olar? Bir də ki bu şəhərlər mənə məxsusdur və mən bunun əksini düşünənin bir andaca boynunu vurduraram!

      Hafiz cavab verir:

      – Yəqin, hakimiyyətinizi xəsisliyiniz sayəsində əldə etmisiniz. Əvəzində səxavətim məni sizin əlinizə verdi. Yəqin, sizin simicliyiniz mənim səxavətimdən qat-qat yararlıdır.

      Topal Teymur qəhqəhə çəkir və sufiyə xələt verir.

      USTADIN İMTİNASI

      Suriyadan olan yəhudi, xristian, müsəlman dərviş və məzhəbi məlum olmayan insanlardan ibarət dəstə əsrin ustadı Əhməd Yasəvini görmək üçün İraqı keçib Türküstana gəlir. Ustad onları şəhər darvazasının ağzında qarşılayır, xeyli diqqət nümayiş etdirir. Onlar üçün ayrılmış otaqlara başdan-başa xalı döşənmiş, istənilən arzularını yerinə yetirmək üçün qulluqlarında xidmətçilər durmuşdu.

      Çərşənbə axşamı, xüsusi təmrinlərin zamanı gəlib çatanda qonaqlar ustad Yasəvinin təkyəsinə dəvətolunma anını böyük həyəcanla gözləyirlər. Gözlənilən an, nəhayət, gəlib çatanda səksən iki zəvvardan yalnız dördünə təkyəyə girməyə icazə verilir. Qəzəbindən zəncir çeynəyən dəstə rəhbəri Yasəvinin nümayəndəsindən bu ayrı-seçkiliyə aydınlıq gətirməsini tələb edir:

      – Ustadınız bizi az qala zərxaraya bürüdü, açdığı süfrədə bircə quş südü əskik idi. Bəs indi niyə bizi yanına buraxmır, axı bu anı ömrümüz boyu gözləmişik?!

      Nümayəndə deyir:

      – Siz bəxşişləri qəbul edəndə СКАЧАТЬ